logo
23 TEMMUZ 2025

Şanlıurfa mimarisini taşlar süslüyor

10.07.2005 00:00:00
Şanlıurfa ve çevresinde ağaç malzemenin bulunmayışı, taşın mimaride hakim malzeme olarak kullanılmasına neden oluyor. Halk arasında "havara taşı" olarak adlandırılan kireç oluşumlu taşlar, Şanlıufra'nın kent dokusuna şekillendiriyor Urfa taşının işlemeye son derece elverişli olması, mimaride zengin bir taş süsleme geleneğinin doğmasına yol açıyor.Urfa taş süslemeciliğinde kullanılan motif grupları incelendiğinde, İslam süsleme sanatlarının bitkisel, geometrik, bitkisel geometrik karışımı, figürlü ve hat yazı sanatı ile süsleme gibi ana gruplarına yer verildiğini görüyoruz. Bu ana gruplar içerisinde yer alan motifler geniş bir repertuvar zenginliğine sahip. Öyle ki, İslam süsleme sanatında yer alıp da Urfa taş süslemeciliğinde bulunmayan motif hemen hemen yok gibidir. Urfa taş süslemeciliğinde görülen bu motif zenginliğinin yanında teknik zenginlik de dikkat çekiyor.  Taş süsleme sanatı tekniklerinden olan kakma, kabartma, şebekeli oyma, çizikleme ve negatif (oyma) tekniklerinin tamamına Şanlıurfa taş süslemeciliğinde yer verilmiştir. İslami dönem taş süslemeciliğinin Şanlıurfa'daki en eski örnekleri 8. yüzyılda Emevi ve Abbasi hakimiyetine giren Harran'da görülmektedir. 744-750 yıllarında Harran'ı başkent yapan Emevi hükümdarı II. Mervan tarafından inşa ettirilen Harran Ulu Camii'nde İslam Sanatı'nın şahaser örneklerinden sayılacak taş süsleme örnekleri bulunmaktadır. Şanlıurfa evlerinde anıtsal süslemeAdeta taş süsleme eserleri müzesi görünümündeki Harran, kemer ve sütu başlıklarına tamamen Selçuklu geleneğine bağlı olarak dantel gibi işlenmiş arabesk kompozisyonlar ile bordürler başlıbaşına bir inceleme teşkil edebilecek derecede repertuvar zenginliği göstermektedir.Şanlıurfa mimarisinin önemli bir bölümünü oluşturan evlerdeki taş süsleme anıtsal eserlere nazaran daha zengin bir durumdadır. Hiç süslemesi bulunmayan çok sayıdaki cami, han, hamam gibi anıtsal eserlere karşılık süslemesiz bir eve rastlamak hemen hemen mümkün değildir. Anıtsal eserlerde geometrik süsleme hakim olmasına rağmen, evlerde mahalli üsluptaki bitkisel süsleme ağırlıktadır. Ancak, evlerin duvarlarındaki rozetler üzerinde görülen geometrik süslemeler bir araya toplandığında zengin bir çeşitlilik gösterir.Şanlıurfa evlerindeki taş süslemeler, sokak kapısı alınlıklarında, odaların avluya bakan cephelerinde, eyvan kemerlerinin kilit taşlarında, tonozların kilit taşlarında ve ışık takalarında (pencere) yoğunluk göstermektedir. Bilhassa eyvan kemerlerinin kilit taşlarında ve ışık takalarında şebekeli oyma tekniği kullanılmıştır.Urfa camilerinden Nimetullah, Yusuf Paşa ve Hızanoğlu camilerinin mihrapları çevresinde görülen geometrik geçmeli bordürler anıtsal eserler üzerindeki taş süslemenin en önemli örneklerini teşkil etmektedir. Ve fakat, Urfa mimarisinin vazgeçilmez unsurlarından olan taş süslemeciliği, günümüzde mimarinin betonarmeye dönüşmesiyle terk edilmiş bir durumda...
