logo
06 TEMMUZ 2025

Kısa günün kârına satmak mı?

06.12.2024 00:00:00

Türkiye, altın, bor, kömür başta olmak üzere çeşitli madenler açısından oldukça zengin bir ülke. Ancak, bu madenlerin işlenmeden yurt dışına gönderilmesi, potansiyel ekonomik kazançlarımızın büyük bir kısmını kaybetmemize neden olmaktadır.

Türkiye'nin maden potansiyeli ve dış ticaret durumu

* Türkiye, dünyanın en büyük bor rezervlerine sahiptir ve küresel rezervlerin %73'ü ülkemizde bulunmaktadır. Ancak bor madenlerinin işlenmesi sonucu elde edilen katma değer, hammadde olarak satılan miktara göre 10 kat daha fazladır. 

* Altın rezervlerimiz dünya sıralamasında ilk 20'de yer almakta ve 2022 yılı itibarıyla Türkiye'nin toplam altın üretimi 39 ton olarak gerçekleşmiştir. Ancak, bu üretimin önemli bir kısmı işlenmeden yurtdışına ihraç edilmektedir. İşlenmiş altın ile hammadde altın arasındaki fiyat farkı %30 ile %50 arasında değişmektedir.

* Türkiye'nin toplam maden ihracatı 2023 yılında 5,25 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu ihracatın yaklaşık %80'i işlenmemiş hammadde şeklindedir. Eğer bu madenlerin tamamı Türkiye'de işlenerek ihraç edilseydi, bu miktarın 20 milyar doların üzerine çıkabileceği tahmin edilmektedir.

Yurtdışında işleme kaynaklı kayıplar

Madenlerin işlenmeden ihraç edilmesiyle yalnızca ekonomik değil, stratejik kayıplar da yaşanmaktadır:

1. Katma Değer Kaybı

İşlenmemiş madenler, dış pazarlarda işlenip son ürün haline getirildikten sonra tekrar ülkemize yüksek fiyatlarla ithal edilmektedir. Örneğin, yurtdışına ihraç edilen krom madeni, paslanmaz çelik olarak işlenip ithal edilmekte ve bu durum dış ticaret açığımızı artırmaktadır.

2. İstihdam Kaybı

Madenlerin işlenmesi için gereken teknolojik tesisler ve iş gücü yurt dışında değerlendirildiği için bu süreçte yerli istihdam fırsatlarını kaçırıyoruz. Sadece altın işleme tesislerinin Türkiye'de yaygınlaştırılması, 10 bin kişiye doğrudan istihdam sağlayabilir.

3. Teknolojik Bağımlılık

İşleme teknolojilerinin yurt dışında kullanılması, yerli sanayimizin gelişimini yavaşlatmakta ve ülkemizi dışa bağımlı hale getirmektedir.

Örnekler ile karşılaştırmalar

* Norveç: Petrol rezervlerini hammadde olarak satmak yerine rafine ederek işleyen Norveç, bu sayede dünyanın en yüksek kişi başı gelirine sahip ülkelerinden biri olmuştur.

* Çin: Dünya genelinde ithal ettiği hammaddeleri kendi sanayisinde işleyerek yüksek katma değerli ürünlere dönüştürmekte ve bu süreçte küresel bir ekonomik güç haline gelmiştir.

* Avustralya: Dünyanın en büyük demir cevheri ihracatçılarından biri olan Avustralya, cevheri işleyerek çelik üretiminde lider ülkelerden biri olmayı başarmıştır.

Türkiye de bu ülkelerin stratejilerini örnek alarak, işlenmiş maden ihracatına yönelmeli ve bu alandaki ekonomik kazançlarını artırmalıdır.

Çözüm önerileri

1. Yerel İşleme Tesisleri Kurulmalı

* Madenlerin bulunduğu bölgelere entegre işleme tesisleri kurularak nakliye ve işleme maliyetleri azaltılabilir. Prof. Dr. Haydar Baş'a ait Dar Bölge Sanayi Projesi ile madenlerimiz çok daha verimli hale gelebilir.    

* Örneğin, bor işleme tesislerinin genişletilmesi, yıllık ihracat gelirlerimizi en az 10 milyar dolar artırabilir.

2. Teşvik Politikaları Geliştirilmeli

* Madenlerin işlenmesi ve ihracatında yerli girişimciler teşvik edilmelidir.

* İhracatta katma değeri yüksek ürünler üreten firmalara düşük vergi politikaları uygulanabilir.

