logo
19 NİSAN 2024

Anlaşma Grubunun siyasi baskıları

11.10.2009 00:00:00
Savaş öncesinde Avrupa büyük devletleri askeri ve siyasi yönden guruplaşınca, halkına milli bir siyasa izleyeceğini vaat ederek iktidar olan İttihat Terakki partisi telaşlanır. Telaşları vaat ettikleri hizmetlerden dolayı değil, devletin milli siyasaya göre varlığını ve bağımsızlığını korumak içindir. İngiltere Ege adlarını koruması altındaki Yanan devletine kazandırmaya yönelik bir siyasa izlediği için ona başvuruda bulunamaz. Rusya, Pansılavist siyasa ile Osmanlıyı yıkıp Akdeniz'e inmek istediğinden hiç müracaat edilemez. Başvuruda bulunulabilecek tek devlet, Kanuni'den bu yana Kapitülasyonlarla beslediğimiz ve Avrupa Büyük Devletleri arasına soktuğumuz Fransa devleti kalıyordu. Anlaşmak için Fransa'ya giden Talat Paşa konuyu görüşebilecek devlet adamı bulup ta konuşamaz dahi. Fakat Birinci Genel Savaş başlayınca Almanya, düşmanlarını Halifenin Cıhad-ı Ekber silahı ile dağıtmak için teklifte bulunur. Bu işi hızlandırmak içinde Goben ve Breslav zırhlılarını bize gönderir. Osmanlı Hükümeti toplanarak bu teklifi değerlendirir. Karar vermek için çalışmalara başlar. Fakat hükümet üyeleri iki guruba ayrılır. Enver-Cemal Paşalar ve Talat Bey bir an önce savaşa girelim derlerken Sadrazam ve gurubu ise görüşmeler yaparak ülkesinin çıkarlarını korumaya çalışır. Bu çalışmalar yapılırken Harbiye nazırı Enver Paşa Alman Subayları ile toplantı tertipleyerek Alman Çıkarlarına göre 16 Ağustos 1914 günü Savaş planları hazırlamaya başlar.Rusya Dışişleri Bakanı Sazonof, Alman zırhlılarının Osmanlı hükümeti tarafından satın alınması üzerine 15 Ağustos1914 günü Paris ve Londra Büyükelçilerin telle takip edilecek siyasayı bildirir. Bu siyasanın esası şunlardır: 1- Türkiye tarafsızlık vaadinin samimiliğini göstermek için ordularını terhis eder. 2- Buna karşılık üç devlet onun topraklarının dokunulmazlığını inancalar. Bunu nasıl yapılacağını incelemeye hazır olduklarını bildirirler. 3- Türkiye, Almanya'nın küçük Asya da sahip olduğu demiryolu vesaire gibi ekonomik imtiyaz ve teşebbüslere sahip olur. Bu sahip oluş barış anlaşması ile kendisine inancalanacaktır."Aynı gün Sazonof büyük elçilerine ikinci bir tel daha çeker ve şu düşüncenin uygulanmasını ister: "Durum gerekirse, kuvvete dayanan tedbirler de dahil, bundan başka herhangi bir tedbiri de incelemeye hazır olduğunu bildirir." Yani Alman işletmelerine el konulması, Osmanlı ordusunun dağıtılması veya Türkiye'nin ya kendisini üçlü Anlaşma devletlerine teslim etmeli veya savaşla ezilmelidir. Büyük Elçiler 17 Ağustos 1914 günü Sazonof'un bu önerilerini Paris ve Londra hükümetlerine bildirirler.İstanbul Rus Büyükelçisi Gris de 15 Ağustos günü aynı önergeleri Sadrazam Sait Halim Paşa ile görüşür ve sonucu ayni gün Sazonof'a şöyle bildirir: "Alman imtiyazlarının Türkiye'ye bırakılmasının Sadrazamı memnun ve tatmin etmiştir." Bu karşılık barış yönünden önemli ve olumlu bir adımdır. 17 Ağustos günü Rus Büyük Elçileri Paris-Londra ve İstanbul'da Sazonof'un önerilerini Dışişleri Bakanlarına bildirirler.İstanbul Büyükelçisi Gris Sadrazam ve Dışişleri Bakanı Sait halim Paşa ile görüşmesini 17 Ağustota Sazonof'a telle bildirir: Özeti şöyledir: "Bu sabah vezir sinirliydi Benim yanına girdiğim sırada odadan çıkmakta olan Enver Paşa'nın ve askeri hızbın( subay gurubunun) tesiri altında bulunduğu belli idi. Sözü tavziat(açıklama) sorumuna getirerek,15 Ağustos ta ki sözlerinin aksine olarak, büyük toprak kazançları istemediğini, Türkiye'ye ait olması gereken toprakların da kazanç saymanın doğru olmayacağını söyledi. Adalarda Müslümanların oturdukları bir kısmı Trakya'ya işaret etti. Bir bütün olarak iş ele alınırsa durum gittikçe ciddileşiyor. İktidar Almanlarca kışkırtılan Enver'in bile elinden kaçabilir."Gris, Sadrazamla olan görüşmesini Petrograd'a bildirdikten sonra İstanbul'daki İngiliz ve frasız elçileri ile bir toplantı yapar. Osmanlı'yı tarafsız kalmaya ikna edebilmek için yeni ve ortak inancalar  vermeyi hazırlarlar Neticede şu düşüncede, "Osmanlı hükümeti savaşın sonuna kadar kesin olarak tarafsız kalırsa onun toprak bütünlüğünün inancalandığını ve her türlü saldırıya karşı savunulacağını" karar vererek Sadrazamın huzuruna çıkarak görüşlerini bildirirler.Sadrazam da Elçilere şu karşılığı verir: "? O ancak teşekkürle karşılık verebileceğini iyi niyet gösterilerinde bulunabileceğini söyledi?.(Çünkü inanca lamalar yazılı birer belge değil sözlü idi. Ayrıca sadece savaş dönemini kapsayan inanca lamalardı) Kendisine savaş partisinin aklını başına getirmesi için manevi kudret veren bir teşebbüsten son derece memnun olduğunu açıkladı?Bundan sonra da Osmanlı tarafsızlığını devam ettireceğinden emin olarak bu yolda kendisine güvenilmesini ve idaresi güç olan askerler yüzünden sakınılmayacak olan ufak tefek iş ve takıntılar dolayısı ile sızlanmalarda bulunulmamasını istedi." Büyük elçilere bu sözleri ile savaşa karşı, barıştan yana tarafsız bir siyasa izleyeceğini sözlü olarak inancalıyordu.
 
