Derviş, doğalgazın neresinde'!

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, önceki gün 5 büyükşehir belediye başkanı ile doğalgaz fiyatlarının bir miktar indirilmesi konusunu müzakere etti. Sonuçta fiyatlar üzerindeki ağırlık yaklaşık yüzde 15 oranında hafifletildi. Siyasi parti kurma hazırlıkları içinde olan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, toplantıyı terketti. Bunu doğal karşılamak lazım, çünkü kendisinin reklama ihtiyacı var! Biz doğalgaz kullanıcılarının beklentisi yaklaşık yüzde 40 idi. Görüşmelerde 'fiyat faktörü' içinde yer alan Maliye'nin olmayışı yadırganmamalı. Çünkü...

Aslında doğalgaz fiyatlarının aşırı ölçüde tırmandırılmasının 'bu nimeti(!)' kullanmayanları ilgilendiren bir yönü de bulunuyor. O da şu: Eğer bir ülkede IMF politikaları uygulanıyorsa, temel tüketim maddelerine uygulanan fiyatlar devleti idare eden zevat-ı alinin denetiminden çıkar. Bunu nereden çıkarıyoruz. Geçtiğimiz hafta Analiz'de IMF'nin 4 adımda yıkım planını sizlere aktarmıştık. Sözkonusu yıkım planının 3.adımını, 'kamunun sunduğu elektrik, su, doğalgaz hatta ülkesine göre ekmek ve pirinç gibi temel ürünlerin fiyatlarının' aşırı ölçüde yükseltilmesi oluşturuyor. Sözkonusu aşamayı bir kez daha hatırlayalım:

"Dünya Bankası eski baş ekonomisti Stiglitz'e göre özelleştirme, döviz ve sermaye piyasaları aracılığıyla içi boşaltılmış ülkeyi IMF Üçüncü Aşama'ya iteler: Piyasaya Dayalı Fiyatlandırma. Bu büyülü(!) terim yiyecek, içecek ve gaz fiyatlarının yükseltilmesi anlamına geliyor. Bu durum, Stiglitz'in "IMF ayaklanması" olarak adlandırdığı, Üç-Buçukuncu Adım'ı getirmektedir. IMF ayaklanması acı bir şekilde tahmin edilebilir bir süreçtir. Bir ülke "yere düştüğünde, IMF kanının son damlasını ondan sıkıp alır. Sonunda kazan patlayıncaya kadar ateşin ısısını arttırır", diyor Stiglitz bu bağlamda. IMF'nin 1998'de Endonezya'da fakir halka yönelik yiyecek ve yakıt sübvansiyonlarını kaldırdığında, ortaya çıkan tabloda olduğu gibi.

Bu gelişme üzerine Endonezya'nın dört bir yanında isyanlar patlak verdi. Başka misaller de var: Dünya Bankası'nın Bolivya'da 2000 yılında ve geçtiğimiz yıl Şubat ayında Ekvator'da 'mutfak gazı' fiyatlarının arttırılması için yaptığı dayatma, kitlesel eylemlere yol açmıştı. IMF programları uygulayan bu tür ülkelerde, 'isyan hareketlerinin' çıkması doğal karşılanıyor.

Öte yandan, Dünya Bankası'ndan gizlice ele geçirilen bir belge dikkat çekiyordu. Belgenin başlığı ilginç: Ekvator için Geçici Ülke Yardım Stratejisi. Dünya Bankası, büyük bir soğukkanlılıkla, planların 'sosyal patlamayı' ateşleyeceğinin beklenildiğini çeşitli defalar açığa vurmaktadır. Gizli rapor, ABD Dolarını Ekvator'un para birimi haline getirmenin nüfusun yüzde 51'ini 'yoksulluk sınırının' altına ittiğine dikkat çekmektedir. IMF ayaklanmaları, (Burada isyanlardan kurşunlarla, tanklarla ve göz yaşartıcı bombalarla dağıtılan barışçıl gösteriler kastediliyor) yeni sermaye çıkışlarına ve ülkelerin iflaslarına yol açıyor. Bu ekonomik kundaklamanın parlak yanları da var! Yabancılar, dibe vurmuş fiyatlarla geride kalan milli servetleri bir bir topluyorlar. Ortada çok sayıda kaybeden var ama Batılı bankalar ve ABD Hazinesi bu işten açık kazançlı çıkanlar sınıfının başında geliyor."

Durum bu olunca, Maliye Bakanlığı'nın neden doğalgazı lüks tüketim maddeleri arasına aldığı yalın bir biçimde ortaya çıkıyor.

