Ortadoğu’da ateş yayılıyor

RECEP BAHAR / ANALİZ - HABER Türkiye’nin güney komşularındaki gerilim gittikçe dozunu arttırıyor. Suriye’de iç çatışmalar 20. ayını geride bırakırken, Irak’taki gerilimin de ateşi düşmüyor. Bağdat ile Erbil arasındaki tüm arabuluculuk faaliyetleri bugüne kadar sonuç vermedi. Irak Başbakanı Maliki’nin sürekli olarak ‘ülke egemenliği ve bütünlüğü’ne gönderme yapması, ABD işgalinden bu yana bağımsızlığı kafalarına kazımış olan Kuzey Irak’taki Kürt liderleri tedirgin ediyor.   Irak’taki senaryonun aynısı Son günlerde özellikle Suriye’nin Haseki iline bağlı Rasulayn ilçesinde Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ile terör örgütü PKK’nın Suriye’deki uzantısı PYD (Partiya Yekîtiya Demokrat - Demokratik Birlik Partisi) arasında şiddetli çatışmalar meydana geliyor. İki grup arasında Çarşamba gecesi çıkan çatışmada 7 ÖSO savaşçısının öldüğü öne sürüldü. Rasulayn’de durum gerginliğini muhafaza ederken, Ceylanpınar’da ihtiyacını karşılayan ÖSO savaşçıları Beşar Esad yönetiminden ziyade Kürt gruplarla çatışmaya gidiyor. Ortaya çıkan tablo, Suriye’nin geleceğinin de Irak’tan farklı olmayacağını ortaya koyuyor. Eğer Beşar Esad, ülke bütünlüğünü koruyup sağlayamazsa Suriye, tıpkı ABD işgali sonrasında Irak’ta olduğu gibi kanlı bir hesaplaşma sürecine girecek, elinde güç bulunanlar rakip tarafı ortadan kaldırmak için oluk oluk kan akıtacak! Nitekim Irak’ta 9 yıl önce ABD tarafından ekilen Şii - Sünni, Kürt - Arap, Kürt - Türkmen gibi fesat tohumları bugün devasa ağaca dönüştü. Benzer bir senaryonun Suriye için de hayata geçirildiği tüm yönleriyle kendini gösteriyor. Nasıl ki, Irak’ta Saddam sonrası için farklı mezhep ve etnik gruplar arasında rekabet yaşanmışsa, bugün Suriye’de de Esad sonrası için ‘güç mücadelesi’ şimdiden kendini gösteriyor. Barzani’den Suriye Kürtlerine akıl Suriye’nin kuzeyinde bulunan Kürtler, nasıl davranacaklarını Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi lideri Mesut Barzani’den öğreniyor. Barzani, Suriye Kürtlerini Beşar Esad güçleriyle çatışmaktan uzak tutuyor. Bunun sonucunda Suriyeli Kürtler, tıpkı Kuzey Irak’ta yaşandığı gibi, güvenli bir ‘özerk bölge’ kurmak için çaba sarfediyor. Ancak burada bir çıkar çatışması da ortaya çıkıyor: Suriyeli Kürtler ile isyancılar, ülkenin kuzeyinde harekât alanı bulabildiler. Dolayısıyla hâkimiyet tesis etmek istedikleri bölgeler çatışıyor. Kürtlerin kendileri için özerk bölge oluşturmak istemesi, isyancıların harekât kabiliyeti ile manevra alanını kısıtlıyor. Bu nedenle isyancılar, şu sıralarda önceliği ülkenin kuzeyini Kürt gruplardan temizlemeye vermiş durumda. Ancak Barzani’nin iki hafta önce özel olarak silahlandırdığı Suriyeli Kürtler, Esad karşısında tutunamayan isyancılara ağır kayıplar verdiriyor. Nitekim geçtiğimiz Çarşamba gecesi 7 ÖSO milisinin öldürülmesi bunun en önemli göstergesi. Kuzey Irak Suriye’ye müdahale eder mi? Bölgedeki çatışmalar bağlamında sorulan bir başka soru da şu: Suriyeli Kürtler isyancılar karşısında yenilgiye uğrarsa, Barzani liderliğindeki Kuzey Irak Kürtleri eğitip silahlandırdıkları soydaşları için devreye girer mi? Bir başka ifadeyle Kuzey Irak, Kuzey Suriye’ye müdahale eder mi? Böyle bir müdahale Suriye’deki çatışmaları tüm bölgeye yayacağından buna ihtimal verilmiyor. Dahası böyle bir durumda Beşar Esad’a destek veren Irak Başbakanı Maliki ne yapar? O da Kuzey Irak Kürtlerinin üzerine yürür mü? Maliki, Kürtlerle çatışan isyancıların güç kaybetmesinin Esad’ın lehine olacağı için müdahil olmaz. Kürtlerle çatışmayı ileri bir noktaya taşıyacak olan ÖSO da, Batıdan destek alamaz zira Batı dünyası ABD’nin Irak işgali sonrasında Ortadoğu coğrafyasında önceliği ‘Kuzey Irak Kürtlerine vermiş durumda. Bugüne kadar Irak ve Suriye yanarken, Kuzey Irak güvenli bir bölge olarak öne çıktı. Ancak Barzani’nin elinde ikinci bir enstrüman daha olduğu ifade ediliyor. Gelen bilgilere göre, Peşmergeler çok sayıda Suriye Kürdünü eğitmiş. Beklemekte olan bu silahlı Kürtler, Suriye’nin kuzeyinde egemenlik mücadelesi kızıştıkça bölgeye sevkedilebilir. Neticede Suriyeli Araplar ile Kürtler arasında uzun yıllar sürecek bir gerginlik de doğmuş olur.