Nevi şahsına münhasır insanlar…

Yaşantım boyunca "nevi şahsına münhasır" (kendi kişiliğine özgü) tanımlamasından başka türlü ifade edilemeyen insanlar tanıdım. Bir kısmı ile birlikte çalıştım. -Arapça bir kelime olması nedeni ile- bu deyimi çevirip kolay ifade etmekte hep zorlandım.

Genellikle "sahip olduğu özelliklerden ötürü eşi benzeri bulunmayan, diğer insanlara pek benzemeyen tutum ve davranışları olan kişi" demektir. Bu tanımlamaya giren insanların ortak özelliği başkalarının düşünmediğini düşünürler ve başkalarının yapmaya cesaret edemedikleri işleri yaparlar. 

Sorumluluk almayı da, sorumluluk vermeyi de başarırlar. Hatta kendilerine ait bir takım görevleri yapabileceğine inandığı her kesimden insanla paylaşır, onlar ile kendilerinden beklenmeyen bir yakınlık kurarlar. 

Bursa tarihine bakarsak,  Vali Ahmet Vefik Paşa böyle bir insandır. Arabasını çıkmaz sokaklara sürüp; "Paşanın arabası geri mi dönermiş?" diyerek bugün Bursa'daki pek çok çıkmaz sokağı, çıkar yol yapmış, daracık yerleri genişletmiştir. Altıparmak'ta yol yapımında çalışan işçilerin, "Yatır çıktı biz burayı kazamayız" demeleri üzerine, mezarın başına gidip dua etmesi; "Yürü ya dede" diyerek üç kez seslenmesi, sonrada işçilere dönüp, "işinize devam edin, dede gitti" demesi en ünlü anekdottur. O devirde sonradan kendi adı ile anılacak tiyatroyu kurması, çeşitli eserlerini dilimize çevirip oynatması az şey midir?

Bursa'da nevi şahsına münhasır insanlardan ilk tanıdığım Ekrem Barışık'tı. 80 ihtilali sonrasında belediye başkanlığı yaptı ve pek çok olmaz denilen işe girişti. Asker kişiliğine rağmen gösterdiği tevazu ve incelikle pek çok insanın gönlüne taht kurdu. 

Görev yaptığı yıllarda hiçbir usulsüz işe imza atmayan, sakin yapısı ile ünlenen Vali Sedat Tolga'yı yakından tanıma imkânımız oldu. 

Bugünkü Bursa'yı planlayıp yola çıkan isimlerden birisi de Erdem Saker'di. İnsan ve kent dostu Ural Duraner'in belediye başkanlığına hazırlanırken hastalanması üzerine göreve önerdiği isim olan Saker; kimseyi dinlemeyip Bursa'ya yeni eserler kazandırdı. DSİ spor döneminde uluslararası çim kayağı yarışları, Uludağ sporcu ve izci kampları sırasında onu tanıdık. Uluslararası nitelikte hayvanat bahçesi, botanik parkı, Ürünlü Gençlik ve İzci parkları benim birebir yaşadıklarım oldu. 

Nihat Balkır'ın üniversite rektörlüğü dönemini, Osman Neşet Akay'ın Milli Park Müdürlüğünü, Dr. Rüştü Burlu'nun Çocuk Esirgeme Kurumu dernek başkanlığı günlerini büyük bir saygı ile anıyoruz. 

Bu nevi şahsına münhasır insanlar arasında; tarihi eserlere ömrünü adayan ve pek çoğunun onarılmasına emeği geçen Kazım Baykal'ı da katmalıyım. Bütün öksüz kızların annesi olan Hakim Mürvet Hanım'ı; ünlü Ağır Ceza reisi Şemsettin beyi, bir döneme ismini veren Belediye Başkanı Haşim İşcan'ı unutmamak lazım. 