3. Ar-Ge ve Teknoloji Yatırımları

* İşleme süreçlerini iyileştirmek ve maliyetleri düşürmek için üniversiteler ve özel sektör iş birliğiyle Ar-Ge faaliyetleri artırılmalıdır.

4. Lokal İstihdamın Artırılması

* İşleme tesisleri, madenlerin çıkarıldığı bölgelerde yerel istihdamı artırarak ekonomik kalkınmayı hızlandırabilir.

* Maden işleme tesisleri kurulması, ülkemizde işsizliği önemli ölçüde azaltabilir.

Sonuç

Türkiye, maden kaynaklarını işlenmiş ürün olarak dünya pazarına sunarak, sadece ekonomik büyümesini hızlandırmakla kalmayacak, aynı zamanda dışa bağımlılığını azaltarak stratejik bir avantaj elde edecektir. Bu kaynakları hammadde olarak ihraç etmek yerine ülke içinde işleyip katma değerli ürünlere dönüştürmek, gelecek nesiller için daha güçlü ve bağımsız bir Türkiye bırakmamızı sağlayacaktır. Bilene, görene, köre ne!

Ama ne var ki; bizim yöneticilerimiz, "yer altı ya da yer üstü kaynaklarımızdan daha fazla nasıl istifade edebiliriz" şeklinde düşünme yerine; tüm değerlerimizi satmakla meşguller. Kısa günün karına satmak, kime ne fayda! Allah (c.c.) sonumuzu hayreylesin.

 
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi / diğer yazıları
Masada ateşken sahada katalim
Gazze'de son 24 saatte 70 can kaybı
Savcı 'kuvvetli suç şüphesi' ile tutuklama istedi
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Böcek tutuklandı
Özel'den sert tepki
'Sandık gelecek, hepiniz gideceksiniz'
Tunç'tan operasyon açıklaması
Gündem CHP'li belediyelere operasyon
"Bugün İslam dünyasının her bir noktası Kerbela"
BTP lideri Kerbela programına konuştu
Erdoğan'dan açılım süreci mesajı
'Süreç biraz daha hız kazanacaktır'
Mansur Yavaş'tan sert tepki
Hukuk siyasete göre eğilip bükülüyor
Parayla pulla işim yok
Zeydan Karalar, gözaltına alınmadan önce video paylaştı
Doktor maaşı 7900 Euro
Almanya Türkiye'de nitelikli eleman avında
Şirketler patır patır eleman çıkarıyor
Hazır giyim keyif vermiyor
Şara yönetimi kılını kıpırdatamıyor
İsrail ordusu Suriye'de cirit atıyor
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı da göz altında
Operasyon Antalya'ya sıçradı
Aziz İhsan Aktaş, tüm CHP'li belediyeleri yakacak
Zeydan Karalar ve Abdurrahman Tutdere'ye de göz altı
Netanyahu ve Zamir arasında gerginlik
Konu: Filistinlilerin sürgün edilmesi
Tel Aviv, Hamas'ın 'ateşkes' yanıtını aldı
İsrail basınında gündem oldu
Masada ateşken sahada katalim
Gazze'de son 24 saatte 70 can kaybı
Savcı 'kuvvetli suç şüphesi' ile tutuklama istedi
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Böcek tutuklandı
Özel'den sert tepki
'Sandık gelecek, hepiniz gideceksiniz'
Tunç'tan operasyon açıklaması
Gündem CHP'li belediyelere operasyon
"Bugün İslam dünyasının her bir noktası Kerbela"
BTP lideri Kerbela programına konuştu
Erdoğan'dan açılım süreci mesajı
'Süreç biraz daha hız kazanacaktır'
Mansur Yavaş'tan sert tepki
Hukuk siyasete göre eğilip bükülüyor
Parayla pulla işim yok
Zeydan Karalar, gözaltına alınmadan önce video paylaştı
Doktor maaşı 7900 Euro
Almanya Türkiye'de nitelikli eleman avında
Şirketler patır patır eleman çıkarıyor
Hazır giyim keyif vermiyor
Şara yönetimi kılını kıpırdatamıyor
İsrail ordusu Suriye'de cirit atıyor
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı da göz altında
Operasyon Antalya'ya sıçradı
Aziz İhsan Aktaş, tüm CHP'li belediyeleri yakacak
Zeydan Karalar ve Abdurrahman Tutdere'ye de göz altı
Netanyahu ve Zamir arasında gerginlik
Konu: Filistinlilerin sürgün edilmesi
Tel Aviv, Hamas'ın 'ateşkes' yanıtını aldı
İsrail basınında gündem oldu
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.