İVME aşağıya doğru
26.05.2019 00:00:00
Ekonomide hedefi doğru belirlemediğiniz ve de finans kaynaklarını millileştirmediğiniz takdirde yüzlerce ekonomik paket de ortaya koysanız sonuç asla değişmeyecektir, hep fiyasko yaşanacaktır.
Daha önce sunulan program ve paketlerle küresel yatırımcıları bir türlü para akışına ikna edemeyen Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, önceki gün "İVME Finansman Paketi" adında yeni bir paket daha açıkladı.
İVME'nin açılımı; İleri, Verimli, Milli Endüstri…
Bu yeni paketin amacı, cari açığı düşürmek ve katma değerli teknolojik üretim yapanların kredi ile teşvik edilmesini sağlamak. Bu kapsamda, üç ana faaliyet alanına, üç kamu bankasının katılımıyla yılsonuna kadar toplam 30 milyar TL'lik bir kredi temin edilecek.
Bu üç ana faaliyet alanı; hammadde ve ara malı imalatı, makine imalatı ve tarım…
Albayrak, yeni ekonomi programını açıklarken, "tüketimden, ithalattan ziyade, ihracata dayalı, katma değerli, teknolojik ürün üretimini önceleyen bir modeli benimseyeceklerini" dile getirmişti. Yeni paketi açıklarken bu bakış açısını bir kez daha teyit etti. Albayrak'a göre Türkiye turizm gelirlerinin pozitif etkisiyle Haziran ayı itibariyle cari fazla vermeye başlayacak.
Ekonomistler bu son pakete de, diğer paketlere olduğu gibi, pek olumlu bakmadılar.
Ekonomist Mahfi Eğilmez, "Her açıklanan paket harcama arttırıcı önlemlerle geliyor… Büyüme zaten gitti ve bu noktadan sonra büyümeyi harcama artırarak yükseltmek mümkün değil. Çünkü beklentiler olumsuz. Kimse bu havada yatırıma girmez" dedi.
Ekonomist Ümit Akçay, "Mevcut üretim yapısı içinde cari fazla, ekonomik krizin göstergesidir. Aksi yöndeki yorumlar, gerçeği saptırmaya çalışıyor" ifadesini kullandı.
Reuters haber ajansına konuyla ilgili değerlendirme yapan Pictet Varlık Yönetimi'nden kıdemli ekonomist Nikolay Markov da, "Bu önlemler en temel makro sorunları ele almıyor, bunlara geçici önlemler olarak bakmak gerekir" dedi.
ABD'nin dolarına bağımlıyız, Prof. Dr. Haydar Baş'ın ifadesiyle cebimizdeki TL bile doların tercümesi… Çünkü para basmak için Merkez Bankası'nda dolar rezervi bulundurmak zorundayız. Uyguladığımız kapitalist ekonomik model, bize bu saçmalığı yıllardır dayatıyor.
Durum böyle olunca, sadece ithal ettikçe değil, ürettikçe de borcumuz artıyor. Türkiye'de üretim maliyetleri çok yüksek… Yapılan tüm ihracat, hammadde ithalatını bile karşılamıyor. Hammadde ve enerji ithalatı sorununu, 30 milyar TL'lik bir krediyle aşabilmek asla mümkün değil.
Albayrak'ın 10 Nisan'da açıkladığı bu yılın ilk teşvik paketinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın ihraç edeceği yaklaşık 28 milyar TL'lik devlet iç borçlanma senetlerinin kamu bankalarına aktarılacağı ifade edilmişti.
Niçin aktarılıyordu, şirketlerin bankalara olan batık kredi borçlarının çözülmesi için…
Peki, şirketler kredileri neden ödeyemiyor? Ülkemizde üretim ve pazar koşulları uygun değil…
Şimdi bu şartlar düzeltilmeden yeni kredi imkanları açılıyor. Prof. Dr. Baş'ın yıllar önce sanayicilere bir uyarısı vardı. Sanayiciler sıfır faizli krediler verildiğini söyleyerek "almamız uygun mu" diye Sayın Baş'a sormuşlardı, Prof. Dr. Baş da, üretim maliyetlerinin yüksek, pazarın ise dar olduğu bir atmosferde alınan bu kredilerin sıfır faizli bile olsa geri ödeneyemeyeceğini ve alanların batacağını söylemişti. Zaman onu yine haklı çıkarmıştı.
