logo
19 MART 2024

Ekonomik kararlar ve insan davranışları

09.01.2019 00:00:00
Ekonomik kararlar, enine boyuna tartışılarak, geçmişe ve geleceğe bakılarak alınması gereken kararlardır. Günü kurtarmaya yönelik olan kararlar, uzun vadede daima zararlı olmuş ve başka sorunları da beraberinde getirmiştir. O bakımdan ekonomik kararlar gerektiği zaman, gerektiği şekilde alınmalıdır. 
Ekonomik kararlar, daha önce alınmış kararlarla uyumlu olmalıdır. Alınan bir karar ne kadar doğru olursa olsun, diğer kararlarla uyumlu değilse, fayda yerine zarar verir. Bazı karar alıcılar, bir tek ekonomik kararla, tüm sorunların çözüleceği yanılgısına düşmektedirler. Hâlbuki böyle bir şey imkân dâhilinde değildir.
Aslında ekonomik kararlar, toplumun bütün kesimleriyle görüşülerek ve istişare edilerek alınmalıdır. Doğru olan budur, ancak ortak kararın da ayrı bir zorluğu bulunmaktadır. Özellikle demokratik ülkelerde piyasa ile oy sandığı iki zıt ucu oluşturur. Onun için iki uçtan birisini ikna etmeden, fedakârlığa rıza göstermesini sağlamadan ortak karar almak mümkün olmaz.
Alınan ekonomik kararların nasıl sonuçlar doğuracağını öngörmek, insanların davranışlarını öngörmekle gerçekleşebilir. Peki, insanların davranışları yüzde yüz öngörülebilir mi? Asla öngörülemez. Bundan dolayıdır ki, ekonomide öngörülmezlik kaçınılmazdır.
Bu gerçeği ifade etmek için şöyle denilmiştir: "Ekonomistler, ekonomi genel anlamda her şey iyi işlediği sürece sadece yorumlama yapmayı bilirler." Öngörüler kültürel, sosyal, tarihi ve dini bağlamlar hesaba katılarak yapılırsa, yararlı olurlar. Aksi halde isabet orana çok düşük kalır, hatta tam tersi de olabilir. 
Ekonomi tarihine baktığımız zaman, ekonominin döngüler içerisinde hareket ettiğini görürüz. Bir başka deyişle, ekonomide sürekli yükseliş olmaz, her yükselişin bir durağanlaşması ve gerilemesi olur. 
İnsanlar, bu döngülere göre hareket ederler, yani davranışlarını belirlerler. Daha yerinde bir ifadeyle, tüketim sepetimiz değiştikçe, davranışlarımız, davranışlarımız değiştikçe de ekonomi değişir. O nedenle ekonomiyi değiştirmeye insan davranış ve ilişkilerini değiştirmekten başlamak gerekir.
Thomas Sadlacek, "İyi, Kötü Ekonomi" adlı kitabında şöyle der: "Ekonominin ötesine bakmadan, ekonomi bilimi tahsil etmek hiçbir zaman insan davranışını daha iyi anlamaya yardımcı olmaz. Dolayısıyla metafizik hususları ihmal etmek bizi oldukça sönük bir ekonomi bilimine götürür." (s. 408). Bu ekonomi bilimi, insanı tam olarak tanımadığı için ekonomik sorunları çözmede çaresiz kalmaktadır.
İnsan davranışlarının ekonomideki önemi yeni yeni anlaşılmaya başlandığından "Davranışsal Ekonomi" olarak adlandırılan bir disiplin ortaya çıkmıştır. Bunu ilk defa gündeme getiren Amerikalı ekonomist Richard Thaler'e, 2017 Nobel Ekonomi ödülü verilmiştir. Richard Thaler, söz konusu çalışmasında insanın ekonomik davranışlarının psikolojik süreçlerini incelemiş, ekonomik karar almada sosyal ve duygusal etkilerin önemini tartışmıştır. 
Ekonomik karar alanlar, kararlarını bu gerçekler ışığında almazlarsa, sürekli karar değiştirmek zorunda kalırlar. Kısacası meta-ekonomisiz alınan ekonomik kararlar, rakamlarla oynanan bir oyuna dönüşür.
 
M. Hilmi Yıldırım / diğer yazıları
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
Parası olan kaçırıyor, olmayan kaçıyor
8 yılda ülkemizden çıkan yerli sermaye miktarı 600 milyar dolar
Kaftancıoğlu da ifadeye çağrıldı
İki şüphelinin ifadesi ortaya çıktı
Erdoğan 4. Kolordu Komutanlığı'nda konuştu
Irak ve Suriye mesajı
Utan dünya!
Bombalardan kurtulanlar açlıktan ölüyor
Ali Koç'tan tarihi çıkış
'Gerekirse bir alt lige düşeceğiz'
TİP adaylığını çektiğini duyurmuştu
Ses kayıtları yayınlandı
İmamoğlu İnşaat Genel Müdürü ifade verdi
'Para sayma' soruşturması sürüyor
Makas açılınca, Altınok için sahaya indi
Mansur Yavaş'ı hedef aldı
'Darende'ye hizmet için yola çıktık'
BTP'den Darende'de büyük miting
Ankara anketinden büyük fark çıktı
Mansur Yavaş kendiyle yarışıyor
"Gazze en büyük açık hava mezarlığına dönüştü"
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
İsrail'e 35 bin ton silah ve mühimmat taşındı
Büyük çoğunluğu ABD'den
Doğrusu 11 bin dolar
Sığınmacıların geliri Türklere sayılmış!
"Koltukta vakit geçirmeye değil çalışmaya talibiz"
BTP Aksu Adayı Bilal Şahin
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
Parası olan kaçırıyor, olmayan kaçıyor
8 yılda ülkemizden çıkan yerli sermaye miktarı 600 milyar dolar
Kaftancıoğlu da ifadeye çağrıldı
İki şüphelinin ifadesi ortaya çıktı
Erdoğan 4. Kolordu Komutanlığı'nda konuştu
Irak ve Suriye mesajı
Utan dünya!
Bombalardan kurtulanlar açlıktan ölüyor
Ali Koç'tan tarihi çıkış
'Gerekirse bir alt lige düşeceğiz'
TİP adaylığını çektiğini duyurmuştu
Ses kayıtları yayınlandı
İmamoğlu İnşaat Genel Müdürü ifade verdi
'Para sayma' soruşturması sürüyor
Makas açılınca, Altınok için sahaya indi
Mansur Yavaş'ı hedef aldı
'Darende'ye hizmet için yola çıktık'
BTP'den Darende'de büyük miting
Ankara anketinden büyük fark çıktı
Mansur Yavaş kendiyle yarışıyor
"Gazze en büyük açık hava mezarlığına dönüştü"
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
İsrail'e 35 bin ton silah ve mühimmat taşındı
Büyük çoğunluğu ABD'den
Doğrusu 11 bin dolar
Sığınmacıların geliri Türklere sayılmış!
"Koltukta vakit geçirmeye değil çalışmaya talibiz"
BTP Aksu Adayı Bilal Şahin
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.