logo
01 TEMMUZ 2025

Tüccar devlet, savaşçı devlet ayırımı

28.06.2012 00:00:00
Batılılar, devletleri “tüccar devlet” ve “savaşçı devlet” diye ikiye ayırıyorlar. Bu ayırım, kaynakların kullanımına bakılarak yapılıyor. Bir devlet, savunma harcamalarını düşük tutuyor ve kaynaklarının çoğunu ticari alanlara kaydırıyorsa, o devlete “tüccar devlet”, aksini yapanlara da “savaşçı devlet” diyorlar. Bu ayırım genel bir ayırım olamaz. Çünkü dünya devletlerinin çoğunluğu söz konusu ayırımın dışındadır. O devletler,  kısa vadeli askeri güvenlik ile uzun vadeli ekonomik çıkar arasında bir denge kurmaya çalışırlar. Esasen, birini diğerine tercih etmek, yanlıştır, güç kaybıdır. “İkisini bir arada tutmak, dengelemek mümkün mü?” diye sorulabilir. Evet, bu çok zordur, ama devletler için mühim olan zoru başarmaktır.
    Milletlerin tarihi, coğrafyası, kültür ve medeniyeti, devlete bakışını farklı kılar. Bu sebepten, bazı devletler gerçekten ticareti öne çıkararak, tüccar gibi davranabilir. Buna,  Asya’da Hong-Kong, Avrupa’da İsviçre ve İsveç örnek gösterilebilir. Ülkemizde, Merhum Turgut Özal’ın başlattığı liberalleşme ve özelleştirme kampanyasıyla birlikte, tüccar devlet anlayışı da gündeme oturdu. Merhum Turgut Özal, bu anlayışı gururla savunuyordu. Onun döneminde İstanbul limanında bir gemiye ihraç edilmek üzere pirinç yüklenirken, diğer bir gemiden ithal edilmiş pirinç tahliye ediliyordu. O güne kadar, böyle bir olaya şahit olmayan gazeteciler, bunu haberleştirdiler ve alaya aldılar. Muhalefet lideri Süleyman Demirel de yaşanan olayı şöyle eleştirmişti: “Lâzımsa, niçin ihraç ediyoruz?  Lâzım değilse, niçin ithal ediyoruz?” Merhum Turgut Özal, bu eleştirilere, büyük bir iftiharla şöyle cevap vermişti: “Biz ticaret yapıyoruz, ihraç ederken de kâr ediyoruz, ithal ederken de.” AKP iktidarı da, bu anlayışı tercih ettiği için övünüyor. Topraklarımızı ve madenlerimizi yabancılara satmayı, tüccar devlet anlayışının gereği kabul ediyor ve başarı hanesine yazıyor. Nasıl başarıysa…
    İlk önce şu gerçeğin altını çizelim. Devletler, tüccarlar gibi kâr ve zarar hesabı yapmazlar. Daha doğrusu, devletlerin kârı ile tüccarların kârı aynı olamaz. Devletin kârı, güvenliğini koruması, geleceğini teminat altına alması, halkını refah ve huzur içerisinde yaşatmasıdır. O bakımdan devletler, tüccar gibi hareket edemezler, ederlerse, devlet olmaktan çıkar, şirkete dönüşürler. Dahası, tüccar devlet diye örnek gösterilen devletler, Türkiye’ye asla örnek olamazlar. Türkiye’nin o devletleri örnek alması, yok olmasıyla eşanlamlıdır. Zira o devletler, tehdit algılaması olmayan uydu devletlerdir, gerçekten devlet olup olmadıkları da tartışmalıdır.
    Tüccar gibi davranan devletlerin, “Muz Cumhuriyeti”ne dönüşmesi kaçınılmaz olur. Bilindiği üzere, ABD’nin bir muz şirketi, Guatemala’yı kontrolüne aldığı ve her istediğini ona yaptırdığı için, Guatemala’ya “Muz Cumhuriyeti” adı verilmişti. Daha sonra bu deyim,  adaletsiz, istikrarsız, dışa bağımlı, devlet gibi hareket edemeyen devletleri, tanımlamak için kullanılan bir deyim oldu.
