Genel Savaş başlayınca bir Avrupa şehrinde Wenizelos ile Sadrazamın Adalar sorumunu görüşme çalışmalarından vazgeçilir.8 Ağustos 1914. Ayni gün Atina Büyük elçimiz G. Kemali Söylemezoğlundan Sadrazama bir tel gelir: "Romanya Elçisi dün akşamdan beri beni ikinci defa görmeye geldi. O diyor ki: Romanya Hükümeti genel Avrupa siyasası yönünden değil, ancak üç devletin müşterek menfaatleri bakımından Yunanistan ile bizim aramızda anlaşma olmasını istiyor. Altesinizin (sadrazamın) önce tasarlamış olduğu gibi Wenizelosla görüşmekte acele etmek lazımdır. Almanya Türk-Yunan yakınlığını hala istemektedir. Öyle sanıyorum ki Türkiye Romanya ve Yunanistan arasında bir anlaşma olursa tarafsız kalma ihtimalimiz artar.Eğer kesin bir mecburiyet olursa Almanya lehinde yürümek ve müşterek menfaatlerimizi savunmak mümkün olur."Genel Savaş başladıktan sonra Bulgarların Almanya ile ekonomik işbirliği içerisinde olduğunu bildiği için Balkanlarda tek başına tarafsız bir siyasa izlemek mümkün olamayacağını gören Romanya; Osmanlı ile Yunanistan arasındaki adalar sorumunun hallinden sonra gelişecek barış ortamında üç devletin dayanışma içerisinde tarafsızlıklarının korunmasını istemektedir. Romanya Hükümetinin Adalar sorumunun halli düşüncesinde bazı çevrelerde Romanya'nın Almanya yanında savaşa Osmanlı ve Yunanistan ile beraber katılmak istediği şeklinde de yorumlanıyor.Sadrazam Sait Halim Paşa, Galip beyin teline 10 ağustosta karşılık verir ve ona şöyle söyler: "Biz de Yunanistan ile anlaşmak istiyoruz. Romanya Hükümetinin yardımı ile istenilen anlaşmaya varmak üzere görüşmelerde bulunmak için Bükreş'e murahhas gönderebiliriz."Sadrazam 11 Ağustos tarihinde Atina Büyükelçimiz Galip Beye ikinci bir tel çekerek Adalar sorumunun halli için şu düşüncelerin savunulmasını ister: "Adalar sorumunu çözmek için şu esasları öne sürüyoruz: Limni, Midilli, Sakız ve Sisam adaları Osmanlı hükümranlığına geri verilecektir. Bunlar Padişahça tayin edilecek bir Hıristiyan vali tarafından idare edilecekler ve tam bir idari muhtariyetten yararlanacaklardır. Bunlar gümrük, posta telgraf ve duyun-u umumiyeye ayrılmış gelirlerden başkası yerel ihtiyaçlara bırakılacaktır. Kuvvetle umuyoruz ki bir kere bu sorum yukarıdaki esaslara göre çözülünce Romanya tarafından ileri sürülen anlaşmaya kolaylıkla varabiliriz."Sait Halim Paşa'nın 11 ağustosta Galip Beye çektiği bu teldeki düşünceler; 14 ağustos 1914 günü yapılan bakanlar kurulu toplantısında alınan kararlardır. Ayni gün, yani 11 Ağustosta Galip Kemali Bey Sadrazam Sait halim paşaya bir tel çekerek şu bilgileri bildirmiştir: Atina Sırp Büyükelçisi bana dedi ki, Wenizelos kendisini görmüş ve Bulgarlarla anlaşmak öğüdünü vermiştir. Çünkü kendiside bizimle (Osmanlı ile) anlaşacaktır.Wenizelos, 12 Ağustos'ta Galip Beyden Adalar sorunu ile ilgili Osmanlı düşüncelerini öğrendikten sonra tedirgin olur. Kendiside Adalar konusu ile ilgili düşünceleri nedeni ile 14 Ağustos 1914 günü İngiltere, Fransa ve Rusya'ya bildirir ve onlardan şu yönü sorar: "Eğer Bulgaristan, Sırbistan'a saldırınca, Yunanistan'da Bulgaristan'a saldırsa, Üçlü anlaşma devletleri Yunanistan'ı bağlaşık sayacaklarımıdır."Kısacası Sait halim Paşa'nın Adalar sorunu ile ilgili düşüncelerini ve isteklerini beğenmeyen Wenizelos, Anlaşma Gurubu Devletlerine kaygılarını bildirerek onlarla anlaşmak ister. Bunun yanında bu anlaşma görüşmelerinin yapılması için ihtiyacı olan zamanı kazanmak amacı ile 15 Ağustos 1914 günü Adalar sorumu ile ilgili karşılığı Galip Kemali Beye verir. Galip Kemali Bey Wenizelos'un karşılığını olumlu görmez. Fakat Yunan düşüncesinin özünü ayni gün sadrazam Sait Halim paşaya telle bildirir: Yunanistan bizim esaslarımızı kabul edilemez saymakla birlikte Adalar üzerinde görüşmelere devam etmek için Bükreş'e murahhas gönderecektir ve ciddi müsaadatta(müsadelerde) bulunmaya eygindir.
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011