logo
10 TEMMUZ 2025

Kim tutar dövizi?

29.10.2020 00:00:00
'Kim tutar dövizi?' seslendirme dosyası:

Yazımızın başında üzülerek ifade edelim, yılbaşından bu tarafa TL ciddi anlamda değer kaybetti. 2020 yılına 5.94 den başlayan dolar/TL bugün 8.00'lere; 6.67'den yıla başlayan Euro/TL 9.50'lere dayandı. Bu rakamlar, yılbaşından bu tarafa TL'nin yaklaşık %35 değer kayıplarını ifade etmesi bakımından önemlidir. ABD Dolarının küresel piyasalarda o kadar da güçlü olmadığı bir dönemde, TL, rakiplerinden yani benzer nitelikteki para birimlerinden negatif ayrışmış durumda. 

Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, döviz kurlarındaki yükselişin, diğer bir ifade ile TL'deki değer kayıplarının en önemli iki boyutu, döviz girişlerindeki (turizm, ihracat, yabancı sermaye girişi gibi) azalma ve döviz çıkışlarındaki (yabancı sermaye ve dış borç yükümlülükleri gibi) artıştır. İzlenen ekonomi politikasının bir gereği olarak, kredi genişlemesi yolu ile büyüme isteği de paramızın değersizleşmesinin diğer bir nedeni. 

Bu arada kurları belli bir dengede tutmak için çaba sarf edilmiyor değil. Araştırma yaparken, Reuters'ın, kurları baskılamak için yaklaşık bir yıldır MB rezervlerinden 100 milyar ABD Dolarının üzerinde kaynak kullanıldığını okudum. Zaten MB'nin rezervlerindeki erime de çok eleştiri alan bir konu. Ancak buna rağmen artış devam ediyor. 

Şunu da belirtmeden geçmeyelim, kurlardaki artış, piyasa oyuncularının olumlu olarak algıladıkları sinyal-bilgi akışına rağmen devam ediyor. Şöyle ki, Türkiye'nin yaklaşık 1 ay önce 570 baz puan seviyelerindeki CDS (risk) puanı-primi, bugünlerde 500 baz puanlara düşme eğiliminde. Bu düşüş, Türkiye adına olumlu bir gelişme. Diğer bir olumlu gelişme, Hazine'nin, geçtiğimiz günler ihalesi-satışı yapılan ve 2020 Şubat'tan bu tarafa durdurduğu borçlanma aracı (eurobond) ihracı-satışına, yabancı ilgisinin fena olmaması. Yani çeşitli olumsuzluklara rağmen, bize borç vermek isteyen yabancı yatırımcı var. Ancak dediğim gibi, bu iki olumlu göstergeye rağmen, kurdaki yükseliş devam ediyor ve edecek gibi duruyor. Nerden mi çıkartıyorum? Hem dövize olan ihtiyaç devam ediyor hem de ilgi. Bakınız Türkiye'de yerleşik kişi ve kurumların döviz cinsinden tuttukları mevduat ve fon tutarları, geçtiğimiz haftalarda yaklaşık 220 milyar ABD Doları ile tarihi seviyeye ulaştı. Sadece bu yılın Ağustos ayındaki 3 haftalık periyotta söz konusu yabancı para birikimleri, 15 milyar ABD Doları artış kaydetti. Diğer bir ifade ile, biz ABD Dolar'ı basamadığımıza göre, var olan ve girişi azalan Dolar, söz konusu taleple, daha da azaldı. Bu şartlar altında, kim olsa yükselir. Neden yükselmesin ki? Oysa piyasayı yabancı paraya bu kadar bağımlı-duyarlı hale getirmeseydik, bugün bunları konuşmayacaktık. Görünen o ki, kendi kaynaklarımızı ve paramızı devreye koymadıkça, daha çok konuşulacağa benzer. 

