Arafat özgür, Filistinli hâlâ tutsak

İsrail Başbakanı Ariel Şaron, askerlerine "Filistin Devlet Başkanı Arafat'ın Ramallah'taki idare merkezi etrafındaki kuşatmayı kaldırın" emrini vermesine verdi ama İsrail'in Filistin kentlerindeki işgal harekatı hız kesmeden sürüyor. Önceki gün Nablus'u işgal eden Yahudiler, dün de Tulkarim kentine baskın düzenlediler. Bu da gösteriyor ki, Arafat kısmen özgür ama Filistinli hala tutsak.

Öte yandan, Filistin sorunu etrafındaki 'diplomasi yani masa oyunları' da ivme kazanıyor. ABD Başkanı George Bush ile Salı günü biraraya gelecek Şaron ise bugün Washington'a gidiyor.

ABD'nin hedefi ise bir "Ortadoğu Konferansı'' toplamak. Haziran ayında toplanması planlanan bu konferansın zamanlaması ilginç. Malumunuz üzere, ABD 17 Ocak 1991'de başlattığı Irak Operasyonu'nu aynı yılın Mart ayında tamamladıktan yaklaşık 8 ay sonra yani Kasım 1991'de İspanya'nın başkenti Madrit'te yine bir Ortadoğu Konferansı toplamıştı. Bu konferansta başlatılan Ortadoğu Barış Süreci sonucunda, 13 Eylül 1993'te Beyaz Saray'ın yeşil çimlerinde İsrail Başbakanı İzhak Rabin (1994'te aşırı dinci bir Yahudi'nin kurşunlarıyla öldürüldü) ile Filistin Devlet Başkanı Arafat arasında bir anlaşma imzalanmıştı. Anlaşmaya göre Filistinliler İsrail'i tanıyorlardı; keza İsrailliler de işgal ettikleri Filistin topraklarında bir Filistin Özerk Yönetimi'nin kurulmasına izin veriyorlardı!

Yeni konferansın zamanlamasının ilginçliği şuradan kaynaklanıyor. Bilindiği gibi ABD, şu sıralarda Birleşmiş Milletler ile Irak arasında sürdürülmekte olan "kitle imha silahlarının yokedilmesine ilişkin" görüşmeler olumlu seyretse de, Irak'a yönelik askeri harekattan vazgeçmiş değil. Yalnız İsrail'in Filistin'de "soykırım" yaptığı bir süreçte, ABD'nin Irak'a 'görünür hiç bir gerekçesi olmadan' askeri müdahalede bulunması, bölgesel gerginliklere yolaçacağı aşikardır. Gerçi ABD, Türkiye'yi ve de Arap ülkelerini gözardı ederek, Saddam rejimini devirmeye girişebilir. ABD'nin sahip olduğu askeri güç, buna imkan tanıyor hatta Washington'daki devlet adamları, kullanım yetkisine haiz oldukları nükleer silahlarla bir kaç gün içinde Güneş sisteminde şu anda varlığı bilinen 9 gezegenden biri olan Dünyamızı da imha edebilirler! Ancak sadece bilek gücüne dayanarak, başkalarını ezen bir ülkeye uluslararası literatürde "zorba-bully" deniyor. ABD, zorbalığını tescillendirmek istiyorsa, Irak'a 'bodoslama' girebilir. Ancak ABD içindeki aklı başında siyasetbilimciler, bu tarz girişimlere karşı çıkıyorlar. Örneğin ABD devlet mekanizmasının kalın dişlilerini (beyin takımı demek istiyorum!) üreten Harvard Üniversitesi'nden Prof. Joseph Nye, ABD'nin uluslararası ilişkilerde "kaba güce ne kadar müracaat ederse, çöküşünün o denli hızlanacağı" uyarısında bulunuyor. Şu anda Bush yönetimini çepeçevre kuşatan, çoğu Yahudi asıllı ABD'li olan eski ABD Dışişleri Bakanı Kissinger ve Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Brzezinski gibi etkili şahinler, Saddam'ın işinin bir çırpıda bitirilmesini istiyorlar.