Türkiye'de faizler çok yüksek, istihdam vergileri, hammadde ve enerji giderleri, nakliye masrafı çok yüksek… Dolayısıyla ürettiğiniz bir ürünü ihraç edeceğiniz zaman bu astronomik maliyetleri dikkate alarak fiyat belirleyeceksiniz. Kendi hammadde ve enerji kaynaklarını kullanan ülkelerin ürünleriyle dış pazarda rekabet etme şansınız hiç yok. İç pazar da sürekli daralıyor, oraya da yönelemezsiniz. Bu şartlarda verilen krediler, vadesi çok uzun da olsa, hatta sıfır faizli dahi olsa yeni batık krediler demektir.
Bu şarlarda cari fazla vermek de, ekonomistlerin altını çizdiği gibi krizin habercisidir.
Hammadde kaynakları olan madenleri haraç mezat yabancı kuruluşlara devreden Türkiye, her halukarda en temel hammaddeleri ithal etmek zorundadır. Enerjide de durum aynı… Sürekli artan ve dengesiz olan döviz kurları üretim için gerekli olan ithalatın önünü kesmektedir.
Bugüne kadar stoklardakileri kullarak üretilen mamüller ihraç edildi, yeterli ithalat yapılamadı bu sebeple cari açık düştü hatta fazla bile verdi.
Peki, ya stoklar tükenince ne olacak?
Siyasilerimiz tüketim odaklı değil, ihracat odaklı bir modeli benimsediklerini belirtiyorlar.
Çin, bu yanlış modelden kurtulmak için büyük mücadeleler verdi ve sonunda 5 Mart 2013 tarihinde Ulusal Halk Kongresi'nde "tüketim odaklı" olan Milli Ekonomi Modeli'ni uygulama kararı alarak bu yanlıştan kurtuldu.
Bugün geldiği nokta ortada, zirvede…
Çin'in kurtulup çöpe attığı modeli kendisine hedef olarak belirleyen Türkiye, hem de her türlü olumsuzluğa ve krize rağmen bu yanlışta ısrarlı…
Bir ekonominin hedefi gelir adaleti, sürekli büyüme ve tam istihdamdır. İhracata dayalı bir ekonomi anlayışı bunları asla sağlayamaz.
Özellikle de borca ve ithalata mahkum ise…
Milli Ekonomi Modeli (MEM), tüketim odaklıdır, sosyal devlet projeleri ile vatandaşlarının cebine para koyup, iç talebin canlanmasını sağlar. İç talep canlanınca, üretim canlanır, sürekli büyüme ve tam istihdam hedefine ulaşılır.
Yani MEM'de asıl hedef ihracat değil, üretim-tüketim dengesinin sağlanmasıdır.
Çin bu gerçeğe ulaştıktan sonra, ABD'nin ve diğer sömürücü devletlerin hegemonyasından kurtulmuştur.
Darısı Türkiye'nin başına…
Murat Çabas / diğer yazıları
- Türkiye ekonomisi böyle gitmez! / 17.04.2024
- Sevgiliye vuslatın 4. yıl dönümü / 16.04.2024
- İngiliz gazetesinden Türk siyasetine ayar! / 09.04.2024
- ‘Boş tencerenin yıkamayacağı iktidar yoktur’ / 06.04.2024
- Seçimde katmerli adaletsizlik / 05.04.2024
- BTP oylarını artırdı / 03.04.2024
- Sandıktan ‘çözüm’ değil, ‘tepki’ çıktı / 02.04.2024
- Bu yerel seçimlerde değişime kapı açılacak! / 30.03.2024
- “Oyları böleceğiz, vatanı böldürmeyeceğiz” / 29.03.2024
- “Oyları böleceğiz, vatanı böldürmeyeceğiz” / 27.03.2024
- Sevgiliye vuslatın 4. yıl dönümü / 16.04.2024
- İngiliz gazetesinden Türk siyasetine ayar! / 09.04.2024
- ‘Boş tencerenin yıkamayacağı iktidar yoktur’ / 06.04.2024
- Seçimde katmerli adaletsizlik / 05.04.2024
- BTP oylarını artırdı / 03.04.2024
- Sandıktan ‘çözüm’ değil, ‘tepki’ çıktı / 02.04.2024
- Bu yerel seçimlerde değişime kapı açılacak! / 30.03.2024
- “Oyları böleceğiz, vatanı böldürmeyeceğiz” / 29.03.2024
- “Oyları böleceğiz, vatanı böldürmeyeceğiz” / 27.03.2024