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
Trump'tan WSJ'ye "Epstein' yaptırımı
Trump'ın basın havuzundan çıkarıldı
Soykırımcı İsrail'in bakanı Katz'dan 'Gazze' açıklaması
"Savaş hedeflerine çok yaklaştık"
İsrail ordusu, Batı Şeria'da iki hastaneyi kuşattı
Nablus kentine baskın düzenlendi
Memleket Partisi resmen kapatıldı
Karar oy çokluğuyla alındı
Fidan, El Salvadorlu mevkidaşı ile basın toplantısında konuştu
"İsrail, Suriye'yi bölmeyi amaçlamaktadır"
İslam devletleri, Gazze'yi ölüme terk etti
Açıklanan son can kaybı 59 bin 106
Finansal kesim dışındaki firmaların net döviz açığı arttı
Kısa vadeli yükümlülüklerin payı yüzde 38
Bedevi Araplar tahliye ediliyor
Süveyda İsrail işgaline hazır hale getirildi
İnsanlığın dip noktası
Gazze açlıktan ölüyor
Böyle giderse iflaslarda patlama yaşanacak!
Sanayide işler kesat mı kesat!
Bankalara sert eleştiri!
Tekstil ve hazır giyimde konkordato furyası
Gelecek ve DEVA eriyor
Altılı Masa hükümete çalışıyor
İşte nedeni?
Kartlı ödemeler Haziranda düştü
25 ülke İsrail'i Gazze'de ateşkese çağırdı
ABD büyükelçisi bu çağrıyı 'iğrenç' buldu
Gazze'de bir grup gazeteci açlık grevine başladı
"En küçük çocuk yemek yiyinceye kadar"
Trump'tan WSJ'ye "Epstein' yaptırımı
Trump'ın basın havuzundan çıkarıldı
Soykırımcı İsrail'in bakanı Katz'dan 'Gazze' açıklaması
"Savaş hedeflerine çok yaklaştık"
123456789101112131415
Trump'tan WSJ'ye "Epstein' yaptırımı
Trump'ın basın havuzundan çıkarıldı
Soykırımcı İsrail'in bakanı Katz'dan 'Gazze' açıklaması
"Savaş hedeflerine çok yaklaştık"
İsrail ordusu, Batı Şeria'da iki hastaneyi kuşattı
Nablus kentine baskın düzenlendi
Memleket Partisi resmen kapatıldı
Karar oy çokluğuyla alındı
Fidan, El Salvadorlu mevkidaşı ile basın toplantısında konuştu
"İsrail, Suriye'yi bölmeyi amaçlamaktadır"
İslam devletleri, Gazze'yi ölüme terk etti
Açıklanan son can kaybı 59 bin 106
Finansal kesim dışındaki firmaların net döviz açığı arttı
Kısa vadeli yükümlülüklerin payı yüzde 38
Bedevi Araplar tahliye ediliyor
Süveyda İsrail işgaline hazır hale getirildi
İnsanlığın dip noktası
Gazze açlıktan ölüyor
Böyle giderse iflaslarda patlama yaşanacak!
Sanayide işler kesat mı kesat!
Bankalara sert eleştiri!
Tekstil ve hazır giyimde konkordato furyası
Gelecek ve DEVA eriyor
Altılı Masa hükümete çalışıyor
İşte nedeni?
Kartlı ödemeler Haziranda düştü
25 ülke İsrail'i Gazze'de ateşkese çağırdı
ABD büyükelçisi bu çağrıyı 'iğrenç' buldu
Gazze'de bir grup gazeteci açlık grevine başladı
"En küçük çocuk yemek yiyinceye kadar"
Trump'tan WSJ'ye "Epstein' yaptırımı
Trump'ın basın havuzundan çıkarıldı
Soykırımcı İsrail'in bakanı Katz'dan 'Gazze' açıklaması
"Savaş hedeflerine çok yaklaştık"
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.