Osmanlı ile ayrı barış denemeleri

Rusya'da gelişen devrim hareketleri İngiltere Başbakanı Loyd Corc'u etkiler ve işi sağlama bağlamak amacı ile İngiltere'nin yüksek çıkarları nedeni ile Osmanlı ile ayrı barış yapmayı düşünür. Bu barış ortamının hazırlanması için diplomatik çevrelerin dışında, işdünyası aracılığı ile başlar..J.R. Pilling adlı bir İngiliz işadamı aracılığı 31 Mart 1917 de Bern Osmanlı Büyük eşçisi Fuat Selim beyle ilk görüşme 31 mart 1917 de başlar. Sadrazam Talat Paşa Bern Büyük Elçisi Fuat Selim beyin gönderdiği bilgileri değerlendirir. O anki Osmanlı Çıkarları doğrultusunda ayrı barış düşüncesine olumlu yaklaşır. 7 Nisan 1917 tarihinde defterine yazdığı bir notta "J. R. Pilling ile görüşülmesini istedim" notunu yazması onun bu işe ciddi ve olumlu yaklaşımın ifadesidir. Bu konuyu Hükümet üyelerine bildirmeden önce 10 Nisan 1917 tarihli İttihat Terakki merkez-i Umumi toplantısında görüşerek kararlaştırılmasını ister. Konu görüşülür ve Cavit Beyin notlarında belirtildiği gibi şu kararla sonuçlanır: Rabian: Pilling'in sulh teklifi istihza ile İngiltere'nin aczi manası ile karşılandı. İngiliz'lerin şimdi bizimle sulh yapması için milyarlar vereceğine, sora hepsini istirdat edeceğine dair olan mahut delili tekrar etti. Müzakereye başlamazdan evvel Alman'lara haber vermek şartıyla sefirin görüşmesi karargir olur.Bu karar Enver Paşa'nın karşıt düşünceleri doğrultusunda alınmıştır. Çünkü o, Alman'lara aşırı bağlıdır.   9 Nisan 1917 tarihinde Rusya Başbakanı Prens Lvov'un bildirisi üzerine, önceleri aşırı bir sosyalist olan, savaş başlayınca da aşırı bir yurtsever olan Güstaw Herve, Rusya'nın ayrı bir barış isteği ile ilgili bir yazısında şu düşünceleri ileri sürer: Rusya'nın İstanbul'u almaktan vazgeçmesi Türkiye'nin ayrı bir barış yapması için yeter bir sebeptir"" Bu yazıdan da Anlaşma gurubu Devletlerinin hemen, hemen hepsinin düşüncesi ayrı bir barıştan yana meyletmiş durumda iken, Enver Paşa'nın, Amansız Denizaltı savaşı ile bütün dünyayı karşısına almış bir Almanya'nın yanında kalması çok yanlış bir düşünce idi. Enver'in bu yanlış düşüncesini Osmanlı basını da desteklemektedir Mesela 26 Nisan 1917 tarihli tanin gazetesi bu konu ile ilgili olarak şu yazıyı yayınlamıştır: Biz İstanbul'u muhafaza edip etmemek maksadı ile değil, Müttefiklerimizle birlikte, düşmanlarımıza karşı galebe çalarak hal ve istikbalimizi kuvvetle müeyyed (desteklenmiş) bir emniyet şartı ile iştirak ettik Binaenaleyh bizim için düşmanlarla her ne şerait içerisinde olursa olsun münferiden(ayrıca) sulh yapmak meselesi mevzuu bahis bile olamaz. Bu yazıdan da anlaşılacağı gibi doğu cephesinde, Irak cephesinde ve Filistin cephesinde yeterli savunma yapamazken Enver Paşa'nın, Osmanlı basının ve İttihat Terakki yanlılarının bu düşüncesi akılcı bir düşünceden tamamen uzaktır. Osmanlı'yı Sevr'e götüren düşünceler ve yanlışlar bunlardır. Mayıs 1917 de Osmanlı ile ayrı barış düşüncesini destekleyen devletlerden birisi de Amerika Birleşik Devletleridir. Bu devlet o sırada bizimle savaş halinde olan bir devlet değildir. Yalnız bizim bağlaşığımız olan Almanya ile Amansız Denizaltı savaşı nedeniyle savaş halindedir. Bizimle ayrı barış yapmak istemesinin birinci sebebi; 6 Nisan 1917 tarihinden itibaren resmen savaş ilan ettiği Almanya'nın biran öce yenilmesi için onu yalnız bırakmak nedeni ile ayrı bir barışı yapmak istemesidir. Dünya egemenliğine soyunan Başkan Wilson'un kurduğu uluslar arası barış derneği amacı ile çokuluslu bir devlet olan Osmanlı egemenliğindeki küçük ulusların üzerinde vermiş olduğu güvenle Amerikan nüfuzunu kurmaktır. Mesela birinci genel savaşta Rusya'nın kışkırttığı ve hatta kurdurttuğu Ermeni çeteleri ile Doğu Anadolu'da, Kürt ve Türk Müslüman halkının katliamını önlemek amacı ile alınan Ermeni Tehcir uygulamasını bir soy kırım olarak görmeye çalışan, ABD dışişleri bakanı Bayan Klington'un yakın bir zamanda Erivan'da Soykırım Anıtının önünde saygı duruşunda bulunduğu gibi. Başkan Wilson'un danışmanlarından Albay Hawz, Dışişleri Bakanı Lassing'e Osmanlı Devleti ile bir antlaşma yapılması için siyasi bir uyarıda bulunur. Lassing bu durumu Başkan Wilson'a bildirir. 17 Temmuz 1917'de Başkan Wilson barış görüşmelerinde bulunulmasını değil daha ziyade duyguların yoklanılmasını ister. Dışişleri Bakanı Lassing İstanbul Amerikan Büyükelçisi Morgentaw'ı hemen görevlendirir. Büyükelçi bu konuyu İstanbul'da Cavit Beyle hemen görüşmeye başlar. Osmanlı ile ayrı barış görüşmelerini başlatmış olan İngiltere Başbakanı Loyd Corc, Amerika'nın İstanbul'da başlatmış olduğu çalışmalara karşın olur. Bunun iki sebebi vardır: 1- Osmanlı Devletinin yeni isteklerde bulunmasını önlemek için 2- İngiltere'nin, Filistin'e yerleştirdiği Yahudi Örgütleri ile, Doğu Anadolu'da temasa geçtiği Ermeni önderleri ile Osmanlı Ülkesini parçalamak ve Osmanlı Asya'sındaki siyasi nüfuzunu genişletmek istemesidir.6 Temmuz 1917 günü Morgentaw, Cebeli Tarık'ta İngiliz ve Fransız temsilcileri ile yaptığı diplomatik görüşmelerde onlara şu öneride bulunur: İstanbul'da yaptığım gözlemler sonucunda Osmanlı ile ayrı barış konusundaki kanaatim şudur; Bu ayrı Barış önergeleri Enver Paşa tarafından bir zaaf belirtisi olarak görünmektedir. Osmanlı'yı ayrı barışa zorlamak için diplomatik ilişkiler yerine, yapılacak saldırılar sonucunda elde edilen zaferlerle barışa zorlamak gerekir, der. Bu düşüncelerde Almanlara aşırı güvenen Enver Paşa'nın yanlış bir yolda olduğunun ve onun verdiği yanlış kararlar nedeni ile Osmanlı'nın yıkılışının ifadesidir diyebiliriz.