Neden korsan taşımacılık / Ali Osman Ulusoy

Daha evvelde temas ettim ama bir kez daha belirteyim: Korsan taşıma nedir? Hangi taşımalar korsandır? Her yasaya ya da yönetmeliğe aykırı işlem korsanlık mıdır? Tam cevabı vermeden önce, şunu belirteyim: Eğer her kural ihlali korsanlık olsaydı; bırakınız bizim sektörü, Türkiye bir 'korsan cenneti 'olurdu.Kiminin farı bozuk, kiminin lastiği eski, kimi devlet karayolunda 88 kilometreyi ya da otoyolda 110 kilometreyi geçmiş, kimi sekiz saatten fazla araç kullanmış, kimi yasak yere durmuş?Örnekleri çoğaltmak mümkün.Acaba bunların hepsi 'korsanlık' mı? Sözlükte korsanın anlamına bakarsanız, çeşitli cevapları var. Biri 'düşman veya kendi ulusunun gemilerine saldıran deniz haydudu' diyor. Diğeri 'başkalarının hakkını zor kullanarak alan kimse' şeklinde. Sonuncusu da 'bir hakkı izinsiz olarak kullanan' anlamında.Bizim yolcu taşımacılığı işindeki 'korsan taşımacılık' kavramına uyan bu son anlam?Yani 'bir hakkı izinsiz kullanan' şekli. Bunun da tam anlatımı "izinsiz taşımacılık yapmak" oluyor. Bu' izin' kavramına kimler giriyor?Tabi ki firmalar ve otobüsler...Bir firmanın yurt içinde D1-D3, yurt dışında B1-B3 taşıma belgeleri yoksa ve bu halde taşıma yapıyorsa bu korsanlıktır, korsan taşımacılıktır.Tabi ki, korsan firmanın otobüslerinin de korsan olması kaçınılmazdır. Bir başka halde, korsan olmayan bir firmanın, yani izin belgesi olan bir firmanın izinli olmayan, taşıt belgesine yazılıp taşıt kartı almamış taşıtlarıyla yaptığı taşıtlarıyla yaptığı taşımalar da korsandır. Bunlara bağlı olarak korsan firmanın tüm otobüsleri ve korsan olmayan firmanın taşıt kartsız otobüsleri de korsandır.Geçersiz her türlü belge ile yapılan taşımalar da izinsizdir, korsandır. Bir oto; geçerli izin belgesine sahip bir firmadan aldığı taşıt kartı ile, geçerli izin belgesine sahip başka bir firmada çalışması halinde korsanlıktır.Zira; yapılan iş, geçerli izin belgesine dayanmadığında izinsizdir ve yasaktır!Nasıl önlenebilir!Korsan bir otobüsün otogardan kalması, onun korsan olma durumunu ortadan kaldırmaz. Yine; korsan olmayan bir otobüsün, otogar dışından hatta yasak olan bir yerden kalkması onun korsan yapmaz. Bunun karşılığı bir 'suç' olsa bile bu korsanlık değildir.Peki, korsan taşımalar nasıl önlenir?Aman, kimse 'otobüs tanımından' söz etmesin. Kimse 30 koltuklu taşıt ile korsan taşıma yapmıyor. Korsan taşıma yapan tüm araçlar yirmi beş koltuğun altında. '15-24' kişilik otobüsler de 'korsan' oluyor.Korsanlığın önlemenin yolu tabii ki denetim.Belgesiz yapılan bu taşımacılıkta Ulaştırma Bölge Müdürlüklerinin tespit yapıp olmayan belgeye ceza vermesi mümkün değildir. Sadece polis ceza verebilir. Taşıma Kanunu'nda bunlara 4-6 ait hafif hapis cezası ön görüldüğünü de hatırlatayım. Kaldı ki, yeni yönetmelikte bu konuda bir takım tedbirler öngörüyor.Durum böyle iken, taşımacılar 'denetim isteme dışında' ne yapabilirler. İnsanlar neden korsan taşıtlara biniyor?Her insanın alım gücü farklıdır. Buna göre de 'farklı şeyler ister. Parası az olan insanlar ucuz taşıma talep eder. Bunların sahip oldukları konfora, kaliteye de razıdırlar. Güvenlikten taviz olmadığı sürece de bu isteklerinde haklıdırlar.Siz, herkesi, lüks otobüslü, servis araçlı, ikramlı, lüks yazıhaneli, lüks taşımanın yüksek maliyetine ve yüksek fiyatına katlanmak zorunda bırakırsanız, tabii ki yolcu minibüse gider.Sektördeki 'rekabetsiz tek fiyat anlayışı' bu işin tek sorumlusudur. Bu yüksek tek fiyat herkesi yarışmaya sokuyor, maliyetler artıyor.Olayın bir de bu yönünü düşünün.