Muhteşem Türkçe'mden sonbahar manzaraları (4) M.Halistin KUKUL)

Neredeyse, Atatürk'ün her cümlesinde "Millet" ve "Milli" var: "Devlet ve milletin mukadderatında milli irade amil ve hakimdir" (Temmuz 1919). Ve yine İstiklal Marşımızda Akif'in o gür sesli mısralarındaki "millet": "Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak/Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak/O, benim milletimin yıldızıdır, parlayacak/ O, benimdir, o benim milletimindir ancak!"Moğolca "ulus" işte bunların yerine konmak isteniyor. Peki, "ulus" Moğolca'dır da, "ulusal" nedir? Şu güzel memleketimin, güzel insanlarının uğraştıkları işlere bakınız hele!..Cümle alem biliyor ki (-el), (-al) ve (-sel), (-sal) takıları Fransızca'dır. Bu durumu, Fransızca'dan Türkçe'ye geçmiş bulunan çok sayıda kelimede de görebiliriz: Kültür-el, radic-al, sosy-al, profesyon-el, met-al, pars-el, siny-al, miner-al, tropik-al, kan-al, norm-al, ide-al, sendik-al, mod-el, entegr-al, orijin-al, marjin-al, entellektü-el, person-el, gener-al, mareş-al, amir-al, resit-al.... böyledir.Öyle ise; ve "ulus" Moğolca; (-el), (-al) takıları da Fransızca ise; nasıl oluyor da bu "ulusal" kelimesi öztürkçe (!) oluveriyor? Ben, bunun, önce, üniversitilerimdeki bu sahanın kürsü adamlarından, Türk Dil Kurumu'nun, Kültür ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın mütehassıs kişilerinden izahını istirham ediyorum.Kaldı ki, "Milli" kelimesi Türk Milleti tarafından o kadar sevilmiş ve kabul görmüş ki, her yerde onu haykırıyor: Milli marş, milli savunma, milli eğitim, milli maç, milli istihbarat, milli heyecan, milli bayram, milli mücadele, milli adet, milli servet, milli ülkü, milli emel, milli birlik, milli edebiyat, milli his, milli tarih, milli şuur, milli takım, milli oyuncu, milli ruh...Sıfat olan (milli) kelimesi, Milli Futbol Takımı'mızın Dünya Kupası'na katılışı münasebetiyle (isim) olarak da çok güzel ifade bulmuştur: "Millilerimiz şehri gezdi, imza dağıttı." (Yeni Şafak Gzt. 20 Mayıs 2002, s.20), "Millilerden göz dağı" (Güneş Gzt. 21 Mayıs 2002).Şimdi bunların tersine şahit olduğumuz ifadelere geçiyoruz:"Başbakanlık genelgesiyle kurulan Ulusal Deprem Konseyi'ne Kandilli Rasathanesi Müdürü ile Prf. Şener Üşenmezsoy alınmadı." (Türkiye Gzt. Haziran 2000 s. 1).Başbakanlık genelgesinde 'milli' atılıyor da Fransızca 'konsey' durabiliyor. Başka izahıma gerek var mı?"1. Ulusal Uygulamalı Etik Kongresi yapıldı" (TV-8, 13 Kasım 2001, saat17:10). Moğolca-Fransızca karması 'ulusal'a yer var da, herkesin bildiği 'ahlak'a yok. Fransızca olan 'etik' ve 'kongre' adeta bana bir şey yapamazsınız der gibi kuruluyor."10. Ulusal Yaşamda Kalite Kongresi..." (NTV- 15 Kasım 2001, saat: 18:15). Yine güzeller güzeli milli kabolmuş; hayat kelimemiz de uçurulup yerine yaşam diye bir ucube getirilmiş fakat, o Fransızca olan kalite ve kongre'ye el süren birileri bulunmamış.Ben, bunlardaki Türkçe sevgisine (!) oldum olası hayranımdır!.."Liderlerin bugün yapacağı Ulusal Program zirvesi arefesinden.." (Hürriyet Gzt. 12 Aralık 2000, s.1). Fransızca olan program yerinde de benim millim, yine ulusal olmuş... Hem de "liderler zirvesi"nde...Demek ki, bu güzel dilin sahibi yok..."Süt için Ulusal Konsey talebi" (Türkiye Gzt. 04 Ağustos 1999, s.11). Fransızca konsey'e laf diyecek babayiğit aranıyor..."....ulusal ölçekte yayın yapan biri görsel biri yazılı iki yayın organı" (Gündüz Gzt. 21 Haziran 1999, s.8). İnsanı sıkıntı basmaması mümkün değil... Fransızca organ kullanılıyor, milli atılıp ulusal yazılıyor. Yazılı dendiği halde ve bir kaç defa görsel değil görülü diye yazdığım halde, şu Fransızca (-sal)dan kurtulamamışlar. Yazılı'daki kaideye azıcık dikkat eden görülü'nün doğruluğunu ve güzelliğini hisseder, değil mi?"Yerel kültür renklerinin toplamı, ulusal bir gökkuşağı oluşturur mu?" (Hürriyet Gzt. 27 Temmuz 1999, s.15). Bu cümlede ulusal'daki al ile yerel'deki el aynıdır. Yani Fransızca'dır. Elbette kültür de...Biz, buldozere yoldüzler manası verebilcek kadar Türkçe sevgisine ve şuuruna sahip yazarlar arzu ediyoruz. Yoksa, Türkçe, çok daha mezar kazıcılarla boğuşur durur...Bu ülkede "Türkçe Gönüllüleri Dil İzleme Gurubu" bulunsa da, bunun başkanı ve üyeleri olsa da, görüyoruz ki, izlemenin ne ile yapıldığı bilinmiyor ve grup kelimesinin Fransızca oluşundan böyle bir gönüllüler heyetinin rahatsızlık duymadığı anlaşılıyor.Türkçe çok sıkıntılı... Türkçe müthiş bir kıskaç içinde...Şimdi de bunlardan bir diğerine geçelim: Ya da."Şampiyonlar Ligi'ndeki temsilcimiz Kanarya olmak ya da olmamak maçında B. Leverkusen'e vurulup..." (Star Gzt. 11 Ekim 2001, s. 26).Peyami Safa, "Osmanlıca Türkçe Uydurmaca" adlı eserinde der ki:"Türkçe'mizin birkaç bin yıllık tarihinde, bir kaç yıldan beri çirkin ve uydurma bir adet türedi, 'Ya hükümet veya meclis' cümlesini 'Ya hükümet ya da meclis' şeklinde yazanlar peyda oldu. Türkçe'de 'ya da' diye bir kelime yoktur. Bu tahyir edatının birinci ya'dan sonraki şekli, ya ikinci bir 'ya' yahut da 'veya' ve 'veyahut da'dır" (s.285).