Doğum sonrası depresyona dikkat!

Yeni bir bebeğin gelişi, hayatın en büyük mucizelerinden biri olsa da, beraberinde ebeveynler için fiziksel, duygusal ve psikolojik bir fırtına getirir. Toplumsal söylem genellikle sadece bebeğin ihtiyaçlarına odaklanırken, doğum sonrası (postpartum) dönemde anne ve babanın ruh sağlığı çoğu zaman göz ardı edilen, görünmez bir yük haline gelir. Oysa ki, sağlıklı bir bebek gelişimi için en temel koşul, sağlıklı ve dinlenmiş ebeveynlerdir.

DOĞUM SONRASI DEPRESYON VE ANNELİK TÜKENMİŞLİĞİ

Doğum sonrası yaşanan duygusal değişimler üç ana yelpazede incelenebilir. İlki, annelerin büyük çoğunluğunda görülen Baby Blues (Hüzün Dönemi)'dur. Doğumdan sonraki ilk birkaç gün veya hafta içinde ortaya çıkan bu durum; duygusal iniş çıkışlar, kolay ağlama, kaygı ve uyku sorunları gibi hafif belirtilerle seyreder. Genellikle 10-14 gün içinde kendiliğinden geçer.

Ancak, bu durum daha şiddetli, kalıcı ve işlevselliği bozan bir hal aldığında Postpartum Depresyon (PPD) adını alır. PPD, sadece üzgün olmak demek değildir; belirtileri çok daha karmaşıktır. Bu belirtiler arasında günün büyük bir kısmında devam eden sürekli hüzün, bebekle ilgili takıntılı endişelerle seyreden aşırı kaygı, kontrol edilemeyen öfke, sinirlilik ve tahammülsüzlük sayılabilir. Ayrıca, iyi bir ebeveyn olamayacağına dair yoğun bir yetersizlik hissi, suçluluk ve eskiden keyif alınan aktivitelere karşı ilgi kaybı da PPD'nin yaygın belirtilerindendir.

Son olarak, kronik stres, uyku eksikliği ve sürekli talepkâr bir rolün yarattığı duygusal, fiziksel ve zihinsel yorgunluk hali olan Ebeveynlik Tükenmişliği (Burnout) de bu dönemin ciddi sorunlarından biridir. Tükenmişliğin ana belirtisi, ebeveynlik görevlerine karşı duyarsızlaşma ve duygusal olarak uzaklaşma hissidir.

BABALARIN GÖRÜNMEZ MÜCADELESİ

Toplumsal beklentiler babaların 'güçlü' ve 'destekleyici' olması yönünde olduğu için, babaların yaşadığı duygusal zorluklar daha az konuşulur. Ancak, babaların da PPD yaşama riski vardır. Partnerlerinin hormonal değişimleri, uykusuzluk, finansal baskı ve kendilerine ait olanın kaybı hissi, babalarda depresyonu tetikleyebilir. Babalarda PPD, annelerden farklı olarak öfke, sinirlilik, riskli davranışlara yönelim (alkol, kumar), çalışma saatlerini aşırı uzatma ve sosyal geri çekilme şeklinde kendini daha çok gösterebilir.

KENDİNE BAKIM STRATEJİLERİ VE BAKIM KALİTESİ

Ebeveynlerin kendilerine ayırdıkları zaman, bencillik değil, bebek bakımının kalitesini artıran bir yatırımdır. Bu dönemde 'Dolu bir bardaktan vermek' felsefesi esastır. Ebeveynler, mümkün olduğunca bebek uyurken kendileri de uyumalı veya dinlenmelidir. Beş dakikalık basit bir esneme, nefes egzersizi veya sıcak bir duş bile büyük fark yaratır. Eş, aile veya arkadaşlardan destek istemekten çekinmemek de hayati önem taşır.

Ebeveynliğin bir deneme-yanılma süreci olduğunu kabul ederek gerçekçi beklentilere sahip olmak önemlidir. Mükemmel ebeveyn diye bir şey yoktur. Evin dağınık olması veya bebeğin bazen ağlaması dünyanın sonu değildir. Ayrıca dengeli beslenme ve kısa yürüyüşler gibi hafif egzersizler, ruh halini düzenlemeye yardımcı olur.

DESTEK ALMA YOLLARI VE PROFESYONEL YARDIM

PPD, güçlü bir iradeyle aşılabilecek basit bir "üzüntü" hali değildir; bu tıbbi bir durumdur ve tedavi gerektirir. Eğer PPD belirtileri iki haftadan uzun sürer ve günlük işlevselliği etkilemeye başlarsa, mutlaka profesyonel yardım gereklidir.

Öncelikle, eşinizle, yakınlarınızla veya bir arkadaşınızla nasıl hissettiğiniz hakkında dürüstçe konuşmak büyük bir adımdır. Belirtiler fark edildiğinde, aile hekimine, jinekoloğa veya bir psikiyatriste başvurulmalıdır. Tedavi genellikle konuşma terapisi ve/veya ilaç tedavisi ile yapılır. Ayrıca, aynı sorunları yaşayan diğer ebeveynlerle bir araya gelmeyi sağlayan destek grupları da yalnızlık hissini azaltmaya yardımcı olur.

Ebeveyn olarak kendinize ve duygusal sağlığınıza öncelik vermek, bebeğinize vereceğiniz en önemli ve en değerli hediyedir.