Serbest bölgelerle ilgili eleştirilerin artması üzerine bu konuda bir araştırma yapan Hesap Uzmanları'nın incelemeleri sonrasında kaleme alınan rapora göre, Ocak 2003 itibariyle serbest bölgelerde toplam 3 bin 412 firma faaliyet gösteriyor. Bunların 2 bin 854'ünü yerli, 558'ini ise yabancı firmalar oluşturuyor.
3 bin 412 firmanın 502'si bölgede üretim yapıyor. Böylece, bölgede faaliyet gösteren firmaların sadece yüzde 15'i üretimde bulunuyor.
Geri kalan yüzde 85'lik grup ise üretim dışı alanlarda çalışıyor. Bunların 2 bin 226'sı alımsatım, 44'ü montajdemontajbakım onarım, 253'ü işyeri kiralama, 92'si depo işletmeciliği, 57'si bankacılıksigortacılık, 23'ü kurucuişletici, 70'i İMKBaracılık, 145'i de diğer alanlarda faaliyet gösteriyor.
Yabancı firmalar da bölgeye üretim için gelmiyor. Serbest bölgelerdeki 558 yabancı firmanın da ancak yüzde 15'i üretim yaparken,yüzde 85'i alım satım ve depolama gibi üretim dışı konularla uğraşıyor.
Çalışanların durumu
Rapora göre, yine Ocak 2003 itibariyle serbest bölgelerde 29 bin 613 kişi istihdam ediliyor. Çalışanların yüzde 51'ini işçiler, yüzde 14'ünü büro personeli, yüzde 35'ini ise diğer personel meydana getiriyor.
En yüksek istihdam Ege Serbest Bölgesinde gerçekleşirken, 5 serbest bölgede istihdam edilenlerin sayısı 30 kişinin altında kalıyor.
Serbest bölgelerde en az 18 bin 300 kişi ithalat için çalışıyor. Bölgelerde yapılan üretimin de önemli oranda yurt içine yönelik olduğu gözönüne alındığında, yaratılan istihdamın aslında Türkiye'deki istihdamın bölgelere kaydırılmasından ibaret olduğu görülüyor.
Ne yapılmalı?
Rapor'da, serbest bölgeler konusunda Gelirler Genel Müdürlüğü, Vergi Konseyi ve Hesap Uzmanları'nın çözüm önerilerine de yer verildi.
Gelirler Genel Müdürlüğü'nün modelinde bu bölgelerdeki gelir ve kurumlar vergisi istisnalarının kaldırılması, ancak serbest bölgede şube olarak değil, şirket olarak faaliyette bulunulması ve şirketin satışlarının en fazla yüzde 15'inin yurtiçine olması durumunda bunlardan yüzde 15 gibi düşük oranda kurumlar vergisi alınması ve bölgede çalışan işçilerin tamamen gelir vergisine tabi olması öneriliyor.
3 bin 412 firmanın 502'si bölgede üretim yapıyor. Böylece, bölgede faaliyet gösteren firmaların sadece yüzde 15'i üretimde bulunuyor.
Geri kalan yüzde 85'lik grup ise üretim dışı alanlarda çalışıyor. Bunların 2 bin 226'sı alımsatım, 44'ü montajdemontajbakım onarım, 253'ü işyeri kiralama, 92'si depo işletmeciliği, 57'si bankacılıksigortacılık, 23'ü kurucuişletici, 70'i İMKBaracılık, 145'i de diğer alanlarda faaliyet gösteriyor.
Yabancı firmalar da bölgeye üretim için gelmiyor. Serbest bölgelerdeki 558 yabancı firmanın da ancak yüzde 15'i üretim yaparken,yüzde 85'i alım satım ve depolama gibi üretim dışı konularla uğraşıyor.
Çalışanların durumu
Rapora göre, yine Ocak 2003 itibariyle serbest bölgelerde 29 bin 613 kişi istihdam ediliyor. Çalışanların yüzde 51'ini işçiler, yüzde 14'ünü büro personeli, yüzde 35'ini ise diğer personel meydana getiriyor.
En yüksek istihdam Ege Serbest Bölgesinde gerçekleşirken, 5 serbest bölgede istihdam edilenlerin sayısı 30 kişinin altında kalıyor.
Serbest bölgelerde en az 18 bin 300 kişi ithalat için çalışıyor. Bölgelerde yapılan üretimin de önemli oranda yurt içine yönelik olduğu gözönüne alındığında, yaratılan istihdamın aslında Türkiye'deki istihdamın bölgelere kaydırılmasından ibaret olduğu görülüyor.
Ne yapılmalı?
Rapor'da, serbest bölgeler konusunda Gelirler Genel Müdürlüğü, Vergi Konseyi ve Hesap Uzmanları'nın çözüm önerilerine de yer verildi.
Gelirler Genel Müdürlüğü'nün modelinde bu bölgelerdeki gelir ve kurumlar vergisi istisnalarının kaldırılması, ancak serbest bölgede şube olarak değil, şirket olarak faaliyette bulunulması ve şirketin satışlarının en fazla yüzde 15'inin yurtiçine olması durumunda bunlardan yüzde 15 gibi düşük oranda kurumlar vergisi alınması ve bölgede çalışan işçilerin tamamen gelir vergisine tabi olması öneriliyor.