İSO 2019 raporu

İSO, "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2019 Raporu"nu açıkladı.

Her yıl Mayıs ayının son haftasında açıklanan rapor, bu yıl salgın sebebiyle 1.5 ay gecikmeli olarak açıklandı.

'2019 check-up'ına bir göz atalım.

ABD-Çin ticaret savaşları, Euro bölgesi Brexit anlaşması, ABD-İran gerginliği ve jeopolitik risklerin etkisinde ABD 2.3, Euro bölgesi 1.3, dünya 2.9 büyümüşken; artan maliyetler düşük talep ve seçim atmosferi altındaki Türkiye 0.9 büyüdü, sanayimiz ise ancak 0.2 büyüyebilmiştir.

Üretimden satışlar, 2017'de yüzde 33.2 artışla 652.7 milyar lira, 2018'de yüzde 34.5 artışla 876.1 milyar lira iken, 2019'da sadece yüzde 16.4 artışla 1 trilyon 21 milyar lira olabilmiş.

Rapor, "2019'da ekonomide uygulanan dengeleme politikaları sonucu iç talepteki yavaşlama, ihracattaki durağanlık satışların yavaşlamasında etkili olmuştur" diyor.

Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr (FAVÖK) 2018'de 140 milyar lira iken, 2019'da 128.8 milyar liraya düşmüştür.

Faaliyet kârı 2018'de 107.8 miyar lira iken, 2019'da yüzde 14.6 azalışla 92.1 milyar liraya düşmüştür. "İç talebin daralması, dış talep koşullarının zorlanması, maliyet artışları ve fiyat indirimleri faaliyet karlarını geriletti" deniyor raporda.

Finansman giderleri 63.8 milyar lira ile faaliyet kârı içindeki payı yüzde 69.3 olmuş.

2018'de 328.5 milyar olan toplam mali borçlar; yüzde 23.7 artarak 406.3 milyar liraya, toplam varlık içindeki payı yüzde 68.4'e çıkmış.

Öz kaynakların payı 2018'de yüzde 33.0 iken 2019'da yüzde 31.6'ya gerilemiştir.

Devreden KDV tutarı 10.8 milyar lira, sıfır faizle devlete borç verilmiş gibidir.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, raporu takdiminde, "İSO 500'ün temel göstergeleri de göstermektedir ki, sanayicinin kazancıyla borç kapatılamıyor. Sanayici borçla yaşamak zorunda... Borcu çevirebilmek adına düşük faizlere ihtiyaç duyuyor. Yüksek faizle mücadeleyi hiç hafife alamayız" dedi.

Yüzler gülümserken, içler kan ağlıyor.

Katma değer dağılımına baktığımızda, düşük teknoloji yüzde 40 ile en yüksek payı oluştururken, orta düşük yüzde 29.6, orta yüksek yüzde 27.5, yüksek teknoloji 6.9 pay oluşturabilmiştir.

2018'de 276 firma Ar-Ge harcaması yaparken, 2019'da firma sayısı 262'ye düşmüş.

2019'da kâr eden kuruluş sayısı 411, zarar eden kuruluş sayısı 89 olmuştur.

Çalışan sayısı 690 bin 704'ten 696 bin 792'ye çıkarak yüzde 0.9 artabilmiş.

İSO 500 içindeki yabancı şirket sayısı 117'dir.

Halka açık şirket sayısı, 2018'de 67 iken 2019'da 66'ya düşmüştür.

İSO 500'ün toplam ihracattaki payı yüzde 42, miktarı 73.5 milyar dolar olmuş.

Bahçıvan; "Ekonominin en önemli kuralının talebin oluşması olduğunu yaşayarak öğreniyoruz. Talep şalterini bir anda indirdiğinizde neler olduğunu görüyoruz" dedi.

Ekonomik zorluklar, Erdal Bahçıvan'ın tüketimin ekonomideki fonksiyonunu keşfetmesine sebep olmuş. İşler yürürken önemli detayları görmezden gelinmiş demek ki.

Onlar yeni keşfetse de merhum Hocamız Haydar Baş, tüketim eksenli bir ekonomik model ortaya koymuştu. Talep olmazsa üretilen malın bir kıymeti olmaz.

Halkın satın alma gücünü artırmak için vergilerin düşürülmesini, milletin cebine para konmasını programına yazmıştı. Maliyetlerin düşürülmesinin şart olduğunu söylemişti.

İyi de değirmen hangi parayla döndürülecek?

Uygulanmakta olan sıkı para politikasında vazgeçilmeli. Hard currency (ABD Doları, Euro) programından vazgeçilecek. Doların rezerv para olarak TCMB'ye blokaj edilmesi gereksizdir. Türkiye'nin 3 katrilyon dolar maden rezervi karşılığında milli liramız devreye konmalıdır. Tüketici ve üretici desteklenmeli ki ticaret hız kazansın, ekonomi büyüsün. Yoksa avare kasnak gibi tefecilere çalışır dururuz aç muhtaç.

Maden rezervimiz konusunda şüphesi olanlar iktidarın ecnebilere verdiği maden ruhsatlarına, Kaz Dağları'na ve Maden Tetkik ve Arama (MTA) raporlarına baksın.