Fıkıh Köşesi

SORU: İslam'da helal kazanç yolları anlatılırken örneğin faiz gibi unsurlar yasaklanmış, zekat ise helal kılınmıştır. Bu konuda bir bilgi verir misiniz? (Mehmet Koca, İzmir). CEVAP: İslam muamelatı, adaletin temini ve tesisi için iktisadi hayatın hakkaniyet ve adalet esasları üzerine oturtulmasını sağlamıştır. Herşeyden evvel İslam, servetin tek elde toplanmasına hoş bakmaz. Allah yolunda, cihad uğrunda tasadduk etmek, fakire ve yetime mali destek vermek, zekat, sadaka vermek, miras yoluyla toplumda intikalini temin etmek gibi esaslarla İslam muamelatı, iktisadi sahada tekelleşmeyi önlemiştir. Kazanılan servetin keyfi bir tutumla haram ve şüpheli yerlere harcanmaması için de tedbirler getirmiştir.İslam muamelatı, zekatı fakirin hakkı olarak takdir etmiş, sosyal adaletin tesisine en büyük katkıyı yapmıştır. Cenab-ı Hak, zekatı namazla birlikte zikrederek ona gereken ehemniyeti vermiştir:"Namazı kılın, zekatı verin, rükû edenler ile beraber rükû edin" (Bakara, 43)."Namazı kılın, zekatı verin. Kendiniz için önden gönderdiğiniz her hayrı, Allah katında bulacaksınız. Allah yaptıklarınızı şüphesiz görür" (Bakara, 110).Zekat vermeyenlerin dünyaya sıkısıkıya bağlılık neticesi ahireti inkarla münasebeti vardır;"Onlar zekat vermezler; ahireti inkar edenler de yalnız onlardır" (Fussilet, 7).Öte yandan İslam ekonomisinde faize yer yoktur. Zira faiz serveti atıl bırakır. Ticareti sekteye uğratır. Tembelliğe alıştırır ve insanlar arasında karz-ı haseni yani, "Allah için para verip yardımlaşmayı" kaldırır. Bu konudaki ilahi beyanlar açıktır:"Ey inananlar. Faizi kat kat alarak yemeyin. Allah'tan sakının ki, bayşarıya erişesiniz" (Al-i İmran, 130)."Faiz yiyenler mahşerde ancak şeytanın çarptığı kimsenin kalktığı gibi kalkarlar. Bu onların 'zaten alış veriş de faiz gibidir' demelerindendir. Oysa Allah, alış verişi helal, faizi haram kıldı" (Bakara, 275)."Allah faizi eksiltir, sadakaları bereketlendirir. Allah, pek nankör olan hiçbir günahkarı sevmez" (Bakara, 276).