Fındıkçı ve ekonomi için bir yıl kayıp

Fındık toplanmaya başladı. Toplanan fındık 25 Ağustos'ta, en geç eylül ayı başında piyasaya inecek.

Ortada "alivre" alım yapan tüccardan ve de bir kilo alivre kabuklu fındık için belirlenen 2.202.50 YTL fiyattan başka fiyat yok.Alivre satış demek, üreticinin, daha ürün toplanmadan, anlaşılan bir fiyatla malını satması demek.Alivre alımı, yurtdışına fındık ihraç edecek olanlar veya onların adamları yapıyor. Bunlara kısaca "tüccar" deniliyor.Her yıl 500 bin ton kabuklu, 250 bin ton iç fındığa talep var. 220 bin ton iç fındığı yurtdışındaki çikolatacılar, pastacılar satın alıyor. 30 bin ton iç fındık içeride tüketiliyor.Bu nedenle yılda 500 bin ton kabuklu (250 bin ton iç) fındıktan fazla fındık üretilirse, fındık fiyatları düşüyor. Fındık elde kalıyor.Fiyat dışarıda belirleniyorFındığın en büyük alıcısı, yurtdışındaki 8-10 yabancı firma. İçeride alivre alım yapanlar onların ortak olduğu şirketler veya onların büyüklü küçüklü 800 dolayındaki tüccarı.Alıcı sayısı sınırlı olduğu için bu alıcılar, Türkiye'deki üretim miktarını gözleyerek yurtdışında alım fiyatını belirliyor. Bu fiyat (iş olsun-formalite yerine getirilsin diyerek) Hamburg Borsası'na tescil ettiriliyor. Böylece fiyat (güya) Hamburg Borsası'nda oluşmuş oluyor (!)Fındık üretiminin düşük olması sonucu biz bazı aylar 2005 yılında tonu 10 bin dolara, 2006 yılının ilk yarısında tonu 6 bin dolara ihracat yapabildik. 230 bin ton fındık karşılığı 2002-2003 sezonunda ülkeye 593 milyon dolar ihracat geliri girmişken, bu gelir bir sonraki sezon 878 milyon dolara, bir sonraki sezon 1 milyar 554 milyon dolara, 2005-2006 sezonunda 1 milyar 874 milyon dolara yükseldi.TMO bir şey yapamazGeliniz görünüz ki, bu yıl Avrupalı alıcının Türkiye'deki temsilcileri tonu 3.500 dolardan alivre iç fındık bağlantısı yapıyor. Fiyat yerlerde sürünüyor. Alivre alımlarla iç fındığın tonunun 3.500 dolara çekilmesi demek, (2.20 YTL kabuklu fındık x 2 = 4.40 YTL iç fındık = tonu 3 bin dolara iç fındık + 200 dolar = tüccara 3.200 dolar maliyet hesabına dayalı olarak) üreticinin kabuklu fındığının kilosunu 2.20-2.50 YTL'den satması, ülkenin fındık ihracat gelirinin 800 milyon dolara gerilemesi demektir.Bu ise hem üreticinin hem ekonominin kaybı demektir.Alivre satışlarla yurtdışındaki alıcılar adına en az 200 bin ton kabuklu fındık için kilosu 2.20-2.50'den bağlantı yapılmış. Fındık toplanmaya başlanmış. Toplanan fındık piyasaya iniyor. Küçük üretici, ihtiyaç nedeniyle fındığını bir an önce paraya çevirmek zorunda. Fiskobirlik fiyat veremiyor. Hükümet TMO'nun alım yapacağını açıkladı ama, TMO'nun ne zaman, nasıl, ne fiyatla alım yapacağı belli değil. Fiskobirlik Genel Kurulu 12 Eylül'de toplanacak. Hükümet destek fiyatını (Fiskobirlik'te kimin seçileceğine bakarak) 15 Eylül'de yapacak. Açık anlatımıyla, bu yıl kaybedilmiş bir yıldır. TMO bir şey yapamaz. Fiskobirlik'e finansman imkânı sağlansa bile, fiyat oluşturması ve stok yapması içn vakit çok geç.Vuslat kaldı bir başka bahara!Güngör Uras/ Milliyet