Sonuç olarak, 1991 Körfez Savaşı sonrasında Ortadoğu Kongeransı toplayan ABD, içte bir çok tartışma çıksa da, benzer bir konferansı bu kez İkinci Körfez Harekatı'ndan önce planlıyor. Mesele bu kadar açık.

Peki İkinci Ortadoğu Barış Kongeransı'ndan bir Filistin devleti doğar mı? ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz, dün bunun ilk işaretlerini verdi. Wolfowitz, California'daki Dünya Meseleleri Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada, ABD Başkanı George Bush'un "İsrail ve Filistin'in barış ve güvenlik içinde yan yana yaşayan iki devlet olması gerektiği" şeklindeki görüşünü tekrarladı. Bilindiği ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell da, 11 Eylül olaylarından bir süre önce, Filistin devletinin kurulma zamanının geldiğini söylemişti.

Arafat'ın geleceği

Öte yandan, ABD'nin Arafat ile ilgili düşünceleri netleşmiş değil. Mesela önceki gün Beyaz Saray Sözcüsü Ari Fleischer'in Filistinlilerin Arafat'tan daha iyi bir isme layık olduğunu söylemesi, ABD'nin Arafat'ı gözden çıkardığına ek bir delil olarak gösterildi. Kısmen özgürlüğüne kavuşan Fiistinli liderin gerçekte ne kadar özgür olduğu tartışmalı. Pek çok Filistinli mumlar yakarak serbest bırakılmasını bekledikleri Arafat'ı alkışlarla karşıladılar. Halkı için aylarca karargahında hapis kalan Arafat hala bir lider. Üstelik imajı da, saygınlığı da pekişti. Oysa pek çok kişi bir politikacı, özerk yönetimin başkanı olarak Arafat'a olan güvenlerini yitirmişti. Ancak 5 haftalık hapsi sırasında Arafat'ın içindeki eski gerillanın yeniden uyanacağı ümidine kapıldılar.

Bunun yanında bir o kadar Filistinli ise Arafat'ın serbest kalmasını kutlamadığı gibi, Filistin liderini hainlikle suçlayarak tehditler yönelttiler. Bu grupta olanlar, Arafat'ın kendi özgürlüğüne karşı İsrail tarafından Turizm Bakanı Zeevi'nin öldürülmesi olayıyla ilgili suçlanan 6 Filistinli özgürlük savaşçısını düşmana teslim ettiğine dikkat çekiyorlar. Bu kişilerin, tam da İsrail'in ve Amerika'nın istediği gibi Arafat tarafından hapse atılmalarına karar verildiğini belirttiler.

Şimdi ise Filistinlilerin bir kısmı tarafından kahraman diğer kısmı tarafından ise hain olarak nitelenen Arafat yine görevinin başına dönecek. Ama Arafat görevini nasıl yerine getirecek? İsrailler tüm altyapıyı harap etmişler. Arafat'ın hem iç hem de dış politikadaki sözde özgürlük alanı felce uğratıldı. Filistin lideri, ülkesini İsrail ve Amerika'nın onaylamayacağı bir şekilde yönetmeye devam ederse ya da Filistinliler onun yönetimini dinlemezlerse Şaron yine Washington'dan alacağı destekle Arafat'ın üzerine gidecektir.

Bu sebeplerden dolayı eğer Arafat'ın geri dönme müsaadesi olmadığı halde yurtdışına çıkması şaşırtıcı olmayacaktır. Arafat böylece ülkesine dönemediği için yönetim işini yerine getiremeyen bir kahraman olarak görülecektir. Yani Şaron'un Arafat'a karşı giriştiği her çaba Arafat'ın Filistinliler arasındaki imajını iyileştirmeye yarayacak, kendi imajına ise zarar verecektir.

Peki ya Arafat yurtdışına çıkmaz ise ya da Şaron onun geri dönmesine izin verir ise ne olur? Tabi ki geçmişte yaşananlar tekrarlanır.

Kısaca, Filistin Devleti kurulmadığı sürece Ortadoğu cephesinde değişen bir şey olmayacaktır.