Fıkıh Köşesi

Ömer Nasuhi Bilmen Büyük İslam İlmihali

Namazın sünnetleri

Namazlardan önce veya namazların içinde başlıca sünnetler şunlardır:

1. Beş vakit namaz için ve Cuma namazı için ezan okumak ve ikamet etmek sünnettir. Şöyle ki: Vaktinde cemaatle yerine getirilen her farz namaz için ezan ve ikamet sünnet olduğu gibi, kazaya kalıp da cemaatle kılınacak farz namazlar için de sünnettir. Birçok namaz cemaatle kaza edileceği zaman, bunlardan yalnız ilk kılınacak namaz için ezan okunur. Sonra gerek bu namaz için ve gerek bunu arkasından kılınacak diğer kaza namazları için birer ikametle yetinilir. Kendi evlerinde yalnız başına namaz kılacak erkekler için ezan ve ikamet müstahabdır. Gerek yolcular için, gerek cemaatle namaz kılacaklar için ezan ve ikameti terk etmek mekruhtur. Cuma günü şehirde bulundukları halde, özürlerinden dolayı Cuma namazını kılamayanlara, öğle namazını kılarken ezan ve ikamet gerekmez. Kadınlar için de ezan ve ikamet sünnet değildir.

2. İftitah (başlangıç) tekbirini alırken elleri yukarıya kaldırmak sünnettir. Şöyle ki: Erkekler ellerini, baş parmaklar kulak yumuşaklarına değecek kadar, kadınlar da parmaklarının ucları omuzlarına kavuşacak kadar ellerini göğüslerinin hizasına kaldırıp o vaziyette: "Allah-u Akber" derler. Ellerin içleri kıbleye yönelik bulunmalıdır. Birbirine karşı da bulunabilir. (Üç İmama göre, erkekler de ellerini ancak omuzlarının hizasına kadar kaldırırlar.)

3. Tekbir için eller kaldırılırken parmakların aralarının zorlamaksızın biraz açık bulundurulması sünnettir.

4. İmam olan kimsenin, tekbirleri ve rükûden kıyama kalkarken "Semiallahu limen hamideh" sözünü ve namazın sonunda, her iki tarafa vereceği selamı ihtiyaç miktarı aşikâre yapması sünnet olduğu gibi, cemaatın da rükûdan kalkarken: "Allahümme Rabbena ve lekelhamd" sözü ile tekbirleri ve selâmı gizlice yapmaları sünnettir.Yalnız başına namaz kılan rükûdan kalkarken bunların ikisini de söyler.

5. İlk tekbirden sonra namazın başında gizlice "Sübhanekeallahümme" okunması, bundan sonra Fatiha'dan önce yine gizlice "Eûzu Besmele" okunması ve diğer rekâtlarda da Fatiha'dan önce besmele çekilip Fatiha'ların sonunda âmin denilmesi sünnettir. Burada imam ile cemaat ve yalnız başına kılanlar arasında bir fark yoktur. Yalnız cemaat Fatiha'yı okumayacakları için "Eûzü Besmele" okumaları gerekmez.

"Amîn" sözünün manası, dualarımızı kabul et, demektir. Her rekâtta Fatiha'dan önce Besmeleyi okumak, sahih sayılan bir görüşe göre vacibdir. Fatiha'dan sonra okunacak sûrelerin başlarında Besmele okunmaz. Yalnız İmam Muhammed'e göre, sessizce kılınacak namazlarda bu sûrelerin başlarında da besmele okunur.

6. Namazda erkeklerin, göbeklerinin altında tutmak üzere sağ ellerini sol elleri üzerine koyup sağ ellerinin baş parmak ve serçe parmağı ile sol bileği kavramaları ve sağ elin diğer üç parmağını sol kol üzerine uzatmaları sünnettir. Kadınların da sağ ellerini sol elleri üzerine koyarak halka yapmaksızın göğüsleri üzerinde bulundurmaları sünnettir.