    Devlet geleneğimize baktığımız zaman, tüccar devlet ve savaşçı devlet diye bir ayırım ve tanımlamayı görmüyoruz. Türk devlet geleneğinde “Kerim Devlet-Baba Devlet” kavramları kullanılmıştır. Bu devlet anlayışından uzaklaşmak ve Batılıların devlet anlayışları arasında tercih yapmak, temel sorunlarımızın kaynağını oluşturmaktadır. “Devlete getirilen tarif ve yorum, bir bütün olarak sosyal olaylara, ekonomiye, hukuka, idareye, siyasete, topyekûn insana ve onunla alâkalı olan olgular bakış açısını ortaya koymaktadır.” (Bkz. Prof. Dr. Haydar Baş, Sosyal Devlet-Milli Devlet, s.21). Demek ki, devletin tanımındaki yanlışlık, temel bir yanlışlıktır, birçok yanlışı da beraberinde getirmektedir. Kendi devlet anlayışımıza dönersek, sorunlarımızın çoğu kendiliğinden çözülür. Bir başka deyişle, sorun diye gördüğümüz şeylerin, sorun olmadığı ortaya çıkar.  Batılıların kültür ve medeniyetlerinin ürünü olan devlet tanımlarıyla devletimizi tanımlamaya ve şekillendirmeye devam edersek, korkarız, ortada tanımlanacak bir devletimiz kalmaz.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
M. Hilmi Yıldırım / diğer yazıları
Özgür Özel İstanbul'dan seslendi
'Bu süreç Türkiye'nin 100 karasıdır'
157 kişi hakkında gözaltı kararı verilmişti
109 şüpheli gözaltına alındı
İstanbul'dan da hissedildi
Bursa'da 1 saat arayla 2 deprem
İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne operasyon
Tunç Soyer gözaltına alındı
Hz. Peygamberin karikatürünü yayımlayan dergiye soruşturma
Gözaltı sayısı 4'e yükseldi
ABD, Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırdı
Trump, başkanlık kararnamesini imzaladı
İsrail'de 'maliye' ve 'savunma' birbirine girdi
Konu: Ek bütçe
‘Vatandaşın derdi geçim sıkıntısı’
‘Ne yeni anayasa, ne açılım...’
'Çeşitli sabotajlar var'
Erdoğan'dan açılım mesajı
Baba ve 3 çocuğu hayatını kaybetti
Otomobil tıra arkadan çarptı
Rusya'ya göre NATO çöküyor!
Rus Bakan Lavrov açıkladı
Mersin'de dehşet verici olay
Çalışır vaziyetteki otomobilin içerisinde 3 gencin cesedi bulundu
Gözler bu davaya çevrilmişti
CHP'nin kurultay davası ertelendi
CHP davasında karar
Dava 8 Eylül'e ertelendi
Dış ticaret açığı yükseldi
41 milyar 257 milyon dolar oldu
Özgür Özel İstanbul'dan seslendi
'Bu süreç Türkiye'nin 100 karasıdır'
157 kişi hakkında gözaltı kararı verilmişti
109 şüpheli gözaltına alındı
İstanbul'dan da hissedildi
Bursa'da 1 saat arayla 2 deprem
İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne operasyon
Tunç Soyer gözaltına alındı
Hz. Peygamberin karikatürünü yayımlayan dergiye soruşturma
Gözaltı sayısı 4'e yükseldi
ABD, Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırdı
Trump, başkanlık kararnamesini imzaladı
İsrail'de 'maliye' ve 'savunma' birbirine girdi
Konu: Ek bütçe
‘Vatandaşın derdi geçim sıkıntısı’
‘Ne yeni anayasa, ne açılım...’
'Çeşitli sabotajlar var'
Erdoğan'dan açılım mesajı
Baba ve 3 çocuğu hayatını kaybetti
Otomobil tıra arkadan çarptı
Rusya'ya göre NATO çöküyor!
Rus Bakan Lavrov açıkladı
Mersin'de dehşet verici olay
Çalışır vaziyetteki otomobilin içerisinde 3 gencin cesedi bulundu
Gözler bu davaya çevrilmişti
CHP'nin kurultay davası ertelendi
CHP davasında karar
Dava 8 Eylül'e ertelendi
Dış ticaret açığı yükseldi
41 milyar 257 milyon dolar oldu
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.