Okullar açıldı-I

Koca bir yaz tatilinin ardından yine Eylül ayı geldi ve okullar açıldı. Eğitim ekonomiden sonra her vatandaşı ilgilendiren ikinci öncelikli konu. Ülkemizin de en önemli sorunlarından biri. Her yıl bugünler geldiğinde en çok tartışılan konuların da başında yer alıyor. Aslında birçok alanda yaşanan problemlerin sebebi eğitim ya da eğitimsizlik. Ve yahut eğitim sistemindeki yanlışlıklar diyelim. Ve her sene bir önceki seneye nazaran ne gibi gelişmeler kaydettik bu alanda, neler yaptık diye baktığımızda maalesef pek de bir fark göremiyoruz olumlu anlamda. Bu yıl bir farklılık olarak Milli Eğitim Bakanlığı'na yeni atanan Sayın Ziya Selçuk var. Çok konuşuldu, konuşuluyor. Eğitim camiasından gelen bir akademisyen olması, göreve gelir gelmez yaptığı açıklamalar birçoğumuzda umut doğurdu ancak akabinde eleştiriler de hemen başladı. Açıkçası biraz daha zaman vermek lazım kendisine, zira daha çok az zaman oldu, eleştirmek için erken diye düşünüyorum, bekleyip görelim hep birlikte. 

Eğitim de aslında amiyane tabirle ağzı olanın konuştuğu, kulaktan dolma bilgilerle, bilip bilmeden yorum yaptığı bir alan. Mesela şu an eğitim sistemimizin sorunu sadece ne İmam Hatiplerdir, ne de karma eğitim olması ya da olmamasıdır ki bu konu abartıldı çünkü aslında değişen pek de bir şey yok. Hali hazırda zaten kız liseleri ya da erkek liseleri var. Uygulama olarak bütün okulların böyle bir ayrışmaya gitmesi de pek mümkün değil. Medyaya servis edilip insanları konuşturup gündem değiştirmek için üretilmiş bir konu olduğu kanısındayım. Bu cümlelerimden karma eğitim taraftarı olmadığımı ya da her köşe başına bir İmam Hatip açılmasını desteklediğimi falan çıkaracak olanlar da orada bir dursunlar. Tabii ki psikolojik, sosyolojik gelişim açısından karma eğitimin bireye çok şey kattığı tüm eğitim bilimcilerce kabul edilen bir gerçek. Çocuğun hayata hazırlanması için de gerekli ama eğitim sistemimizin tartışılacak çok daha büyük ve temel sorunları var. (İmam Hatip konusuna da ayrıca değineceğim.) 

Öncelikle bu kadar yüklü ve yoğun bir müfredat artık dünyanın hiçbir ülkesinde yok. Bu kadar uzun saatler okulda bir tahta sıranın üzerinde oturarak eğitim yapmak artık terk edilmiş durumda. Dünyada eğitimde önde olan ülkelerde artık sınıf yok. Arka arkaya dizilmiş sıralar, günde 8-10 saat aynı dershanede sürekli oturarak öğretmenlerin gelip gidip bir şeyler anlattığı ve öğrencilerin dinlediği bir uygulama artık terk ediliyor. Çok daha hafifletilmiş müfredatlar, çok daha az ders saatleri var. Ama öğrenci yine okulda oluyor ders sonrası. Sosyal aktivitelerle, kütüphanede, satranç oynayarak, basketbol oynayarak, okulca gidilen gezilerde, laboratuvarlarda uygulama yaparak, ya da müzik aleti çalarak, tiyatro provası yaparak geçiriyor vaktini. Ev ödevi pek yok. Her şeyi okulda yapıyor. Kitap okudukları, okudukları bu kitapları tartıştıkları, özgürce düşüncelerini söyledikleri dersler alıyorlar. Hiçbir şeyi ezberlemiyorlar. 2-3 tuşa tıklayarak anında ulaşabileceği bir bilgiyi ezberlemesine gerek yok çünkü. Nereden ulaşabileceğini, nasıl değerlendirmesi gerektiğini öğrenmesi yeterli. Yaparak yaşayarak öğrenme denilen model çok etkin. Örneğin coğrafya dersinde krater göllerinin nasıl oluştuğu işleniyorsa öğretmen böyle oluşmuş bir göle geziye götürüp yerinde anlatabiliyor. Ya da tarih dersinde Çanakkale Savaşı anlatılırken Çanakkale'ye, Osmanlı tarihi anlatılırken Topkapı Sarayı'na geziye götürüyor öğrencisini. Bu geziler sadece konuyu öğrenmek için değil, ailesinden ayrı, kendi ayakları üzerinde durabilmeyi, grupça birlikte hareket edebilmeyi, çevresindekilerle uyum içinde ilişki kurabilmeyi de öğretiyor. Sınıfça birlikte bir tiyatroya, konsere gidebiliyorlar. Böylelikle çocuk bir salon ortamında bir program izlerken nasıl davranması gerektiğini, nerede alkışlayıp nerede susup izlemesi gerektiğini bizzat yaşayarak öğreniyor. Tabii ki SBS, TEOG, ÖSS, TYT,... gibi sınavlar yok. Her çocuk üniversite sınavına girmek zorunda değil. Meslek liseleri çok çok önem verilen kurumlar. Daha ilkokulda portfolyo çalışması ile her çocuk kabiliyeti doğrultusunda yönlendiriliyor. Çok çeşitli meslek liseleri var. Kuaförlükten tutun, terziliğe kadar her alanda meslek liseleri var. Örneğin çok yıllar önce daha ben de lisedeyken İtalya'da bir tarım meslek lisesini gezme imkanı bulmuştum. Okul binası küçücüktü. Okulun bahçesi uçsuz bucaksızdı diyebilirim ve en çok bu dikkatimi çekmişti. Sadece domates yetiştiriciliği üzerine bir okuldu. Domatesi ekmek, gübrelemek, ilaçlamak, hasatını yapmaktan tutun, sonrasında konservesinden salçasına işlemeyi de öğreten ve okulun bahçesinde de kocaman bir tarlası olan ve tarlada sadece okul öğrencilerinin çalıştığı bir meslek lisesiydi. Aynı şekilde zeytin yetiştiriciliği ve zeytinyağı üzerine meslek liseleri de olduğunu söylemişlerdi. O okuldan mezun olan öğrenciler üniversite sınavına girmiyorlardı çünkü mezun olduklarında uzman bir domates yetiştiricisi olup gayet tatmin edici maaşlarla iş bulabiliyorlardı. Aslında olaya buradan bakınca yine ekonomi ile ne kadar iç içe bir mesele olduğu çıkıyor ortaya. Çünkü bizim meslek liselerimizden mezun olan öğrenciler de üniversite sınavına girmek istiyorlar zira okul onlara uzman seviyesinde bir eğitim vermiyor, uygulama tecrübeleri olmuyor ve bulacakları -o da bulabilirlerse- en iyi iş asgari ücretle oluyor. Bu da onların insanca yaşayıp ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir meblağ olmadığından kendilerini üniversite sınavına girmeye mecbur hissediyorlar ama onu da pek kazanamadıkları için işsizler ordusuna katılıyor bir çoğu. Aslında yine ekonomik bir sorun gibi gözükse de bu kadar fabrikamızı kapatmasaydık belki iş bulma şansları daha yüksek olabilirdi. Fabrikalarda teknik eleman ihtiyacını karşılarlardı. Ya da ülkemizde tarımı ve hayvancılığı bitirmeseydik belki biz de tarım meslek liseleri açmayı düşünebilirdik. 

Yarın konuya buradan devam edelim...