Risk haritası ‘KIRMIZI’ya doğru gidiyor

Türkiye'de Covid-19 pandemisinin "resmi" olarak başladığı 11 Mart 2020'den bu yana tam 1 yıl geçti. 12 Mart (dün) itibarıyla ülkemizde görülen toplam vaka sayısı 2 milyon 840 bin, vefat sayısı 29 bin 290 kişi oldu. 

Covid-19 teşhisi konulan 2 milyon 660 bin vatandaşımız da virüsü yenerek iyileşti.

13 Ocak 2021, ülkemizde ilk Covid-19 aşısının uygulandığı gün. Aşı süreci Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve bilim kurulu üyelerinin aşılanması ile başlamış oldu. Sayın Koca yaptığı son açıklamada 10 milyon dozun üzerinde aşının uygulandığını belirtti.

Covid'le yaşadığımız son 1 yıl, hemen hemen her vatandaşımızın yakınlarından birçok kimseyi kaybettiği, acılı bir yıl oldu. Ölenlerimize Allah rahmet eylesin.

 Covid-19 vakasının ilk görülmesinin hemen ardından "sağlık" ön plana alınarak bir takım kısıtlamalara gidildi. Sokağa çıkma yasakları, seyahat yasakları gibi birçok adım atıldı.

Mart'tan 1 Haziran'a kadar süren bu süreçte birçok işletme açılamadı. Üretim ve ticaret durdu ama borçlar, borçların faizleri, faturalar, kiralar durmadı.

Yaşanan büyük ekonomik darboğaz, 1 Haziran ile "normalleşme" sürecini getirdi.

Turizm sezonunun başlaması, iş dünyasının normalleşme talepleri ile başlayan bu süreç elbette ki sağlığı ikinci plana, ekonomik gerekçeleri ise birinci plana alarak başlatılmıştı.

Yaz sezonunun sonuna kadar süren bu süreç, pandeminin hızla yayılmasına, vaka ve ölümlerin artmasına neden oldu ve virüs tüm Türkiye'ye hızla yayıldı.

Tablonun giderek daha vahim bir hal alması, yeni kısıtlamaları beraberinde getirdi.

Lokantalar, kafeler ve yeme içme sektöründeki diğer işletmeler kapatıldı.

170 günün üzerinde süren bu süreç, kapanan bu kapsamdaki 180 bin işletmeyi iflas sürecine getirdi. Ve bu sektörde çalışan aileleriyle beraber 10 milyon kişiyi direkt etkiledi.

Siyasilerimiz bu sefer, hem ekonomiyi hem de sağlığı dikkate alarak "yeni normalleşme" sürecini devreye koydular. Vaka sayısı ve sağlık imkânları çerçevesinde illere göre rengârenk bir risk haritası oluşturuldu. 

Sağlık Bakanlığı, haftalık vaka sayısı 100 binde 10'un altındaki illerin 'düşük', 11-35 arasının 'orta', 36-100 arasının 'yüksek', 100'ün üstündeki illerin ise 'çok yüksek riskli' sayılacağını açıkladı. Bunlara bir renk verildi, buna göre düşük riskli iller mavi, orta riskli iller sarı, yüksek riskli iller turuncu, çok yüksek riskli iller ise kırmızı olarak belirlendi.

Risk durumuna göre illerde uygulanacak kısıtlamalar da ortaya konuldu.

Buradaki amaç, kırmızı ve turuncu olanları, sarı ve mavi olmaya zorlamaktı.

Ama uygulamada beklenen olmadı, tam tersi oldu; maviler sarıya, sarılar, turuncuya, turuncular da kırmızıya doğru yöneldi. 

Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, "Bugün mavi olan iller tedbirsizlik halinde sarı, turuncuya doğru ivmelenirken turuncu illerin kırmızı risk seviyesine yükselmesi kaçınılmaz olacaktır" dedi ve maalesef öyle oldu.

Kırmızı iller ise daha fazla kırmızılaştı. Örneğin Sinop'ta, haftalık 100 bin nüfusa karşılık gelen Covid-19 vaka sayısı 200'lerden 314.15'e yükseldi. Bunun üzerine, İl Hıfzıssıhha Kurulu tarafından ek tedbirler alındı. Kent genelinde binaların önü ve girişlerinde iki veya daha fazla kişinin bir arada oturarak ya da ayakta sohbet etmesi, çay ve sigara içilmesi yasaklandı.

Kırmızı renkli Edirne'de 100 bin nüfusa karşılık gelen koronavirüs vaka sayısı, 2 Mart'ta 107,43 iken son açıklanan haritada 180,01'e yükseldi. Caddelerin girişlerine bariyerler kondu, HES kodu zorunluluğu getirildi, çay ocaklarının faaliyetleri de geçici olarak durduruldu.

Sağlık Bakanlığı'nın 27 Şubat-5 Mart tarihleri arasında açıkladığı vaka oranları listesinde 9 il, bir önceki hafta 100 bin kişide 100 vaka sınırının altındayken üstüne çıktı. Bu iller Kırklareli, Kocaeli, İstanbul, Tekirdağ, Yalova, Çanakkale, Mersin, Kilis ve Artvin olarak sıralandı. Geçen haftaki haritada 17 il kırmızı renkteydi. Yani 17 şehirde vaka oranı 100 bin kişide 100'ün üzerindeydi. 9 il de sınırın üzerine çıkınca toplam 26 ilde vaka artışları, tehlike sinyalleri vermeye başladı.

Tablonun kötüleşmesi sebebiyle, işverenlerin işten çıkarma yasağı 17 Mart'tan itibaren 2 ay daha uzatıldı, şimdi ise gözler bu ayın sonunda sona erecek olan kısa çalışma ödeneğinde. 

Umutlar aşıya bağlandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan dün yaptığı açıklamada "Çin'den 50 milyon doz daha aşı alabiliriz" dedi.

Toplumda yaygın bir aşılanma gerçekleşmeden yeni bir normalleşme başlatılmasına İstanbul Tabipler Odası sert tepki gösterdi, yayımladığı mesajda şunlar yazıldı:

"Aşılama hızı gittikçe düşüyor. Yeni risk gruplarına aşı randevusu açılmıyor. Aşı yok. Strateji yok. Bilimsel salgın yönetimi yok. Aşı bekleyen milyonlar var. Aşı yapacak sağlık çalışanları var. Aşılamayı yavaşlatan bakanlık var. Güven vermeyen bir yönetim var."

Pandemiyle 1 yıl geçti, "yüzdük yüzdük kuyruğuna geldik", "tünelin ucu gözüktü" demek çok isteriz ama görünen son manzaraya baktığımızda diyebiliyor muyuz? Hayır.

Maalesef "Başladığımız yere döndük" de diyemiyoruz.

Böyle giderse risk haritamız kıpkırmızı olacak, biz de üzerine ay yıldız koyarız, Türk bayrağı olur. Biz Türk bayrağının büyük bir başarı hikâyesi neticesinde gönderde dalgalanmasını isteriz.

Bu başarı hikâyesini, Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'ni uygulayarak gerçekleştirdiğimiz 30 günlük bir "tam kapanma" ile ve Atatürk'ün bize miras bıraktığı ama değerini bilmeyip kapattığımız Refik Saydam'ı kapatmayarak ortaya koyabilirdik.

Ne diyelim, içindeki değerlerin kıymetini bilmeyenlerin hali, ibretlik olmasıdır.