TASAVVUF EDEBİYATI 1

Ziyaeddin Abdurrahman Halis'in (ks) Türkçe şiirleri

Ömer NECATİ

Büyük mutasavvıf, edip Ziyaeddin Abdurrahman Halis (ks), şiirlerini ekseriyetle Farsça olarak yazmıştır. Farsça olarak yazdığı şiirler, gazelleri, rubaileri ve Nur Ali'ye, Mağribi'ye, Kassab'a, Hafız'a yapılmış Muhammesleri içermektedir. Türkçe kaleme aldığı şiirleri içinde bir Muhammes, sekiz gazel ve üç tane de Fuzuli'nin şiirlerine tahmis vardır. Mutasavvıf şairlerin adeti vechile bu şiirlerde manevi unsurları, insanların aklının tasavvur edebilmesi için, bazı istilahi terimler kullanılmıştır. Şiirler okunurken bu terimlerin istilahi anlamlarının dikkate alınması zaruretini gözden uzak tutmamak gerekir. Meyhane-Dergah, piri mugan-mürşidi kamil, mey, şarap-Muhabbetullah, feyzi ilahi, sevgili- Allahü teala, Resulullah (as), mürşidi kamil, Hub-Allahü Tealanın veli kulları, büthane-Sevgilinin tecelli mekanı.....bu istilahi terimlere birer örnektir.

Bu çalışmada Ziyaeddin Abdurrahman Halis'in (ks) bütün Türkçe şiirleri biraraya getirilmiştir.

MUHAMMES

Acaba dehre salan şur-i kıyamet bu mudur

Aleme şu'le viren arız u kamet bu mudur

Mest idüp cazib-i erbab-ı keramet bu mudur

Acaba gönlümü sayd eyleyen afet bu mudur

Beni mecruh u perişan iden afet bu mudur

Perde-i ruyin açup cilve virür aşıkına

Gizli söyleşmek ile sırr diyor aşıkına

İtürüp gamze-yi şehlası urur aşıkına

Gülüp aldatmağıle gör ne kılur aşıkına

Ah Hallak-ı ezel virdiği adet bu mudur

Açıklaması:

Acaba dünyayı tutan kıyamet gürültüsü bu mudur

Alemi aydınlatan yüz ve boy bu mudur

Keramet sahiplerini mest ederek cezbeden bu mudur

Acaba gönlümü avlayan güzel bu mudur

Beni yaralı ve perişan eden güzel bu mudur

Cemalinin perdesini açıp aşıkına cilve verir

Gizli söyleşmekle aşıkına sırr verir

Edalı bakışı aşığını mahvederek vurur

Gülüp aldatmakla, bak aşığına neler yapar

Ah! Ezeli yaratıcının verdiği adet bu mudur

2-GAZEL

Nigara mülk-i cismim kenz-i aşkınçün harab ettim

Anı canım yerine kalbde naib-i menab ettim

Derun-i sinemi pak eyledim ağyar nakşından

Gönül kaşanesin aşk-ı ruhınçün müstetab ettim

Beyaban-ı talepte pertev-i hüsnün şuaından

Tenim baştan başa cevvale-i mevc-i serab ettim

Şarab-ı nabe ger meyl eylesem mazur tut zahid

Ki ben meyhanede pir-i mugana intisab ettim

Cihanın gülşenine gelmemiş hüsnün gibi bir gül

Anınçün alem içre aşk-ı hüsnün intihab ettim

Hubab-ı sakfı gerdune ulaşsa himmetim nola

Ki ömrüm sarf-ı rah-ı bir şeh-i ali cenap ettim

Medaris içre Halis görmedim ben aşk sevdasın

Anınçün ilmimi meyhanede rehn-i şarab ettim

Açıklaması:

Ey sevgili! Beden ülkemi aşkının hazinesi için harab ettim

Onu, kalbimde canımın yerine koydum

Derunumu senden gayrısının nakışlarından temizledim

Gönlümü, aşkının gamı için hoş eyledim

Talep çölünde, hüsnünün parlaklığının şuasından

Vücudumu baştanbaşa, hareketli serap dalgası yaptım

Ey zahid! Allah-ü Tealanın feyzine meyledersem beni mazur gör

Ki ben dergahta bir kamil mürşide intisab ettim

Cihanın gül bahçesine senin hüsnün gibi

bir gül gelmemiş

Onun için bu alemde, güzelliğinin aşkını seçtim

Himmetim, feleklerin çatısındaki damlalara kadar

ulaşsa ne çıkar

Ki ömrümü, katı yüce bir padişahın yolunda sarf ettim

Ey Halis! Medreseler içinde aşk arzusunu görmedim

Onun için ilmimi, dergahta Allah-ü Tealanın feyzine

karşılık rehin bıraktım...