1916 Aralık ayında Hicaz isyanının durumu

1916 kasımının ikinci yarısında Hicaz isyanının yönetiminden sorumlu İngiliz ve Fransız generaller Arap oymaklarının YENBA-ÜL-NAHİL'İ askeri üs yaparak Medine'yi Osmanlı'dan almak isterler. Bunun için toplanan bedevi oymakları burada toplanır. Bunun için burada toplanan Bedeviler ilk iş olarak Kuzeyden ve doğudan Medine'ye gelen demiryollarını tahrip etmektir. Sonra da Medine'yi işgal etmektir.Yenba-ülü Nahil'e toplanan silahlandırılmış Arap oymaklarının Medine'yi almak için toplandığını fark eden Fahrettin Paşa hemen saldırıya geçer. Emir Ali'in kumandasında toplanan Bedeviler, Fahrettin Paşa'nın saldırısı karşısında vuruşmadan dağılırlar. Fahrettin Paşa komutasındaki Osmanlı askeri Yenba-ül-Nahil'e girer. Fakat askeri üssü ele geçirmesine rağmen orada tutunmayı istemez. 16 Aralık 1916 günü şehri boşaltır. Çünkü Yenba-ül-Nahil de kaldığı zaman askerin beslenme ve askeri ihtiyaçlarının ikmalinin çok zor olmasından hemen ayrılır. Fahrettin Paşa 20 Aralık 1916'da Cemal Paşa'ya şu teli çeker: "Eğer Mekke'ye gidilmek mukarrer ise elimdeki kuvvet ussatın (ayaklanmış olanların) sarkıntılıklarını men'e ancak kâfi olup Mekke için Obüs topları ve sahra topları ile mücehhez kuvvetli ve noksansız bir kuvve-i seferiye tertibi ehem(en önemli) ve elzemdir. Eğer Mekke hareketinin bir müddet tehiri icap ediyorsa elyevm bulunduğumuz yerlerden bir iki ay sonra çekilmek zilletini görmemek için elimdeki kuvvetin bir alayla takviye edilmesi lazımdır. Çünkü hastalık, şehitlik ve yaralanmak yüzünden kıtaat hemen yarı derecede azalmıştır." Cemal Paşa da 23 Aralık 1916'da, Fahrettin Paşaya şu karşılığı verir: 1- İngilizler çok istirdat ve belki Filistin'e taarruz maksadı ile Ariş'e pek ziyade yaklaşan şimedöfere istinat ederek yürüyorlar. 2- Hicaz Kuvve-i seferiyesinin Mekke istikametinde yürümesi tehir edilmiştir. Hicaz kuvve-i sefer iyesi şimdilik müdafaa halinde kalacaktır.3- Şimdiden ikmal efradı, malzeme ve cephane müstesna olmak üzere ne bir kıta, ne bir deve gönderilemeyeceği hesap edilmelidir. 4- Hediye dahil, Medine şimendifer kısmının muhafazası dahi Hicaz Seferiye kumandanlığına verilmiştir. 5-Bu vaziyete ve maksada göre mevcut kuvvet ve vesaitinizle emniyetli bir savunma temin etmek için vaz'ülceyş-i hazırınızda zaruri göreceğiniz tadilatı yapabilirsiniz 6- Bu vaziyette ve maksada göre mevcut kuvvet ve vesaitinizle emniyetli bir müdafaa tesis etmek için Vaz'ülceyş-i hazırınızda(şimdiki konuşunuzda) zaruri göreceğiniz tadilatı yapabilirsiniz. 7- Tahkimata devam edilmelidir. 8- Mahaza(Bununla birlikte) bu emrin ihtiva ettiği maksat hakkında harice hiçbir emare vermemek için Mekke seferi ihzaratıın faaliyetiyle idamesi matluptur. 9-Emir hazretlerine( Şerif Ali Haydar Paşa) de kezalik zata mahsus şifre ile bu mealde malumat verilmiştir.IV. Ordu Komutanı Cemal Paşa,yukarıdaki belgelerden de anladığımız gibi Hicaz isyanında, olayı bastırmak gibi bir düşünceden uzaklaşılmış, sadece Medine'nin savunulması için bir gayret gösteriliyor. Çünkü askerlerimizin çoğu Galiçya'ya vuruşmaya gittiği için asker gönderilemiyordu. Ayrıca isyan ettikleri için Araptan da asker toplayamıyorduk. 24 Aralık 1914 günü Hicaz'daki Fransız General Bremond, Emir Şerif Ali'nin başarısızlığını ve yapılmak istenen askeri hareketleri Temsil kurulu başkanı İngiliz General Murrey'e bildirir: Emir uğradığı bozgunun hiçbir iş görmeyen ve her şeyi kendisine bırakan kardeşi Faysal'ın kıskançlığı ve Aziz Bey el-Mısri ile arasındaki anlaşamamışlıktan yüzünden ileri geldiğini anlatır?On güne kadar Türklere el-Meciz'de saldırabileceğini söyler. İngilizlerin Rabiğ limanını savunmak için silah ve cephane gönderilmesini ister. General Murrey, ayni gün General Bremond'a şu cevabı gönderir: 54000 tüfekle milyonlarca mermi gönderildiğini, bu silahların Türklere geçtiğini, böylelikle son zamanlarda bu yılın tarihini taşıyan Türk altınlarının neden çok görülmekte olduğunun anlaşılacağını? General Murrey bu cevabı ile Arapların, dağıtılan silahları ve cephaneyi Türk ordusuna sattıklarını iddia ederek onların hırsızlıklarını açığa çıkarıyor.