2009 yılında çiftçilere yapılan destek ödemeleri yüzde 22,6 azaldı. Bunun üzerine çiftçilerin bankalardan aldığı borç son 1 yılda yüzde 20 arttı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığı verilerinden yararlanılarak hazırlanan 'Tarım Borçları' raporuna göre, 2000 yılında 359 milyon lira olan tarımsal destek tutarı 2001'de 1 milyar 33 milyon liraya, 2002'de 1 milyar 868 milyon liraya, 2003'te 2 milyar 545 milyon liraya, 2004'te 3 milyar 84 milyon liraya, 2005'te 3 milyar 707 milyon liraya, 2006'da 4 milyar 747 milyon liraya, 2007'de 5 milyar 555 milyon liraya, 2008'de 5 milyar 809 milyon liraya yükseldi. 2009 yılına kadar önemli artışlar gösteren tarım sektörüne yapılan destek tutarı 2009'da, bir önceki yıla göre yüzde 22,6 oranında azalarak 4,5 milyar liraya düştü. Tarıma destek bütçesinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya (GSYH) oranı, 2007 yılında önceki yıllara oranla yükselerek binde 7 seviyesine çıkarken, 2008 ve 2009 yıllarında düştü ve Türkiye nüfusunun 4'te birini barındıran tarım sektörüne geçen yıl sağlanan destek GSYH'nın binde 5'i düzeyinde gerçekleşti.
Çiftçi çareyi banka kapısında arıyor
2009 yılı Mayıs ayı itibariyle tarım sektörü 14,9 milyar lira kredi kullanırken, bu yıl Mayıs ayı itibariyle kullandığı kredi tutarı 17,8 milyar liraya yükseldi. Bir yılda tarım sektörünün bankalardan aldığı borç yüzde 20 arttı. 42 ilin tarım borçlanması bu oranın üzerinde gerçekleşti. İlk çeyrekler itibariyle iller arasında borcunu en fazla artıran il, yüzde 83 ile Gaziantep oldu. 2009 yılının ilk çeyreğinde 134,2 milyon lira tarım (ziraat ve balıkçılık) kredisi kullanan Gaziantep, bu yılın ilk çeyreğinde ise 246,2 milyon lira borçlandı. Gaziantep'i yüzde 69,7 ile İzmir, yüzde 66,5 ile Mardin, yüzde 62,8 ile Kilis, yüzde 62,7 ile Hakkari takip etti. Tarım kredisi kullanımı geçen yıla göre 64 ilde artarken, 17 ilde geriledi. En fazla gerileme de yüzde 93 ile Bingöl'de yaşandı. Geçen yılın ilk 3 ayında 129,1 milyon lira tarım kredisi kullanan Bingöl'de, bu yıl kullanılan kredi miktarı 9,5 milyon liraya düştü.
Takipteki krediler arttı
Geçen yıl Mayıs ayı sonu itibariyle sektörün 700 milyon lira olan takipteki kredi tutarı, bu yılın Mayıs ayında 1 milyar liranın üzerine çıktı. Böylelikle tarım sektörünün takipteki kredileri bir yılda yüzde 45'e yaklaştı. Aynı dönemde tarım dışı sektörlerin ödenmeyen kredilerindeki artışı yüzde 14 ile tarım sektörünün çok altında kaldı. Tarım sektörünün takipteki kredilerinde son 8 yılda (2002-2009) yüzde 423 artış gözlendi.
Tarımdaki büyüme düşük
2002 yılında sabit fiyatlarla 725 milyar lira olan GSYH, 2009 yılı sonunda 971 milyar liraya ulaştı. Bu sürede milli gelirdeki yüzde 33,9 artış olurken, tarım sektöründeki büyüme yüzde 10,3'te kaldı. Tarım sektörünün milli gelirden aldığı pay 2002 yılında yüzde 12,2 iken, 2009'da yüzde 10,1'e indi. 2002 yılından 2009 yıl sonuna kadar yüzde 10 büyüyen sektörün, borçları geçen bu sürede yüzde 279, diğer bir ifade ile 3,8 kat arttı. 2002 yılında 4,3 milyar lira olan sektörün borçlanması, 2009 yılı sonunda 16,3 milyar liraya, 2010 yılı Mayıs ayı itibariyle de 17,8 milyar liraya ulaştı.