Hazine'nin borç baskısı hala kriz öncesine inemedi

Türkiye'nin 2005 yılı sonunda geldiği noktada iç borç sorununu artık çözüp çözmediği tartışılırken, Hazine'nin ekonomi üzerindeki borçlanma baskısını gösteren mali baskınlık oranı da yüzde 104.9'la hem yüzde 100'ün, hem de kriz öncesi düzeyinin üzerinde kalmayı sürdürdü Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası'nın verilerinde yaptığı belirlemeye göre, iç borç stokunun GSMH'ye oranında son yıllarda yaşanan önemli azalmaya rağmen, iç borç stokunun ve Hazine'nin net borçlanmalarının, parasal büyüklüklere oranı yüksekliğini koruyor.2005 yılında Hazine'nin iç borç stoku 20.3 milyar YTL genişleyerek 244.4 milyar YTL'ye yükselirken, para arzı (M2Y) ise 48 milyar YTL artarak 233.4 milyar YTL'ye yükseldi. 2001 krizinden önce yüzde 67 olan iç borç stokunun para arzına oranı geçen yıl yüzde 104.9 olarak gerçekleşti. Başka bir ifadeyle Hazine 2000 yılında 36.4 milyar YTL'lik bir borç stokunu, 54.4 milyar YTL'lik bir para arzı içerisinde döndürürken, 2005 yılında ise 244.8 milyar YTL'lik iç borcu 233 milyar YTL'lik para arzıyla çevirmeye çalıştı.2001'de % 100'ü aştıHazinenin mali baskınlığı olarak ifade edilen iç borç stokunun en geniş tanımlı para arzı olan M2Y'ye oranı (dolaşımdaki para, vadeli ve vadesiz YTL mevduatlar ile yurt içi yerleşiklere ait döviz hesaplarının toplamı) ilk defa Mayıs 2001'de yüzde 100 barajının üzerine çıkmıştı. 2001 yılı sonunda yüzde 117.6, 2002 yılı sonunda yüzde 111.5 olan mali baskınlık oranı, şimdiye kadarki en yüksek düzeyine ise yüzde 135.2 ile Haziran 2003'te ulaştı. 2004 yılı aralık ayında yüzde 121.1'e gerileyen bu oran geçen yılın sonunda yüzde 104.9 olarak gerçekleşti.Hazine'nin piyasa üzerindeki borçlanma baskısı halen yoğun olarak devam ediyor ve aradan 4 yıl geçmesine karşın kriz öncesi düzeye gelinemediğini gösteriyor. İç borç stoku Türkiye ekonomisinin oluşturduğu paradan daha yüksek bir büyüklük oluşturmaya devam ediyor. 2000-2005 yılları arasında iç borç stoku yüzde 572.1 oranında artarken, para arzındaki genişleme ise yüzde 329.3'te kalmdı. Aynı dönemde nakit iç borçlardaki genişleme ise yüzde 560 oldu.Nakit borç stokunun baskısıHazine'nin borç stoku nakit ve nakit dışı borçlardan oluşuyor. Nakit dışı borçlar Hazine'nin kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçlar nedeniyle ihraç ettiği iç borçlanma kağıtlarından kaynaklanıyor. Tek başına nakit iç borç stokunun para arzına oranına bakıldığında da 2003 ve 2004 yıllarına göre az da olsa hafiflemekle birlikte Hazine'nin Türkiye ekonomisi üzerindeki borçlanma baskısının tüm şiddetiyle devam ettiği gözleniyor. 2000 yılında yüzde 54.1 olan nakit borç stokunun paraarzına oranı 2003 yılında yüzde 86.3'e kadar yükselmiş, 2004 yılında ise yüzde 89.3'le rekor bir düzeye ulaşmıştı. Geçen yıl ise bu oran yüzde 83.2 olarak gerçekleşti.Her 100 YTL'nin 42'sini hazine borçlandı2005 yılında para arzı 48 milyar YTL genişlerken, iç borç stokundaki artış 20.3 milyar YTL oldu. Buna göre Türkiye ekonomisinin geçen yıl oluşturduğu paranın yüzde 42.3'ünü Hazine borçlandı.