logo
30 MAYIS 2025

Sinemayı o kurumlaştırdı

01.12.2003 00:00:00
İ.Ü. İletişim Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Battal Odabaş'ın "Türk Sinemasının Kuruluşunda Ordunun Rolü" adlı araştırması, Gazeteciler Cemiyeti'nin katkılarıyla İstanbul Üniversitesi tarafından hazırlanan "Cumhuriyetimiz 80 Yaşında" adlı kitapta yayınlandı. Sinemanın Türkiye'de kurumlaşmasının, Merkez Ordu Sinema Dairesi'nin kurulmasıyla gerçekleştiğini belirten Odabaş, Enver Paşa'nın sinemayla, Osmanlı İmparatorluğu'nun Başkumandan Vekili ve Harbiye Nazırı görevini sürdürdüğü sırada Alman ordularında yaptığı inceleme sırasında tanıştığını ifade etti. Odabaş, Alman ordusunda kurulan sinema kolunun çektiği görüntülerin savaş propagandası ve acemi askerlerin eğitimi için kullanıldığını gören Enver Paşa'nın, 1915 yılında Türkiye'ye döner dönmez Merkez Ordu Sinema Dairesi'ni (MOSD) kurarak, Türkiye'de sinemanın kurumlaşmasının ilk temellerini attığını bildirdi. MOSD'un ilk başta Padişah ve Enver Paşa'nın özel yaşamıyla ilgili filmler çektiğini kaydeden Odabaş, daha sonra yerli ve yabancı film arşivleri yaptığını, ayrıca kurmaca filmler de çektiğini anlattı.

Sansüre uğrayan ilk Türk filmi

Odabaş'ın araştırmalarına göre, Müdafaai Milliye Cemiyeti de 1916 yılında aldığı bir kararlı sinema çalışmalarına başladı. Almanya'dan getirttiği aletlerle film çekimine başlayan cemiyet, savaştan görüntülerin de yer aldığı haber filmi niteliğinde filmler hazırladı. Kurmaca film alanına da el atan cemiyet, "Pençe" ve "Casus" adlı iki film yaptı. Müdafaa-i Milliye Cemiyeti, 1918 yılında Mondros Mütarekesi nedeniyle, elinde bulunan belgeleri düşmana teslim etmemek için bu işi malzemeleriyle birlikte Malül Gaziler Cemiyeti'ne devretti. Malül Gaziler Cemiyeti de 1919 yılında sinema çalışmalarına başladı. Cemiyetin ilk çektiği "Mürebbiye" adlı film "Fransızlar'ı küçük düşürdüğü" gerekçesiyle yasaklanınca, "Sansüre uğrayan ilk Türk filmi" oldu.

TBMM de film çektirdi

Savaş sırasında bir başka sinema kuruluşunu ise TBMM oluşturdu. TBMM Orduları bünyesinde kurulan Ordu Film Alma Dairesi, Malül Gaziler Cemiyeti'ne devredilen sinema araçlarını geri alarak film çekimi işini üstlendi. İşgal güçlerinin geri çekilirken köy ve kasabalarda yaptıkları vahşeti görüntüleyen Ordu Film Alma Dairesi, bu filmleri kurgulayarak 1922 yılında "İstiklal" adlı belgeseli yaptı. Dairenin Türk ordusunun İzmir'e girişini konu alan filmi ise tarihe geçti. Ordu destekli bu kuruluşlardan sonra 1922 yılında ilk özel film yapımevi olan Kemal Film kuruldu. Kemal ve Şakir Seden kardeşlerin kurduğu şirket, kurmaca filmlerin yanı sıra Kurtuluş Savaşı'nı da belgeleyerek önemli bir görev üstlendi. Kemal Film, aralarında "Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın İzmit Cephesini Teftişi" de bulunan 47 haber filmi çekti.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
Atatürk’ün hazırlattığı hutbeler
Kurban
Gazze'de ateşkes
İsrail ve Hamas kabul etti
Bingöl'de 4,3 büyüklüğünde deprem
Merkez üssü Kiğı ilçesi
BTP’den Atatürk’lü fetih paylaşımı
İstanbul’u işgalden kurtaran Atatürk unutulmadı
Otomobilde aile boyu infaz!
Aynı aileden 3 kişi öldürüldü
ABD'den 13 yıl sonra Şam'da bir ilk
Thomas Barrack yine başroldeydi
ABD'den Suriye açıklaması
O listeden çıkarılacak
Yeni yargı paketi yolda
Kimler tahliye olacak?
Elon Musk ile Trump'ın yolları ayrıldı
Musk istifa ettiğini açıkladı
Erdoğan'dan adaylık açıklaması
'Milletimize kulak vereceğiz'
'Müsaade edilmeyecektir'
Milli Savunma Bakanlığından Suriye açıklaması
Türkiye'de ortalama eğitim süresi 9.5 yıl
En eğitimli il Ankara
Dış ticaret verileri açıklandı
İthalat ihracatı solladı
İsviçre’de buzul çökmesi kamerada
Bir köy yok oldu
Hedefteki bakanın kadrosunda değişiklik
Hazine ve Maliye Bakanlığı'na kritik atamalar
Atatürk’ün hazırlattığı hutbeler
Kurban
Gazze'de ateşkes
İsrail ve Hamas kabul etti
Bingöl'de 4,3 büyüklüğünde deprem
Merkez üssü Kiğı ilçesi
BTP’den Atatürk’lü fetih paylaşımı
İstanbul’u işgalden kurtaran Atatürk unutulmadı
Otomobilde aile boyu infaz!
Aynı aileden 3 kişi öldürüldü
ABD'den 13 yıl sonra Şam'da bir ilk
Thomas Barrack yine başroldeydi
ABD'den Suriye açıklaması
O listeden çıkarılacak
Yeni yargı paketi yolda
Kimler tahliye olacak?
Elon Musk ile Trump'ın yolları ayrıldı
Musk istifa ettiğini açıkladı
Erdoğan'dan adaylık açıklaması
'Milletimize kulak vereceğiz'
'Müsaade edilmeyecektir'
Milli Savunma Bakanlığından Suriye açıklaması
Türkiye'de ortalama eğitim süresi 9.5 yıl
En eğitimli il Ankara
Dış ticaret verileri açıklandı
İthalat ihracatı solladı
İsviçre’de buzul çökmesi kamerada
Bir köy yok oldu
Hedefteki bakanın kadrosunda değişiklik
Hazine ve Maliye Bakanlığı'na kritik atamalar
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.