Gaz pazarlığı sürüyor

BOTAŞ Genel Müdür vekili, İran'ın Nabucco Projesi ile Avrupa'ya yıllık 30 milyar metreküp gaz ihraç etmek ve buna karşılık Türkiye'nin de İran'dan ucuz gaz temin etmek istediğini bildirdi. Son yıllarda kış şartlarını gerekçe göstererek, Türkiye'ye verdiği doğalgazı kesen ve Türkiye'yi zor duruma sokan İran'ın, Türkiye, Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve Avusturya olmak üzere 5 ülkenin ortaklığı ile başlatılan Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi'ne ortaklık talebi ile ilgili görüşmeler sürüyor. Doğalgazda sadece bir transit geçiş ülkesi olmak istemeyen Türkiye, bölge ülkeleri ile işbirliği yaparak Türkiye-Avusturya Doğalgaz Boru Hattı (Nabucco) üzerinden Avrupa'ya gaz satışı yapmak da istiyor. Dünyanın Rusya'dan sonra ikinci büyük doğalgaz rezervine sahip ülkesi olan İran da bu büyük ticaretten pay almak istiyor. Türkiye ise son yıllardaki tecrübelerine dayanarak, arz güvenliği sağlamaktaki güvensizliği nedeniyle İran'ın Nabucco Projesi'ne girmesine temkinli yaklaşıyor. Türkiye ayrıca, bu projeye katılması karşılığında İran'dan ucuz gaz temin etmek noktasındaki ısrarını sürdürüyor. Konu hakkında bir açıklama yapan BOTAŞ Genel Müdür Vekili Saltuk Düzyol, İran'ın şu anda ciddi bir finansman sıkıntısı yaşadığını ve yatırımlara yeterince para aktaramadığını belirtti. Ancak İran'ın Avrupa'ya Türkiye üzerinden gaz ihracatı yapma konusunda çok büyük bir isteği olduğunu da vurgulayan Düzyol, BOTAŞ olarak öncelikli hedeflerinin, satıcı ülkelerle alıcı ülkeleri buluştururken, Türkiye'nin çıkarlarını gözetmek olduğunu kaydetti. Türkiye'nin çıkarları transit taşımacılığa izin verme yönünde, transit taşımacılığın da yapılabileceğini ifade eden Düzyol, "Ama bunu yapacağız derken, sadece taşımacılıktan gelir elde etme amacıyla yapılmayacak bu. Bu noktada satıcı ülkeler de Türkiye ile böyle bir ilişkiye girmek istiyorlar ise, önemli bir tüketici olan Türkiye'nin de ucuz gaza erişim noktasındaki isteğine cevap vermesi gerekiyor" diye konuştu. Düzyol, anlaşmaya göre bu yıldan itibaren Türkiye'nin İran'dan her yıl 10 milyar metreküp gaz ithal edeceğini ve Türkiye'nin İran için önemli bir tüketici olduğunu belirterek, transit koridoru olarak değerlendirilebilecek Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Avusturya'nın toplam gaz tüketimlerinin ancak Türkiye kadar olabildiğini dile getirdi. "Türkiye'nin 2020'lerde gaz ihtiyacı 60 milyar metreküpe ulaşacak"Türkiye'nin bu yıl 34 milyar metreküp gaz tüketeceğini, bu rakamın 2020'lerde 60 milyar metreküplere ulaşacağını ifade eden Düzyol, "Dolayısıyla bu kadar büyük bir tüketicinin ucuz gaza erişimi çok büyük önem taşıyor. Eğer satıcı ülkeler de alıcı ülkelerin bu noktadaki taleplerine cevap verebilirlerse, transit taşımacılığının önü çok daha kısa bir vadede açılabilir diye düşünüyoruz" dedi. İran'ın rezerv bakımından 28 trilyon metreküp doğalgaz ile dünyanın ikinci büyük ülkesi olduğunu belirten Düzyol, ancak bu rezervin üretime yansımadığını çünkü İran'ın gerek iletim alt yapısı gerekse üretim alt yapısının yeterli olmadığını söyledi. İran'ın 30 milyar metreküpler civarında bir transit ticareti istediğini belirten Düzyol şunları kaydetti: "Türkiye'de ucuz gaz istiyor. Diğer taraftan şuanda 10 milyar metreküplük mukaveleye bağlanmış bir taahhütleri varken ve bunu özellikle kış aylarında yerine getirmekte zorlanırken, 30 milyar metreküpü görüşmek şuan için erken gibi görünüyor. Türkiye öncelikli olarak kendi ihtiyacını gözetmek durumunda. Kendi ihtiyacını karşılayamazken, İran'dan bir transit koridoru açmamız da bir şey ifade etmiyor. Ancak İran'la ilişkilerimizi olumlu yönde devam ettirmek niyetindeyiz. Çünkü Türkiye için arz güvenliği ve arz çeşitliliği önemli. Türkiye hali hazırda 4 ülkeden gaz ithali yapıyor. Bu sene Azerbaycan'ın da katılmasıyla bu 5'e çıkacak. Spot alımlarla arz kaynağı sayısı artabilir. Ancak İran çok önemli bir tedarikçi. O yönden göz ardı edilebilecek bir ülke değil. Onun için ilişkilerimizi mukaveledeki haklarımızı koruyarak, belki önümüzdeki dönemde bugün yaşadığımız sorunları da gidererek, bir an önce ileriye taşımamız gereken bir ülke. İran eğer üretim ve iletime yeterli miktarda kaynak aktarabilirse, yatırımları hızlandırabilirse, Türkiye'nin uluslararası projeleri açısından önemli bir potansiyel olabilir."