İran dolardan kaçıyor

RECEP BAHAR - ANALİZ
İran, Milli Ekonomi Modeli'nin (MEM) mimari Prof. Dr. Haydar Baş'ın tezi çerçevesinde dış ticaretini ABD Dolarından arındırıyor. Tahran yönetimi yoğun olarak ticaret yaptığı ülkelerle ya o ülkenin para birimini ya da altını kullanıyor. İran, Türkiye ve Hindistan gibi ‘dış ticaret fazlası' verdiği ülkelerle ticaretinde ise altını tercih ediyor.

Para transferi durunca...
Dünyanın en önemli para transferi şirketi SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication - Dünya Genelinde Bankalararası Finansal İletişim Topluluğu), Mart ayında aldığı bir kararla İran'a yönelik ambargo nedeniyle para transferlerini durdurduğunu açıklamıştı. Buna bağlı olarak İran'dan petrol ürünleri ithalatı yapan ülkeler kendilerine göre çeşitli yöntemler bulurken, bunlardan Hindistan karşılık olarak altın vereceğini, Çin Yuan olarak ödeyeceğini açıkladı. Bu durumda Türkiye'nin de İran'dan ithal ettiği petrol ve doğal gaz ürünlerinin bedelini nasıl ödediği merak konusu oldu. Merkez Bankası verilerine göre ise Türkiye'nin altın rezervleri Mayıs ayında 12 milyar 308 milyon dolara geriledi. Altın rezervleri Nisan ayında 12 milyar 747 milyon dolardı. Altın rezervlerinin Haziran ayında da gerilemesi bekleniyor.

İran'a altın ihracatı zirvede
TÜİK verilerine göre, son 3 ayda İran'a altın ihracatı zirve yaptı ve 60 tona ulaştı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi'nin geçtiğimiz Pazartesi günü yaptığı açıklamaya göre ise İran'a yapılan külçe altın ihracatı 2012 yılının ilk 5 ayında 3 milyar 88 milyon dolara ulaştı. Haziran ayı buna dahil değil! Bu veri “Türkiye petrol ürünleri bedelini Hindistan gibi altınla mı ödüyor?” sorusunu gündeme getiriyor. Türkiye, Nisan - Mayıs ve Haziran aylarında İran'dan 4 milyar 215 milyon dolarlık petrol satın aldı. Buna karşılık söz konusu 3 ay içinde bu ülkeye 3 milyar 838 milyon dolarlık altın satışı gerçekleştirdi. Demek ki, Türkiye'nin İran'a sattığı külçe altının bedeli Ocak - Haziran döneminde 5 milyar dolara yaklaşmış durumda!
2010 yılında İran Merkez Bankası, yüzlerce ton altın ithal edildiğini, en az 10 yıl İran'ın altın ithal etmesine gerek kalmadığı açıklamasını yapılmıştı. “İran'ın altın rezervleri 10 yıl yeterlidir” denildikten sonra SWIFT nedeniyle 2. büyük ihracat ortağı Hindistan'dan altın kabul etmesi, Türkiye'den altın ithal etmesi ve buna ilaveten Türkiye'den petrol  ürünleri ihracatının bedelini altın olarak alması durumunda İran'ın altın rezervlerinin ciddi bir şekilde arttığı ortaya çıkıyor.

İranlı zenginler de altın peşinde
Sonuçta İran yönetimi, ABD Doları ile Euro'ya güvenmiyor. Dahası düşmanlarının para birimleriyle ticaret yapmıyor. Hem ABD, hem de Avrupa Birliği İran'a sıkı şekilde ambargo uyguluyor. Dolar ve Euro üzerinde oluşan küresel tereddütler de İran'ı altın almaya yöneltiyor. İran'da işadamları da Dolar veya Euro yerine altın alıyor. Türkiye ise elindeki altını satıyor. Türkiye'de bankalar vatandaşlardan topladıkları altınları İran'a satıyor. Bakalım bunun faturası ne olacak?