Dövize olan talebin en önemli iki nedeni, döviz cinsinden borçlarımız ve dövizi yatırım aracı olarak görmemizdir. Hal böyle olunca, bu iki nedeni ortadan kaldıracak formüllere ihtiyaç doğmaktadır. Diğer bir ifade, özel sektör firmalarımızın ihtiyacı olan finansmanı, Siz, devlet olarak karşılarsanız, dövize olan talebin bir ayağını kırmış ve kuru baskılamış olursunuz. Ancak günümüz kapitalist anlayışında, belli ellerde tekelleşen para ve devlete biçilen rol gereği bu çok mümkün gözükmemektedir. İşte tam bu noktada hakkını teslim edelim, merhum Prof. Dr. Haydar Baş Bey'e ait Milli Ekonomi Model'inde döviz, yatırım aracı olmaktan çıkacak-cazibesini yitirecek ve özel sektörün finansman ihtiyacı, devlet tarafından ve karşılığı ürün olarak alınacak desteklerle karşılanacaktır. Tüm bunların ardından biz de, futbolda yenilen takım oyuncularının dediği gibi, geçmiş maçlara değil de önümüzdeki maçlara bakacağız.

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. İbrahim Halil Ekşi / diğer yazıları
CHP avukatları istedi
Kurultayın iptali davası ertelendi
Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere de görevinden uzaklaştırıldı
Ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmişti
Beştepe'de açılım buluşması
Erdoğan Bahçeli'yi kabul etti
12 askerimiz nasıl şehit oldu?
Milli Savunma Bakanlığından açıklama
Bu vahşete kim dur diyecek?
Gazze'ye son 24 saatte 180 hava saldırısı
Vadedilmiş topraklar yalanı tescillendi
BOP'un dayanağı yapmışlardı
Yoğun bakımdaydı
Murat Çalık anjiyoya alındı
Şile Belediyesine operasyon
Belediye Başkanı gözaltına alındı
'Sandıktan korkuyorlar'
Özel Sancaktepe'de konuştu
Suriye'de kirli ittifak
Şara, Abdi ve ABD'nin Suriye Temsilcisi Barrack ile bir araya geldi
'PKK/YPG değerli bir ortak'
'Soğanın kabuklarını soyar gibi yavaş yavaş..'
Fahrettin Altun'un yerine Burhanettin Duran atandı
İletişim Başkanlığı'nda değişim
Erdoğan'dan erken seçim açıklaması
Özgür Özel'e cevap verdi
Trump çıldırdı
Moskova ve Pekin'i bombalama tehdidi
Dünyada 18. sıradayız
İşte Türkiye'nin nüfus gerçekleri
CHP avukatları istedi
Kurultayın iptali davası ertelendi
Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere de görevinden uzaklaştırıldı
Ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmişti
Beştepe'de açılım buluşması
Erdoğan Bahçeli'yi kabul etti
12 askerimiz nasıl şehit oldu?
Milli Savunma Bakanlığından açıklama
Bu vahşete kim dur diyecek?
Gazze'ye son 24 saatte 180 hava saldırısı
Vadedilmiş topraklar yalanı tescillendi
BOP'un dayanağı yapmışlardı
Yoğun bakımdaydı
Murat Çalık anjiyoya alındı
Şile Belediyesine operasyon
Belediye Başkanı gözaltına alındı
'Sandıktan korkuyorlar'
Özel Sancaktepe'de konuştu
Suriye'de kirli ittifak
Şara, Abdi ve ABD'nin Suriye Temsilcisi Barrack ile bir araya geldi
'PKK/YPG değerli bir ortak'
'Soğanın kabuklarını soyar gibi yavaş yavaş..'
Fahrettin Altun'un yerine Burhanettin Duran atandı
İletişim Başkanlığı'nda değişim
Erdoğan'dan erken seçim açıklaması
Özgür Özel'e cevap verdi
Trump çıldırdı
Moskova ve Pekin'i bombalama tehdidi
Dünyada 18. sıradayız
İşte Türkiye'nin nüfus gerçekleri
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.