Küresel ısınma kontrolden çıktı

YENİ MESAJ

Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) açıkladığı 3 bin sayfalık yeni raporda, "İklim krizinin her yerde daha önce hiç görülmemiş düzeyde kötüleştiği" ifade edildi. Küresel sıcaklık artışının 1.5 dereceyle sınırlandırılabilmesi için ülkelerin emisyonlarını 2030'a kadar yarıya indirmeleri ve sıfır emisyon yol haritalarını planlarının merkezine koymaları gerekiyor.

Küresel ısınmanın, 2018'de öngörülenden on yıl önce, 2030'a kadar 1.5 derece artacağının belirtildiği raporda, iklim değişikliğinin insan ürünü olduğu vurgusu yapılıyor. Raporda, "İnsan etkilerinin; atmosferin, ozon tabakasının ve yeryüzünün ısınmasına neden olduğu ortadadır" ifadesi yer alıyor. Daha önceki IPCC raporlarında, iklim değişikliğinin endüstriyel faaliyetler sonucu meydana geldiğinin "kuvvetle muhtemel" olduğu değerlendirmeleri yer alıyordu.

Aşırı hava olayları artacak

Toplam 234 bilim insanı ve 195 hükümet tarafından onaylanan rapora göre, şu ana kadar nadir görülen aşırı hava olaylarının sıklaşacağı değerlendirmesi de yapılıyor. Sıcaklık artışının 1.5 derece ile sınırlandırılması durumunda dahi bu durumun değişmeyeceğine dikkat çekilirken 50 yılda bir görülen aşırı sıcak havanın artık yılda bir görülmesinin olası olduğu vurgulanıyor. Tropik fırtınaların, yağmur ve kar yağışının artacağı belirtilirken şu ana kadarkine kıyasla 1.7 kat daha fazla kuraklık yaşanacağına da dikkat çekiliyor. Yangınların daha yoğun ve uzun süreceği uyarısı da yapılıyor.



Buzullar eriyecek, deniz seviyesi yükselecek

Kuzey Kutup Dairesi'ndeki ısınmanın dünyanın geri kalan yerlerine göre iki kat daha hızlı ilerlediğinin belirtildiği raporda, en iyimser senaryo doğrultusunda dahi 2050'ye kadar bölgedeki buzulların tamamının erimiş olacağına dikkat çekiliyor. Ayrıca küresel ısınmanın 1.5 derece ile sınırlandırılması durumunda dahi deniz seviyesinin yükseleceği vurgulanıyor. Uzmanlar bu sürecin kutuplardaki buzulların erimesi ve okyanusların ısınması ile daha da hızlanacağı değerlendirmesinde bulunuyor. Uzmanlara göre, deniz kenarındaki ülkelerde geçmişte yüz yılda bir görülen seller 2100'e kadar her yıl meydana gelecek.

Yazlar uzun, kışlar kısa geçecek

Raporda ayrıca gelecek on yıllarda iklim değişikliklerinin tüm bölgelerde artacağı öngörülürken, 1.5 santigrat derece küresel ısınmayla sıcak hava dalgalarının artacağı vurgulandı. Raporda, sıcak mevsimlerin uzun, soğuk mevsimlerin ise kısa olacağı kaydedildi.

Isınmayı durdurmak mümkün değil

IPCC'nin raporuna göre, atmosfere zararlı karbondioksit gazı emisyonunun radikal biçimde azaltılması durumunda dahi, sıcaklıkların sanayileşme öncesi döneme göre 1.5 derece artmasını engellemek artık mümkün değil. Ancak raporda, önlem alınmaması halinde küresel ısınmanın yüzyılın sonuna kadar 2 derece ve üzerinde seyredeceği tahmininde bulunuluyor.

Büyük 'kirleticilere' çağrı

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı (COP26) Başkanı Alok Sharma, rapora ilişkin değerlendirmesinde, iklim krizi etkilerinin tüm dünyada görüldüğünü belirterek, "Bilim, bu krizin en olumsuz etkilerini yaşamlarımızda, geçim kaynaklarımızda ve doğal yaşam alanlarımızda görmeye devam edeceğimizi açıkça gösteriyor. Tüm ülkelere, hükümetlere, iş dünyasına ve toplumlara mesajımız, iklim değişikliğinin gidişatında belirleyici olan önümüzdeki on yılda kararlarınızı bilime dayalı ve küresel ısınmayı 1.5 dereceyle sınırlandırma hedefini canlı tutmak üzere olan sorumluluğunuzu benimseyecek şekilde verin. Bunu hep birlikte başarabiliriz" ifadelerini kullandı.



'İnsanlık için kırmızı kod'

Rapor hakkında "insanlık için kırmızı kod" tanımlaması yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Dünyayı yok eden fosil yakıtların sonlandırmanın zamanı geldi" diye konuştu. Hava kirliğine sebep olan şirketleri hedef tahtasına koyan Guterres, "Ülkeler ayrıca fosil yakıtların yeni keşif ve üretimine son vermeli, sübvansiyonları da fosil yakıtlardan yenilenebilir kaynaklara kaydırmalı" diye ekledi. Gelecek COP26 zirvesi öncesinde bu raporun önemine vurgu yapan Guterres, "Şimdi güçlerimizi birleştirirsek, iklim felaketini önleyebiliriz. Ancak raporun açıkça ortaya koyduğu gibi, bekleyecek zamanımız kalmadı, hiçbir özrün faydası olmaz" dedi.

Greenpeace hükümetleri suçladı

Uluslararası çevre örgütü Greenpeace de, IPCC'nin yeni raporunun sonuçları bağlamında hükümetleri iklimin korunması konusunda "çekinceli davranmakla" suçladı. Örgütün iklim uzmanlarından Christoph Thies, "bu raporun şok edici olan tarafı tüm bu sonuçların öngörülebilir olmasıydı; ancak buna rağmen hükümetler ve çok uluslu şirketler iklimin korunması konusunda çok yavaş hareket ediyorlar" diye konuştu.

Birleşmiş Milletler ile Dünya Meteoroloji Örgütüne üye ülkelerden oluşan "İklim Değişikliği Hükümetler Arası Paneli (IPCC) 5 ila 7 yılda bir dünyanın iklim sisteminin geldiği durumla ilgili değerlendirme raporları hazırlayarak duyuruyor. Bu raporlardan ilki 1990, ikincisi 1996, üçüncüsü 2001, dördüncüsü 2007, beşincisi ise 2013 ve Eylül 2014 arasında parçalar halinde yayımlandı.