Qualified YES ya da Erdogan'in çaresizligi

AB Komisyonu'nun önceki gün açıkladığı İlerleme Raporu, Türkiye'ye dayattığı çifte standart temeline kurulmuş "özel ve ağır" şartların ötesinde, Başbakan Erdoğan düzeyinde tam bir kavrama-kayrayamama skandalına sahne oldu.

Komisyonun yayınladığı rapor, üzerinde herhangi bir yorum ve esneme yapılamayacak netlikte. Komisyon Türkiye'yi "ucu açık" AB dehlizine davet ederken, müzakerelerin başlamasıyla ilgili olarak üzerine basa basa "şartlı evet" ifadesini kullanıyor. Bunu özellikle vurguluyorum çünkü Başbakan Erdoğan bu gerçeği ısrarla kabul etmek istemiyor. Başbakanın bu ısrarı, üç gün önce, "şartlı evet" ve "ucu açık müzakereyi" kesinlikle kabul etmeyeceğini söylemesinden kaynaklanıyor. (4 Ekim 2004, Seyir Defteri'ne bakınız)

Başbakan Erdoğan'ın rapor açıklandığı saatlerde yaptığı basın açıklamasındaki durumu gerçekten de içler acısıydı. Gerçeği bir türlü kabullenmek istemeyen Erdoğan, yine bir sözünü çiğnemenin çaresizliğini "vücut ve ruh diliyle" bağıra bağıra hissettiriyordu.

Şimdi bu çaresizliğin tahlilini yapalım?

Erdoğan kendisine yöneltilen "koşullu evet" ile ilgili soruya şöyle karşılık veriyordu:

"Koşullu evet söz konusu değil. Nereden çıkardınız. Nasıl tercüme ettiniz bilmiyorum. Herhalde yanlış bir iletişiminiz var."

Erdoğan ilk savunma mekanizması olarak, Avrupa Komisyonu'nun yayınladığı İlerleme Raporu'nun ve Romano Prodi'nin İngilizce orijinal cümlelerinin yanlış aktarıldığı ipine sarıldı. Romano Prodi'nin "Qualified YES" ifadesi, Erdoğan'ı yatıştırmak için anlamsız bir şekilde "özellikli evet" şeklinde çevrildi. Erdoğan da bundan hareketle, basın mensuplarına "siz İngilizce bilmiyorsunuz" anlamında tavır takınarak "böyle bir şey söz konusu değil" diyebildi.

Oysa "qualified" kelimesinin Türkçe karşılığı en basit sözlüklerden tutun da, en detaylı sözlüklere kadar hepsinde "nitelikli, kalifiye ve şartlı" olarak aktarılır. Bunun ötesinde "evet" kelimesi özünde içerdiği "kesin olumluluk"tan dolayı "özellikli" gibi saçma bir sıfatı önüne alamaz. "Evet" zaten evettir, bunu "çok güzel evet", "nitelikli evet", "kalifiye evet" gibi olumlu sıfatlar eşliğinde tercüme etmek dil kuralları ve mantık açısından büyük bir hatadır. Bu çevirinin sadece ve sadece sıkıntı içerisindeki Erdoğan'ı rahatlatmaktan -daha doğrusu kandırmaktan- başka bir anlamı yoktur.

Nitekim devletin resmi ajansı olan Anadolu Ajansı da 6 Ekim 2004 saat 14.19 ve 14.30'da haberi şu şekilde duyurdu: "AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi, AB Komisyonu'nun Türkiye'ye yanıtının "koşullu evet" olduğunu söyledi."

Bunları da bir tarafa bırakalım, Avrupa Komisyonu'nun resmi internet sitesi olan "http://europa.eu.int/comm/enlargement/report_2004/pdf/rr_tr_2004_en.pdf" adresine tıkladığınız zaman karşınıza çıkan ilk cümle şu olacaktır: "Commission recommends to start negotiations with Turkey under certain conditions". Tercümesi şöyle: "Komisyon Türkiye ile müzakerelerin "belirli şartlar altında" başlamasını tavsiye eder".

Başbakan Erdoğan İlerleme Raporu'nun orijinal metnindeki "under certain conditions-belirli şartlar altında" cümlesini nasıl izah edecek!

Son olarak "ucu açık" meselesine gelelim. Başbakan Erdoğan ve Abdullah Gül ısrarla böyle bir şeyin olmadığını iddia ediyorlar. Oysa, bu raporu kaleme alan Günter Verheugen, Alman 'DIE ZEIT' gazetesinde dün yayınlanan makalesinde aynen şöyle diyor:

"Garanti söz konusu değildir. Garanti olmayışının bir sebebi de, Türkiye'nin üyeliğinin uygun görüldüğü hem Avrupa Parlamentosu'nda, hem de AB üyesi ülkelerin milli parlamentolarında teyit edilmelidir. O bakımdan sürecin sonu açık kalacaktır."

Açıkçası İngilizce metinler üzerinde bu tür tartışmalara girmek bile oldukça aşağılayıcı. Düşünsenize, milli bütünlüğümüzün, ulus devletimizin sonu anlamına gelen bir belgeyle karşı karşıyayız, biz kalkmış şu kelime İngilizce olarak şöyle kullanılır, Türkçe şu anlama gelir tartışması yapıyoruz. Ve bu tartışmayı başlatan da maalesef ülkemizin Başbakanı.