Karma ekonomi gerçeği

Tarih,  devletlerin ekonomiye hiç müdahale etmediği, ekonomik faaliyetleri bütünüyle piyasaya bıraktığı bir dönem kaydetmiyor. Çünkü böyle bir uygulama, hayatın ve ekonominin gerçeklerine terstir. Öyle ki,  devletin ekonomiyi tamamen eline almaya, piyasayı ortadan kaldırmaya çalışması kadar aşırıdır ve yanlıştır. Esasen bu iki görüş, birbirinin  zıddıdır. Denenen ve başarısız olan tam devletçilik gibi, tam serbestlik de başarısızlığa mahkumdur. Nitekim, "serbest piyasa ekonomisinin gereğidir" denilerek yapılan özelleştirmelerden şikâyetler ve geri dönüşler başlamıştır.İddia edildiği gibi, serbest piyasacılık ve devletçilik tartışmaları yeni değildir. "İktisat tarihinde üzerinde en fazla tartışılan konulardan biri de devletin ekonomideki rolü olmuştur. Liberal anlayışa dayanan kapitalist modeller ekonominin kendi kendine dengeye gelebileceğinden yola çıkarak, devletin ekonomiye karışmasına karşı çıkmışlardır. Serbest piyasa hareketlerinin önünde bir engel olarak devlet görülmüş, küçültülmesinden yana tavır konulmuştur" (Bkz. Prof. Dr. Haydar Baş, Milli Ekonomi Modeli, s. 255). Halbuki devlet, ekonomiyi kayıtsız şartsız piyasaya bırakırsa, vazifesini yapmamış olur. Daha doğrusu, varlığı ve gerekliliği tartışılır. "Devletin bir diğer vazifesi de başta sermaye piyasaları olmak üzere piyasaları düzenlemektir. Büyük sermaye gruplarının kontrolüne bırakılan piyasalarda haksız rekabetin olması kaçınılmazdır" (A.g.e., s. 226). Devlet piyasayı yönetmeyecek, ancak yönlendirecektir. Piyasayı kontrol edecek ve haksız rekabetin oluşmasını önleyecektir. Bu da devletin vazifelerinden biridir. "Devlet piyasalarda herkese hayat şansı verecek, herkesin çıkarını koruyacak olan hakemlik vazifesini ifa etmek zorundadır" (A.g.e., s. 227). Aksi halde devlet, özel sektörün elinde oyuncak olur. Vatandaşlarının hakkını koruyamaz duruma düşer.Bu gerçeklerden anlaşılan şudur ki, kamu ve özel sektörü birlikte yaşatan 'karma ekonomi' en doğru tercihtir. Tarihte olmuş, günümüzde olan ve gelecekte de olması gereken, işte budur. Prof. Dr. Aydın Yalçın, Mayıs 1978 tarihinde 'Meydan' dergisinde şöyle yazmıştır: "Batının 'kapitalist' ülkelerinin hemen hepsinde, önemi hiç de küçümsenmeyecek ölçüde bir 'kamu sektörü' bulunmaktadır. Bu nedenle, bütün ekonomiler aslında 'karma ekonomiler'dir. Bazı ülkeleri sosyalist, bazılarını kapitalist ekonomiler kategorisi içine alışımızın nedeni, hangi sektörün ağır basmasıdır". Geçmişte sosyalist ekonomiyi uygulayan ülkelerde bile az da olsa özel sektöre izin verilmekti idi. Liberalistler ise, kamu sektörüne hiç yer vermemeyi hedefliyorlar ki, bu imkânsızdır. Tarih boyunca, kamu ve özel sektör birlikte yaşatılmışlardır. Bunu, "ünlü Rothschilds Bankası'nın özelleştirme ekibi başkanı ve küresel özelleştirme kampanyasının fikir babası Oliver Letwin bile bakın nasıl itiraf ediyor: 'Devlet sektörü ve özel sektör çeşitli görünümlerde, ta tarihin başından beri birlikte var olmuşlardır'. Dolayısıyla, devlet sektörünün temel kuruluşları olan KİT'ler, yalnız Türkiye'de değil, dünyanın her yanında var olmuşlardır ve var olmayı sürdüreceklerdir". (Bkz. Yılmaz Dikbaş, Satılık Vatan, s. 45).Atatürk'ün başarı ile uyguladığı sistem de karma ekonomi idi. "Türkiye Cumhuriyeti tarihinde, ta başlangıcından beri, özel sektöre hiç yer vermeyen, yalnız devletçiliği benimseyen bir süreç asla yaşanmamıştır. Türkiye'de Cumuhuriyet'in ilk gününden beri 'karma ekonomi' benimsenip uygulanmıştır.... Bugün Türkiye'de özelleştirmeye karşı olanlar 'karma ekonomi'den yanadırlar. Yani, devlet sektörünün yanında özel sektörün de olmasına karşı değildirler. Karşı oldukları şey, devlet malınının, yani halkın malının, özelleştirme adı altında yağma edilmesidir. Özelleştirmeden yana olanlar ise, Türkiye'de özel sektörün yanında devlet sektörününün olmasını istemiyorlar." (A.g.e., s. 102). Dünya bilim adamları tarafından 'ekonomik sorunların reçetesi' olarak görülen 'Milli Ekonomi Modeli'nde de, kamu ve  özel sektörün yeri ve önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, devlet-millet işbirliği ile işletmeler (özellikle maden işletmeleri) kurulması önerilerek, her iki sektörün kaynaşması amaçlanmıştır.