Tabii, bu kentte sıradışı çok insan yetişti. Zeki Müren bir müstesna idi. İlhan İrem bir Bursa değeri idi. Mimarlar odası genel Başkanlığı da yapmış olan Bora Akçay'ı, onun GÜMÇED çevre derneği ile ilgili serüvenlerini, cebinden verdiği paralar ile açtığı çevre davalarını, iki yaka insanı arasındaki Türk Yunan dostluğunu destekleyişini, bunun Yunanlı siyasetçilerce nasıl baltalandığını anlatan yazı ve söylevlerini de bugün gibi hatırlıyorum. 

Bursa Hakimiyet gazetesinin koridorlarında bir dönem araştırmacı yazar  Yılmaz Akkılıç ile birlikte görev yapmıştık. Onun Bursa siyasetinde her zaman ayrı bir yeri vardı. Cihat Demirören'den sonra hakkı olduğu halde söke söke Gençlik ve Spor il müdürlüğünü alan Yusuf Bıyıklı'yı, Bursa basketboluna pek çok genç kazandıran Hayri Koyuncu'yu, Tophane Meslek Lisesinin efsanevi müdürü Orhan Savaşer'yi, Orman Bölge Müdürü Talat Bölükbaşı'yı, bu kategoriye koyabiliriz. Saydıklarım, benim yaşam sürecimde inceleyip tanımaya çalıştıklarım veya beraber olmaktan gurur duyduğum insanlardır.

Her yanından tarih ve kültür fışkıran böyle bir kentin şu anda içine düştüğü durumun faturasını bir önceki belediye başkanı Recep Altepe'ye yıkmaya çalışanlara da bir çift sözümüz olmalı. Recep Altepe hataları bir yana, Bursa'ya en çok spor tesisini kazandıran ve kent yerel sporuna yeni bir soluk getiren ilk başkan olarak anılacaktır. 

Sadece bu kadar mı?

Tarihi süreçte geriye gittiğinizde, Bursa'ya hizmet eden bir Albay Bekir Sami bey var ki, Garnizon komutanı olarak görev yapmış.  Kurtuluş Savaşı'nda çok zor koşullarda takdir edilecek başarıları var. Bunlar benim hatırladığım ve karşılaştığımolaylara ait değerlendirmelerim. Bursa'yı köhne bir Osmanlı kenti olmaktan kurtarıp; bugünlere kazandıran insanlardan sizlere bir demet sunmaya çalıştım. 

Geçmişte sıra dışı fikirlere sahip olan, Türk sanayisinin gelişmesine, Turizm'e, Sanata, Spora ve kültürümüze; adalet anlayışı ile yaşam biçimimize imza atmış pek çok değere sahibiz. Her kentte, her köy ve kasabada yaşayıp geçmiş, sırasını savmış, unutulmaya yüz tutmuş böyle yüzlerce insanımız var. Biz bunları yeterince değerlendirebiliyor muyuz? Ben hep bu sorunun peşinde oldum. 

Bu insanların yaşamında kanunsuz bir şey yoktur. Sadece kanun böyle diyor şeklinde bir anlayışa da sahip olmamışlar. Bazı yöneticiler gibi "Kanun şurada dursun, biz işimizi bildiğimiz gibi yapalım, ona ne zararımız var ki?" diyen anlayışın da temsilcisi olmadılar. Kendilerini sıra dışı yapan tek şey inandıkları doğrular ile halkın genel menfaatleri idi. 

Bu saydıklarımın görev sonralarına bir bakınız. Hiç birinin servetleri, artmış mal ve mülkleri olmadı. Bulundukları makamları menfaat sağlamak veya şahsi çıkar temin etmek için kullanmadılar.

Bizde bir laf vardır. "Adamın iyisi biraz deli olmalı" diye… Saydıklarımın hepsi biraz deli idi. Hizmet delisi oldular. 

Onlardan ders alınacak şeyler bellidir. 

Eğer çıktığınız yolda karşılaşacağınız kişi ve olaylara göğüs germeyi ve kararlı olmayı göze almazsanız o yoldan çabuk dönersiniz. Bu dönüşlerde sizi sıradanlaştırır. Hizmet etmenin zevkini tadanlar en büyük dünya nimetinin sahibi olurlar. 

Ne mutlu böyle anabildiklerimize…

Kalın sağlıcakla…

Mutlu Bayramlar…