Elde var sıfır!

YENİ MESAJ – ORHAN DEDE

Türkiye özelleştirme furyası AKP hükümetinin iş başına geldiği 2002 yılıyla birlikte iyice hızlandı. KİT'lerin (Kamu İktisadi Teşebbüsleri) özelleştirme kapsamında satılmaları sonucunda elde edilen gelirin nerelerde kullanıldığı ise sürekli tartışma konusu oldu. Resmi verilere göre 1986-2011 yılları arasında satılan 199 kuruluştan elde edilen gelir, Türkiye'nin hiçbir yarasına merhem olmadı. Devlete ait olan onca kuruluş yok pahasına elden çıkarıldığı halde yapılan harcamalardan sonra devletin kasasında hiçbir gelir kalmadı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) verilerine göre, 1986–2011 yılları arasında 199 kuruluş satıldı. Bu kuruluşlardan 188'inde kamunun hiç payı kalmadı. Satışlardan 43,1 milyar dolar gelir elde edilirken, bu tutarın yaklaşık 10 milyar doları vadesi gelmediği için tahsil edilmedi. Satılan işletmelerin dağıttığı kar payı vb. kalemlerden ayrıca 5,6 milyar dolar gelir elde edildi ve 9,4 milyar dolar tutarında borç alındı.

47,4 milyar dolar nakit girdi

ÖİB'na 25 yıllık süre içinde 47,4 milyar dolar tutarında nakit girişi oldu. Bunun 46,2 milyar dolar'ı kullanıldı. AKP hükümetinin işbaşına geldiği 2002 yılı öncesindeki 16 yıllık dönemde 8 milyar dolar özelleştirme yapılırken 2002-2011 yılları arasındaki AKP döneminde ise 35,1 milyar dolar tutarında özelleştirme yapıldı. Diğer kalemlerden elde edilen gelirler de eklendiğinde AKP'nin iktidar olduğu 9 yıllık süreçte 39 milyar dolar kaynak kullandığı ortaya çıkmaktadır. Bu tutar toplam özelleştirme kaynaklarının yüzde 82'sidir. 25 yılda devlete ait 199 kuruluş satıldı ve karşılığında, 2011 yılındaki 4,5 aylık enerji ithalatını ödeyebilecek bir kaynak sağlanabildi. Bu durum Türkiye neden özelleştirme yapıyor sorusunu tekrar gündeme getirdi.

Gelirin çoğu satılan kuruluşlara harcandı

Özelleştirmeden sağlanan kaynakların 22,3 milyar dolar'ı iç ve dış borç ödemeleri için Hazine'ye aktarıldı. 12,7 milyar dolar, özelleştirme kapsamındaki kuruluşların mali yapılarının güçlendirilmesi, borçlarının ödenmesi, iş kaybı tazminatları ile emeklilik primi ödemeleri ve reklâm giderlerine harcandı. 11 milyar dolar ise özelleştirmenin diğer süreçlerinde; bono ve tahvil gibi ödemelerde kullanıldı. Bu rakamları yüzdeye vuracak olursak; elde edilen kaynakların yüzde 48'i borç ödemelerinde, yüzde 52'si ise özelleştirilen kurumların mali yapılarının düzeltilmesi ve özelleştirmeye hazırlanmasında kullanıldı.