logo
28 MART 2024

Kâr/zarar

24.05.2002 00:00:00
Günümüzde işletmelerle çıkar ilişkisi olan gruplar

1- Yatırımcılar (girişimci/işletmenin sahibi)

2- Çalışanlar

3- Müşteriler/tedarikçiler

4- Kreditörler

5- Devlet/ kamu

şeklinde sayılmaktadır. Bir işletmenin tüm bu gruplarla ilişkisi ve onlara karşı sorumlulukları vardır. Ancak nihayette işletmenin kurucusu yani varlık sebebi o işletmenin sahipleri ve yatırımcılarıdır. Onları işletmeyi kurmaya götüren neden ise kar etmek yani ortaya koydukları sermaye, emek ve zamanın karşılığında daha fazlasını almaktır.

Ticari işletmelerin varlık sebebi kâr etmek olduğuna göre yapmaları gereken sürekli olarak varlık sebeplerini hatırlayıp muhasebe yapmaktır. (İnsanların da varlık sebeplerini hatırlayıp hayatlarını bu doğrultuda geçirip geçirmediklerine bakmaları gibi...). Bu muhasebeyi normalde vergi ya da borsaya kote ise SPK mevzuatı gereği belirli sürelerle ve belirli formatlarda zaten yapmaları gerekir. Ancak yapılan muhasebe hangi kârı hesaplar bu değişir, zira kârın da değişik tanımları vardır.

Örneklemek gerekirse bundan bir yıl önce 100 milyon liraya aldığı bir malı bugün 130 milyona satan bir işletme ya da bir esnaf kârda mıdır? Vergi mevzuatı açısından bakılınca kârdadır zira ülkemizde yıllardır süren enflasyona rağmen maliye bakanlığı enflasyonun etkisini ısrarla gözardı etmekte ve firmalardan olmayan karlarını istemektedir. Geçen yıl 100 milyona alınan bir mal piyasa şartları aynı bile kalsa bu yıl en az enflasyon oranı kadar değerlenip 150 milyon değerindedir ve 130 milyona satıldığında kâr değil zarar oluşur.

Oysa maliyemiz bu satışta 130-100=30 milyon TL'lik bir kâr oluştuğunu ve bu işletmenin 30 milyon üzerinden 10 milyon TL de vergi vermesi gerektiğini söylemektedir. Vergi sonrası işletmenin elinde 120 milyon kalmakta ve piyasada aynı mal 150 milyona satıldığı için reel olarak 120-150=30 milyon zarardadır. Üstelik bir de bu malı bir yıl elde tuttuğu için bu mala bağlanan paranın bir maliyeti vardır. Eğer kredi aldı ise ödediği faizi vergiden düşebilmekte, ancak özsermayesi ile çalışıyorsa bu paranın fırsat maliyeti kadar ek zarara girmektedir.

İkinci bir örnek: sene başında 1.300.000 TL'den bir miktar dolar alıp kasasına koyan bir işletme, bu paraya hiç dokunmasa bile sene sonunda doların değeri mesela 1.900.000 olursa aradi fark kâr sayılarak vergilendirilmektedir.

İşin kısası Türkiye'de vergi oranları (şu an %30 + %3 Fon = %33) yüksek diyenler aslında az demekte, çünkü enflasyonun görünmeyen vergisi yüzünden aslında olmayan kârdan bile vergi alındığı için tam bir deli dumrul vaziyeti ortaya çıkmaktadır. Ayakta kalmaya çalışan işletmeler ise bir yandan enerjiden hammaddeye hergün artan maliyetlerle baş etmeye çalışırken, maliyeyle de köşe kapmaca oynamaktadır.

