Finler İsveç'siz yürüyecek

İsveç'in başkenti Stockholm'de bulunan Türkiye Büyükelçiliği önünde geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen ve İsveç hükümetinin hiçbir şey yapmayıp seyretmekle yetindiği Kur'an yakma eylemi, Türkiye'nin onayını bekleyen İsveç'in NATO üyeliği sürecini çıkmaza soktu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki gün yaptığı açıklamada, İsveç'in NATO üyeliği başvurusunu hatırlatarak, "Senin polisinin koruması altında böyle bir kepazeliğin yaşanmasına sebebiyet verenlerin NATO'ya üyelik başvuruları konusunda artık bizden herhangi bir destek bekleyemeyecekleri açıktır" ifadelerini kullanmıştı. Kuran-ı Kerim'e yönelik İsveç'teki saldırı sonrasında Finlandiya'nın NATO üyeliği sürecinin nasıl devam edeceği de merak konusuydu. Bu bağlamda Finlandiya'nın İsveç'le birlikte başvurduğu NATO üyeliği konusunda yola yalnız devam etmesi ihtimali gündeme geldi. Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, ülkesinin NATO'ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini ifade etti. Haavisto, "Uzun vadede İsveç'in ilerlemesini engelleyecek bir durum olup olmadığını değerlendirmek zorundayız" dedi. Buna karşın "şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu" belirten Haavisto, ortak başvurunun hâlâ "ilk tercih" olduğunu vurguladı.

Birkaç haftalık mola verilebilir

Türkiye'de yapılacak seçimler öncesinde ülkesinin NATO üyeliği konusunda bir karar çıkmasını beklemediğini ifade eden Haavisto, "Çok tehlikeli bir yoldayız. Çünkü protestolar, Türkiye'nin bu konuyu parlamentodan geçirme konusundaki gönüllülüğünü ve dirayetini net bir şekilde geciktiriyor" diye konuştu. Reuters'a yaptığı açıklamada ise Finlandiya, İsveç ve Türkiye arasındaki görüşmelere bir süre ara verilmesi gerektiğini söyleyen Fin bakan, "Üçlü görüşmelere dönmeden ve mevcut durumun ardından ortalık durulduğunda nerede olduğumuzu görmeden önce bir molaya ihtiyaç var. Yani şu an için herhangi bir sonuç çıkarmamak lazım" dedi. Haavisto, "Sanırım birkaç haftalık bir ara olacak" diye ekledi.

30 ülkenin onayı gerekiyor

Finlandiya ve İsveç, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından NATO'ya katılmak için başvuruda bulunmuştu. Ancak İsveç ve Finlandiya'nın başvurularına "terör örgütlerini destekledikleri" gerekçesiyle karşı çıkan Türkiye, güvenlik endişelerinin giderilmesi için Haziran 2022'de üçlü mutabakat imzaladığı bu ülkelerin NATO üyeliklerine henüz meclis onayı vermedi. Finlandiya ve İsveç'in üye olabilmesi için NATO'ya üye 30 ülkenin onayı gerekiyor. İspanya'nın başkenti Madrid'deki NATO zirvesi sırasında imzalanan üçlü mutabakat, İsveç ve Finlandiya'nın başta PKK olmak üzere "terör örgütleriyle mücadelede daha somut adımlar atması ve Ankara'ya yönelik silah ambargolarını kaldırması karşılığında" Türkiye'nin de bu iki ülkenin NATO üyeliklerini veto etmemesini öngörüyor. Ankara'nın İsveç ve Finlandiya'dan talep ettiği adımların başında, onlarca "teröristin" Türkiye'ye iadesi geliyor. Ancak iki ülkenin Ankara'nın talepleri konusunda yeterli adım attıklarını söylemek mümkün değil.

NATO da 'ifade özgürlüğü' dedi

Bu arada İsveç'te Kur'an yakılmasına NATO'dan çok cılız bir tepki gelmesi dikkat çekti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç'te Kur'an yakılmasını "yakışıksız" bulduğunu, ancak söz konusu eylemin Türkiye'nin bu ülkenin üyeliğini engellemesine yol açmaması gerektiğini ifade etti. "İsveç ve diğer tüm NATO ülkelerinde ifade özgürlüğünün değerli bir kazanım olduğunu" belirten Stoltenberg, demokrasilerde bu tip protestoların "otomatikman yasa dışı olmadığını" söyledi. NATO üyesi 30 ülkenin 28'inin parlamentosunda İsveç ve Finlandiya'nın üyeliklerinin onaylandığını hatırlatan Stoltenberg, "Elbette geri kalan iki müttefikimiz Türkiye ve Macaristan'ı da meclislerinde bu prosedürleri hızlandırmaya davet ediyorum" diye ekledi. İsveç'teki eylemle ilgili olarak ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price da açıklamalarda bulundu. Günlük basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Price, bu eylemin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik sürecini olumsuz etkilemeye yönelik bir sabotaj olabileceğini ifade etti. Kur'an yakılan protesto için "iğrenç", "tiksindirici" ve "çirkin" tabirlerini kullanan ama eylemi kınamaktan kaçınan Price, "Çok sayıda insan için kutsal olan kitapları yakmak son derece saygısızca bir eylemdir" dedi.