Tehlike devam ediyor

RECEP
BAHAR - ANALİZ

İktisatçılar bir ülke ekonomisinin iki
tane sarsıcı verisi olduğunu ifade ederler: cari açık bir başka ifadeyle döviz
açığı ve bütçe açığı. Bu iki veriden her ikisi de aynı oranda tehlikelidir.
Türkiye özelinde değerlendirirsek, 1980, 1994, 1998 ve 2001 yıllarında gibi
olduğu cari açık yıkıcı ekonomik krizlerin, bütçe açığı ise geçen ay olduğu
gibi zamların habercisidir. 

Dünyada
üst sıralardayız

Cari işlemler açığı 2012 yılı Ağustos
ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 70.7 oranında azalışla 4 milyar 25
milyon dolardan 1 milyar 181 milyon dolara geriledi. Yılın ilk 8 ayında cari
işlemler açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33.4 oranında, 18 milyar
128 milyon dolar tutarında azalışla 36 milyar 82 milyon dolar oldu. Ağustos itibarıyla
son 12 aylık dönemde birikimli cari işlemler açığı ise bir önceki aya göre 2
milyar 844 milyon dolar azalışla 61 milyar 857 milyon dolardan 59 milyar 13
milyon dolar düzeyine indi. Bu rakama göre, Türkiye son bir yıl içinde en fazla
cari açık veren 4. ülke konumunu koruyor.

ABD
dünya lideri

Dünya cari açık liginin liderliğini uzun
yıllardır ABD götürüyor. ABD açık ara önde olsa da, istediği kadar dolar bassa
da, cari açığını azaltmaya çalışıyor. Bundan yaklaşık 6 yıl önce 700 milyar
dolar olan cari açığını Haziran 2012 itibariyle 477.8 milyar dolara indirdi.
ABD, cari açığını para basarak ve dünyayı sömürerek kapatıyor! ABD'nin ardından
ikinci sırada 88 milyar dolarla İngiltere yer alıyor. İngiltere'yi ise 77.1
milyar dolarla Hindistan izliyor. Türkiye ise 59 milyar dolarla 4. sıradaki
yerini koruyor. Türkiye'nin ardında 50.7 milyar dolarla Fransa beşinci, 49.7
milyar dolarla Brezilya altıncı, 47.6 milyar dolarla Kanada 7. sırada
bulunuyor. Avustralya 42.1 milyar dolarla sekizinci, İtalya 39.3 milyar dolarla
dokuzuncu, İspanya ise 39.1 milyar dolarla 10. sırada yer alıyor. Bu ülkelerin
hepsi "ekonomik büyüklük" olarak Türkiye'den üst sıralarda yer
alıyor. Öte yandan, iki sene öncesine kadar 100 milyar dolardan fazla cari açık
veren İspanya’nın, ekonomik kriz nedeniyle cari açığını önemli ölçüde azaltması
da dikkat çekiyor.

Turizm
gelirleri az da olsa arttı

Ağustos itibarıyla turizm gelirleri,
geçen yılın 8 ayına göre 81 milyon dolar tutarında artarak 14 milyar 847 milyon
dolara, turizm giderleri de 671 milyon dolar tutarında azalarak 2 milyar 581
milyon dolara geriledi.

Yatırım geliri dengesinin altında yer
alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer
yatırımlarda gerçekleşen toplam net çıkış, geçen yılın ilk sekiz ayına göre 755
milyon dolar tutarında azalarak 4 milyar 715 milyon dolara geriledi.

Cari
fazla veren ülkeler

Dünyada cari fazla veren (hizmet ya da
mal ihracatı ithalatından fazla olan) 5 ülke dikkat çekiyor. Bunlar Çin,
Almanya, Japonya, Rusya ve Suudi Arabistan. Cari fazla ligi ise şöyle:

 

1. Almanya/215.8 milyar dolar

2. Çin/191.1 milyar dolar

3. Suudi Arabistan/169.1 milyar dolar

4. Rusya/102.9 milyar dolar

5. Japonya/84 milyar dolar

6. Hollanda/78.8 milyar dolar

7. İsviçre/78 milyar dolar