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
Beşiktaş 5 maç sonra kazandı
Galibiyet Serdar Topraktepe yönetiminde geldi
Geçen yılki yatırım tutarı 3.7 milyar dolar
5 yılda 11.2 milyar dolarlık yatırım yaptı
Randevusunu iptal etmeyen yandı
Koca'dan MHRS açıklaması
Seçim sonrası ilk karşılaşma
Özel ve Kılıçdaroğlu aynı karede
Polis aracında ağlayarak pişman olduğunu söyledi
Jandarma üniforması ile GBT yapıyordu
İsviçre'de çıkan haber tartışma yaratmıştı
Beypazarı'ndan 'mevzuat' açıklaması
Yeni seçilen CHP’li başkanların ‘genelge’ sıkıntısı
Liyakat mi sadakat mi?
İsrail, Suriye'nin hava savunma sistemlerini hedef aldı
Saldırıda maddi hasar meydana geldi
Polat çiftine 'vergi usul kanuna muhalefet'ten tahliye
Diğer suçlardan 'tutukluluk' devam ediyor
CHP'den iktidarın arazi satışlarına tepki
'AKP enkaz bırakarak çöküyor'
Yüksek et fiyatı sorunu ithalatla çözülemez
Et ürünlerinde KDV kaldırılsın
Merkez Bankası anketi açıklandı
Dolar, enflasyon, faiz tahminleri belli oldu
Gelecek burada
10 yılda 20 kat büyüyecek
Çocuk nüfusumuz açıklandı
Nüfusumuzun yüzde 26'sı çocuk
İran'dan saldırıya ilişkin açıklama geldi
'3 mini İHA saldırısı püskürtüldü'
Beşiktaş 5 maç sonra kazandı
Galibiyet Serdar Topraktepe yönetiminde geldi
Geçen yılki yatırım tutarı 3.7 milyar dolar
5 yılda 11.2 milyar dolarlık yatırım yaptı
Randevusunu iptal etmeyen yandı
Koca'dan MHRS açıklaması
Seçim sonrası ilk karşılaşma
Özel ve Kılıçdaroğlu aynı karede
Polis aracında ağlayarak pişman olduğunu söyledi
Jandarma üniforması ile GBT yapıyordu
İsviçre'de çıkan haber tartışma yaratmıştı
Beypazarı'ndan 'mevzuat' açıklaması
Yeni seçilen CHP’li başkanların ‘genelge’ sıkıntısı
Liyakat mi sadakat mi?
İsrail, Suriye'nin hava savunma sistemlerini hedef aldı
Saldırıda maddi hasar meydana geldi
Polat çiftine 'vergi usul kanuna muhalefet'ten tahliye
Diğer suçlardan 'tutukluluk' devam ediyor
CHP'den iktidarın arazi satışlarına tepki
'AKP enkaz bırakarak çöküyor'
Yüksek et fiyatı sorunu ithalatla çözülemez
Et ürünlerinde KDV kaldırılsın
Merkez Bankası anketi açıklandı
Dolar, enflasyon, faiz tahminleri belli oldu
Gelecek burada
10 yılda 20 kat büyüyecek
Çocuk nüfusumuz açıklandı
Nüfusumuzun yüzde 26'sı çocuk
İran'dan saldırıya ilişkin açıklama geldi
'3 mini İHA saldırısı püskürtüldü'
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.