Tuzluca: Iğdır’ın tuz zengini ilçesi

Iğdır'ın en büyük ilçesi Tuzluca, tarihi, doğal zenginlikleri, tuz mağaraları ve tarımsal potansiyeliyle Doğu Anadolu'nun önemli yerleşim merkezlerinden biri. Ermenistan, Kars, Ağrı ve Iğdır merkezle çevrili olan Tuzluca, Ağrı Dağı'nın eteklerinde, Aras Nehri'nin bereketli havzasında yer alıyor.

Eski adı Kulp olan ilçe, 1934'te kaya tuzu rezervlerinden dolayı Tuzluca adını aldı. İşte Tuzluca'nın tarihi, kültürel mirası, doğal güzellikleri, ekonomisi ve son dönemdeki gelişmelerine dair detaylı bir haber.

Tuzluca'nın Tarihi ve Kuruluşu

Tuzluca, köklü bir geçmişe sahip. Eski adı Kulp olan ilçe, Urartular, Selçuklular, Osmanlılar ve daha birçok medeniyete ev sahipliği yaptı. 7 Ekim 1920'de Rus işgalinden kurtarılan Tuzluca, 1923'te ilçe statüsü kazandı. 1934'te, bölgedeki zengin kaya tuzu yataklarından esinlenilerek adı Tuzluca olarak değiştirildi.

Iğdır'a 39 km uzaklıkta, Iğdır-Kars karayolu üzerinde yer alan ilçe, 1,254 km² yüzölçümüyle Iğdır'ın en büyük ilçesi. Doğuda Ermenistan ve Aras Nehri, kuzeyde Kars'ın Digor ilçesi, batıda Ağrı Dağı, güneyde ise Iğdır ve Ağrı ile çevrili.

Doğal Zenginlikler: Tuz Mağaraları ve Üçkaya Vadisi

Tuzluca, adını aldığı kaya tuzu yataklarıyla ünlü. Tuz Dağı'ndaki Tuz Mağarası, Türkiye'nin en önemli tuz rezervlerinden birine sahip. Yüzyıllardır tuz madenciliği yapılan mağara, Osmanlı döneminde de tuz ticaretinde önemli bir merkezdi. Günümüzde hem sanayi hem de sağlık turizmi için kullanılıyor.

Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) desteğiyle, 2020'de mağarada 25 odalı bir terapi merkezi kuruldu. 1.7 milyon TL bütçeli proje, astım ve solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılmak üzere tasarlandı. Mağaraya ulaşım, Iğdır merkezden 45 dakikalık bir yolculukla (40 km) mümkün.

Tuzluca'nın bir diğer doğal hazinesi, 26 km uzunluğundaki Üçkaya Vadisi. Kar yağışıyla beyaza bürünen vadi, sonbaharda renk cümbüşüyle ziyaretçileri büyülüyor. Üçkaya Gölü, 45,000 m²'lik alanıyla yazın serin, kışın buzla kaplı manzaralar sunuyor.

Ekonomi ve Geçim Kaynakları

Tuzluca'nın ekonomisi, tarım, hayvancılık ve tuz madenciliğine dayalı. Aras Nehri'nin suladığı verimli topraklarda buğday, arpa, pamuk, kayısı, şeftali ve sebzeler yetiştiriliyor.

Hayvancılık, özellikle koyun ve sığır yetiştiriciliği, ilçenin önemli gelir kaynaklarından. Tuz Mağarası'ndan yılda 200,000 ton tuz çıkarılıyor; bu tuz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da karla mücadele ve sanayi için kullanılıyor.

Ancak, ilçede sanayi sınırlı. Tarımsal ürünlerin işlenmesi ve tuzun markalaşması için daha fazla yatırım gerekiyor. Iğdır'ın mikroklima iklimi, Tuzluca'da da meyve ve sebze üretimini destekliyor, ancak düzensiz yağış ve yüksek buharlaşma sulama ihtiyacını artırıyor.

Turizm Potansiyeli

Tuzluca, Tuz Mağarası ve Üçkaya Vadisi ile turizmde yükselen bir potansiyele sahip. Mağaranın sağlık turizmi için geliştirilmesi, bölgeye yerli ve yabancı ziyaretçi çekiyor. Üçkaya Gölü ve vadisi, doğa tutkunları için ideal. Ancak, turizm altyapısının güçlendirilmesi gerekiyor.

Iğdır Üniversitesi'nin Tuzluca kaya tuzu üzerine yaptığı çalışmalar, bölgenin bilimsel ve turistik değerini artırıyor.

Sonuç

Tuzluca, tuz madenleri, doğal güzellikleri ve tarımsal zenginlikleriyle Iğdır'ın parlayan yıldızı. Ağrı Dağı'nın gölgesinde, Aras Nehri'nin bereketiyle şekillenen bu ilçe, hem tarihi hem de doğal mirasıyla keşfedilmeyi bekliyor.

Altyapı yatırımları, turizm projeleri ve tarımsal modernizasyonla Tuzluca, Doğu Anadolu'nun ekonomik ve kültürel merkezlerinden biri olabilir. Ancak, sel gibi doğal afetler ve altyapı eksiklikleri, ilçenin karşılaştığı başlıca zorluklar. Tuzluca, "serhat yurdu" ruhuyla geleceğe umutla bakıyor.