Dikkat ettiniz mi, ekonomide dizginleri tek başına elinde tutan Kemal Derviş, yaklaşık bir haftadır Türkiye'nin yegane gündemi haline gelen doğalgaz fiyatları ile ilgili tek laf etmedi! Nedeni belli. IMF ve Dünya Bankası tarafından Türkiye'nin içinin boşaltılması ve Türk halkının Arjantinliler gibi isyana sürüklenmesi için Ankara'ya gönderilen Kemal Derviş'in temel görevlerinden biri de IMF'nin 4 aşamalı yıkım planını bu ülkede uygulamaktır. Derviş sayesinde aşamaları teker teker geçiyoruz. Şu anda 3. aşamadayız ama özellikle birinci aşama olan özelleştirmede ciddi sorunlar bulunuyor. 3. aşamada oluşumuzun kanıtı da şu: Geçtiğimiz yıl fiyatı en fazla arttırılan üç ürün elektrik, akaryakıt ürünleri (tüp gaz dahil) ve doğalgaz oldu. IMF yöneticilerinin Türkiye'ye dönük temel hedeflerinden biri de 'ekmek fiyatlarını' alabildiğine yükseltmekti. Türkiye'den tarıma uygulanan destekleri kaldırmalarını istemelerinin nedeni de buydu. Bereket versin ki, bu konuda girişimde bulundular ama belediyelerin ürettikleri ve düşük fiyatla sattıkları ekmek sayesinde bu girişim sonuçsuz kaldı.

BOTAŞ gazı kaça alıyor?

Türkiye'de doğalgazı tek başına ithal etme yetkisine sahip olan BOTAŞ'ın gazı hangi bedelle ithal ettiği konusu muammasını koruyor? Doğalgaz öyle bir ürün ki, uluslararası piyasalarda oluşan net bir karşılığı yok. Uluslararası piyasalarda 'sıvılaştırılmış doğalgaz' satılıyor. Bu tür doğalgaz gemilerle naklediliyor. Oysa bizim kullandığımız doğalgaz Rusya'dan ithal ediliyor ve boru hatları vasıtasıyla Türkiye'ye ulaştırılıyor. Acaba Türkiye, Rusya ile yaptığı anlaşmada doğalgazın metreküpüne ne kadar ödemeyi taahhüt etmiş? Bu konudaki rakamlar net değil. Kimine göre, metreküpü 7.3 cent yani 100 bin lira. BOTAŞ ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan'a göre, yaklaşık 16 cent yani 215 bin lira. Bu bedelden daha ucuza sıvılaştırılmış gazı alabilmek mümkün. Dolayısıyla Çakan'ın verdiği fiyatlar gerçeği yansıtmıyor. Çünkü dünyada bin metreküp doğalgazı 50-70 dolara arasında ala bilmek mümkün. Bu da doğalgazın TL itibarıyla metreküpünü 70 bin ile 105 bin arasında değiştiği anlamına geliyor.

Kısaca BOTAŞ belgelere dayalı olarak gerçek maliyet fiyatlarını vermekten kaçınıyor. Ancak ANAP Milletvekili ve eski Devlet Bakanı Ekrem Pakdemirli'nin bu konuda önemli bir iddiası var: "Doğalgazın sınırda teslim fiyatı, 5 numaralı kükürtlü fuel-oilin İtalya fiyatının yüzde 12 eksiğidir. Bu da BOTAŞ'ın Rus gazının metre küpüne en çok 50 bin lira ödediğini gösterir.."

Eğer bu ülkede hak, hukuk varsa, 50 bin liralık gazı halka 350 bin liraya satan düzeni alt-üst eder, yerle bir eder!

Kısaca BOTAŞ gerçek rakamları saklıyor. Ben merak ediyorum: Acaba doğalgazın halka fahiş fiyatla satılması yönünde IMF'e verilmiş gizli bir söz var mı? Yoksa BOTAŞ fiyatları açığa çıkaracak belgeleri neden gizlesin ki? Ya da işin içinde yolsuzluk mu var? Malumunuz Mavi Akım şu anda yargının gündeminde.

Doğalgazda KDV düşer mi?

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, önceki günkü doğalgaz zirvesinin ardından yapılan basın toplantısında, doğalgaza uygulanan KDV'nin düşürüleceği yönünde elinden gelen çabayı göstereceğini açıkladı. Anlaşılan Bakan Çakan, zirveye kadar bu konuda net bir girişimde bulunmamış! Ciddi bir eksiklik. Burada şunu vurgulamamız gerekir. Normal bir yönetime sahip ülkelerde KDV ve vergi indirimlerine ve artışlarına Maliye Bakanlığı karar verir. Türkiye'de bu alandaki ise Kemal Derviş'te. Hükümette bile değil. Mesela Sayın Derviş, IMF'nin istekleri doğrultusunda kimi ürünlere uygulanan KDV oranlarını yüzde 17'den yüzde 18'e yükseltti. Ben Derviş'in Bakan Çakan'a randevu vermediğini zannediyorum. Derviş bankacılarla ve İstanbul dükalığının temsilcileriyle görüşmekten, bakanlarla görüşmeye ne de olsa vakit bulamıyor!

Sonuç olarak, Sayın Çakan, doğalgazda KDV oranlarını yüzde 8'e indirirse, önemli bir başarı elde etmiş olur. Kolay gelsin, Sayın Bakanım!