Sol ve Osmanlı
15.10.2005 00:00:00
Attilâ İlhan'ın cenaze namazına yetişemedim. Teşvikiye Camii'nin avlusuna girdiğimde namaz bitmek üzereydi. Fatiha'mı okudum. Bazıları cenazeyi alkışlamak istedi, başka bazıları buna engel oldu. Çünkü Attilâ İlhan vasiyet etmiş:- Cenazemde alkış istemiyorum.Bunu niye önemsemiş, neden böyle bir vasiyet yapmıştı?"Dersaadet'te Sabah Ezanları"nın yazarı İlhan, elbette Müslüman geleneğinde cenazeye Fatiha okunduğunu ve huşu içinde saygı gösterildiğini, alkış gibi şeylerin olmadığını biliyordu.Burada İlhan'ın bir kültürel tercihi söz konusudur!İlhan savunduğu "ulusal kültür sentezi"nin tarih unsurunu "bin yıllık tarihimiz"den aldı; 1930'lardaki kurultaylarda bu "bin yıllık tarih"i es geçen dil ve tarih tezlerini eleştirdi.Bu büyük, kapsayıcı sentez sebebiyle cenazesinde soldan sağa herkes vardı. Peki sol ve CHP böylesine, halkın tarihten gelen değerlerini kapsayan geniş bir kültür sentezine sahip mi?!Bülent Ecevit, CNN Türk'te Gürkan Zengin'in sorularını cevaplandırırken, 1970'lerde yüzde 42 oy alabilmiş "ortanın solu" hareketinin, Kemal Tahir ve Attilâ İlhan gibi, milli tarihimize büyük önem veren düşünür ve sanatçıların fikirlerinden çok yararlandığını söyledi.Hapishaneden çıktığında Ecevit'i ziyarete gittiğimde, kütüphanesinden Halil İnalcık'ın İngilizce Osmanlı tarihini ödünç alıp fotokopisini çekerek okumuştum. Altı çizili satırlar, kenarlara düşülmüş notlar... Ecevit'in Osmanlı tarihini nasıl incelediği ve hangi tarihi değerleri önemsediği belliydi. Tarih ufku, siyaset ve düşünceye de ufuk açtı tabii. Ecevit'in 1971'de basılan "Atatürk ve Devrimcilik" kitabından birkaç cümle:"Örneğin bir şapka devrimi, hiç kuşkusuz yararlı, gerekli bir devrimdi. Ama köylüye ne getirmişti? Ekonomik ve sosyal bakımdan ne getirmişti?.." (Sf. 76)Ve Attilâ İlhan: "Şapka devrimi, dil devrimi, böyle sululuk olmaz. Bunlar devrim mevrim değil, birtakım değişiklikler." (Vatan, 10 Kasım 2004)Kalıpları sorgulamak siyasette 'Ortanın Solu' hareketine, edebiyat ve düşüncede Attilâ İlhan'a yeni açılımlar kazandırdı; büyük kitlelere ulaştılar.Taha Akyol / Milliyet
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
