Ormandaki yaşam

Orman ekosistemi; arazi, toprak, mineral maddeler, su, hava, ışık ve ısı gibi cansız elemanlar ile tek ve çok hücreli bitki ve hayvanlardan oluşmaktadır. Bu elemanların tek tek sayılması olanak dışıdır.

Ormanın asli elemanları olan orman ağaçları, orman ekosisteminin oluşumunda en önemli rolü oynamaktadır. Bu ağaçların olmaması durumunda, orman ekosisteminden bahsedilemez. Ekosistem içindeki her eleman kendine özgü özelliklere sahiptir. Bu elemanlar karşılıklı ilişki ve etkileşim sonucu, bulundukları ortamda zamanla sürekli bir değişim gösterirler.   

Orman toprağı ve onun altındaki anakaya içerisinde atom, molekül ve bileşik olarak birçok mineral madde vardır. Bunların bir kısmı, bitkiler için mineral besin maddelerini oluşturur. Bitkiler, bu mineral besin maddelerinin sulu ortamda serbest halde bulunan iyon ve bileşiklerini ihtiyaca göre, kökleri vasıtasıyla bünyelerine alarak büyüyüp gelişirler.

Örneğin, topraktaki magnezyum elementi sayesinde, bitki yapraklarında klorofil maddesi ve gerekli enzimler oluşur. Bitkiler için lüzumlu olan bu mineral besin maddeleri, toprağın ve suyun verimliliğine, dolayısıyla bitkilerin de yaşam ve gelişmelerine etki eder. Bu maddeler, yüzyıllar içerisinde çürüyüp toprağa karışan bitkiler ile tekrar toprağa dönerek, sonsuz bir döngü içinde yol alırlar.

Her canlı türünün ekosistem içerisinde bir yaşam ortamı vardır. Orman ağaçlarının yaşam ortamı kökleri ve tepelerinin uzanabildikleri mekân ile sınırlıdır. Ormanın asli elemanları olan ağaçlar, etkileşim ve gelişmeleri sonucu, yüzyıllar içerisinde diğer canlıların da yaşam ortamlarının oluşmasını neden olur.

Ekosistem içerisinde yaşayan otçul hayvanlar da etçil hayvanlara ve mikro organizmalara yem olarak, onlara yaşam ortamı sağlar. Kuşlar ağaçların bulunduğu mekânda yaşar ve yuva yapar. Ayrıca, polen ve tohumları çevreye yayarak, meyve ve fidelerin oluşumuna yardım ettikleri gibi, zararlı böcekleri yiyerek de onların bitkilere yaptıkları zararları önlemeye çalışırlar.

Zararlı böceklerin ise, bir bakıma ekosistemdeki yaşam döngüsünün ve doğal dengenin korunmasına yardımcı oldukları görülmektedir. Mikro organizmalar da organik maddelerin parçalanıp toprağa karışmasında önemli bir rol oynayarak, ekosistemdeki doğal denge ve yaşam döngüsünün devamına yardımcı olmaktadır.

Orman ekosistemindeki bütün canlı elemanlar, iç içe geçmiş kendi yaşam ortamları içinde beslenmek için, birbirleriyle rekabet halinde bir yaşam savaşı verirler ve hepsinin doğal denge ve yaşam döngüsünde kendine özgü birer görevi vardır. Ancak, bu elemanların beslenebilmeleri ve görevlerini yapabilmeleri için, güneş ışığı, ısı, yağış ve rüzgarların ekosisteme girmesi gerekir. Bu faktörler havayı ve araziyi yaşama uygun hale getirmektedir.

Orman ekosistemi içindeki bütün canlı ve cansız elemanların birbirleriyle karşılıklı ilişki ve etkileşimleri sonucu, zamanla ekosistem içinde sonsuz sayıda biyolojik, fiziksel ve kimyasal olaylar oluşmaktadır. Ormana bilinçsiz olarak dışarıdan yapılan müdahaleler, yüzyıllar içinde oluşan yaşam ortamlarının olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Hatta bazı canlıların yaşam ortamları yok olabilmektedir.

Onlarca yıldır ormanlarımıza yapılan bilinçsiz müdahaleler sonucu, 22740297 hektarlık orman alanımızın yaklaşık %42,46'sı (9656787 ha) bozuk ormanlar haline gelmiştir (OGM).

Yangınlar ise, ekosistemi tamamen ortadan kaldırmaktadır. Bu durumda, ormandan ve ormanın sağladığı birçok hizmetten faydalanmak mümkün olmamakta ancak, ormanın yok olması nedeniyle, çeşitli zararlara maruz kalınmaktadır. Bu nedenle, orman kanununda değişiklik yaparken ve orman alanları madencilere tahsis edilirken, ekosistemin varlığı ve içinde birçok canlının yaşadığı gözden uzak tutulmamalıdır.