Çin, Ortadoğu'ya asılıyor

YENİ MESAJ / DETAY HABER

Körfez bölgesindeki Arap ülkeleri, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in 7 Aralık'ta başlayan Suudi Arabistan ziyaretiyle büyük ölçüde petrole dayalı ekonomilerini çeşitlendirmede yeni bir ivme yakalamayı amaçlıyor. Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad, Şi'nin ziyareti sırasında Çin-Körfez Ülkeleri Zirvesi, Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi ve Suudi-Çin Zirvesi olmak üzere üç zirveye ev sahipliği yapacak. 9 Aralık'ta düzenlenecek Çin-Arap Zirvesi'ne Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'in yanı sıra Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Ürdün Kralı 2. Abdullah, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled eş-Şeyh el-Gazvani, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan da katılacak.


Kilit ülke Suudi Arabistan

Günde 10 milyon varille dünyanın en büyük ham petrol ithalatçılarından Çin, bunun yarısını Orta Doğu ülkelerinden tedarik ediyor. Orta Doğu Çin için vazgeçilmez bir enerji kaynağı olsa da Şi'nin 3 günlük Riyad ziyaretinde gündemde başka birçok konu da var.
Bu ziyarette Şi'ye yenilenebilir enerji, sanayi, çelik, mineraller, sağlık, teknoloji ve dijitalleşme alanlarında bakanlar ve özel sektör yetkililerinden oluşan geniş bir heyet eşlik ediyor. Körfez ülkeleri de Çin'le işbirliği yoluyla geleneksel enerji kaynaklarından uzaklaşarak yenilenebilir enerji, sağlık, teknoloji, elektrikli otomobil ve altyapı yatırımlarına girmek istiyor. Şi, Riyad'da yaptığı ilk açıklamada Çin ile Suudi Arabistan arasında stratejik bir güven kurulduğunu söyledi.
Çin ile Arap ülkeleri arasında ilk kez bir zirve düzenleneceğine dikkati çeken Şi, Çin ile Arap ve Körfez ülkeleri arasındaki ilişkileri yeni bir düzeye taşımak arzusunda olduğunu kaydetti. Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman da ülkesi ile Çin ilişkilerinin büyük bir sıçramaya tanık olduğunu ifade etti.

Çin, ABD müttefikleriyle dengeyi sağlıyor

Çin Devlet Başkanı Şi'nin ziyareti, ABD Başkanı Joe Biden'ın bölge turundan sadece aylar sonra gerçekleşiyor. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında artan jeo-stratejik rekabet, küresel enerji kaynaklarının büyük bölümünü barındıran Orta Doğu bölgesini yeni bir etki mücadelesinin sahnesi haline getiriyor. Dünyanın en büyük emtia ihracatçısı Çin, endüstriyel ve lojistik projeleri aracılığıyla ABD müttefikleriyle ekonomik dengeleri sağlamaya çalışıyor.

Ticaret hacmi katlandı

Pekin'in Arap ülkeleriyle karşılıklı ticaret hacmi 2004 yılında 36.7 milyar dolarken, 2012 yılında bu sayı 200 milyar dolara, 2021'de 330 milyar dolara yükseldi. Arap Bankalar Birliği verilerine göre Suudi Arabistan, Çin'in Arap dünyasındaki toplam yatırımlarının yüzde 21'ine sahip. Riyad'ı yüzde 17 ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) izlerken, ardından yüzde 14 ile Irak ve yüzde 12'şer payla Mısır ve Cezayir geldi.


Körfez ülkeleri petrole bağımlılığı azaltmaya çalışıyor

Aslında Körfez ülkeleri, 2015'te ham petrol fiyatlarında yaşanan çöküşle başlayan krizden bu yana ana gelir kaynakları petrole bağımlılığı azaltmayı amaçlıyor. Suudi Arabistan Maliye Bakanlığı verilerine göre, 10 yıl önce tüm gelirleri içinde petrolün payı yaklaşık yüzde 90 olan Riyad, ekonomisini çeşitlendirme çalışmaları neticesinde bu yıl petrol gelirlerini toplam gelirlerinin yüzde 68'ine düşürmeyi başardı. Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de turizm, hizmetler, sanayi, tarım ve teknoloji sektörlerine odaklanarak petrol dışı ekonomiyi ilerletmek için adımlar attı.