Yapılması gereken acilen enflasyonun bilançolara etkisini hesaba katan "enflasyon muhasebesi" sistemine geçmektir. Zaten Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASC) bizimki gibi ülkelerde bu tip bir muhasebe mantığını şart koşmakta ve yurt dışıyla iş yapan Türk şirketlerinden finansal tablolarını bu standartta hazırlamayanları kimse kaale almamaktadır. Aksi halde olmayan kârlar sonucu bir kaç yıl içinde ortaya konan sermaye çoktan eriyip gitmektedir. Bundan bir adım ilerisi ise cari değer muhasebesi sistemini uygulamaya koymaktır. İşletmenin sadece satışlarından masraflarını çıkarıp kârını bulmak değil işletmeyi şu an aynı şekilde (makinasıyla, binasıyla, haklarıyla, patent vs.. değerleriyle) kurmak istesek yapılacak masraflar bulunarak sermayenin kârlılığı yeniden hesaplanır. Ancak bu yolla işletmenin faaliyetine devam etmesi için gereken sermaye yapısı korunabilir. Bütün bu hesapları yapmak için mevzuatın yürürlüğünü beklemek

yerine firmaların fiili durumlarını görebilmek için kendi içlerinde uygulamaları da oldukça doğru bir yaklaşımdır.
 
Mustafa Talhaoğlu / diğer yazıları
İSO'dan tarihi uyarı
'Eğitimli gençlerimizi avlamak için...'
'AJet ile anlaşmamız yok'
THY'den çok garip Ajet kararı!
Almanya'nın öteki yüzü
Avrupa'nın ilk siyonist ülkesi Almanya!
CHP adayı istifa edip AKP'ye katıldı
'Erdoğan'ın emrinde olacağız'
Rezalet ötesi
Yahudi askerler aşağılıkta da zirvede!
'Sandık, hepimizin namusuna emanettir'
Erdoğan son mitingini yaptı
BTP İBB Adayı Cihan Erdoğanyılmaz: Gençler BTP’ye akın ediyor
'Para sayma' soruşturmasında Muammer Keskin'in ifadesi
'Bağış karşılığı makbuz almadım'
Yargıtay Başkanı seçimi 31 Mart sonrasına kaldı
10. turda da sonuç çıkmadı
1 Nisan'da okullar tatil mi?
Milli Eğitim Bakanlığı açıkladı
Emekli maaşı için seçim sonrasını işaret etti
'Temmuz' ayında masaya yatıracağız'
"Siyasetten bağımsız bir araştırma enstitüsü kuracağız"
BTP İstanbul Adayı Cihan Erdoğanyılmaz
Altınok'u aklayıp Yavaş'ı suçlamaya kalkan yandaşa kapak
'Siz merak etmiyor musunuz?'
Soykırım 174 gündür sürüyor
Can kaybı 32 bin 552'ye yükseldi
İSO'dan tarihi uyarı
'Eğitimli gençlerimizi avlamak için...'
'AJet ile anlaşmamız yok'
THY'den çok garip Ajet kararı!
Almanya'nın öteki yüzü
Avrupa'nın ilk siyonist ülkesi Almanya!
CHP adayı istifa edip AKP'ye katıldı
'Erdoğan'ın emrinde olacağız'
Rezalet ötesi
Yahudi askerler aşağılıkta da zirvede!
'Sandık, hepimizin namusuna emanettir'
Erdoğan son mitingini yaptı
BTP İBB Adayı Cihan Erdoğanyılmaz: Gençler BTP’ye akın ediyor
'Para sayma' soruşturmasında Muammer Keskin'in ifadesi
'Bağış karşılığı makbuz almadım'
Yargıtay Başkanı seçimi 31 Mart sonrasına kaldı
10. turda da sonuç çıkmadı
1 Nisan'da okullar tatil mi?
Milli Eğitim Bakanlığı açıkladı
Emekli maaşı için seçim sonrasını işaret etti
'Temmuz' ayında masaya yatıracağız'
"Siyasetten bağımsız bir araştırma enstitüsü kuracağız"
BTP İstanbul Adayı Cihan Erdoğanyılmaz
Altınok'u aklayıp Yavaş'ı suçlamaya kalkan yandaşa kapak
'Siz merak etmiyor musunuz?'
Soykırım 174 gündür sürüyor
Can kaybı 32 bin 552'ye yükseldi
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.