1916 yılında Başkomutan Falkenhayn ve yöneticiler, Verdön vuruşmasında istedikleri neticeyi elde edmeyince, yavaş, yavaş zaferle ilgili umutları yok olmaya başlar. Bu durum ve ortam da politikacılar barışı düşünmeye başladılar. Bilhassa Alman Genelkurmaylığının zaferden ümidini kesmediği zamanlarda dahi çok ihtiyatlı ve temkini hareket etmesi Başbakan Betman Holveg'i endişelendirdiği için 29 Nisan 1916 da barış ile ilgili ilk demecini vermiştir. Çünkü Falkenhayn kesin vurucu darbede ağır asker kaybına uğrarsak zaferi barışla sonuçlandırmayız düşüncesindedir. Çünkü Almanya'nın asker kayıplarını telafi edeceği geniş sömürgeleri yoktu. Başbakanın ilk demeci şöyledir: ?Öteden beri türlü uluslara bağımsızlık verilmesi(Yani sömürge halkını kastediyor) ilkesini ileri sürüp duran İngiliz Başbakanı Askius merak etmesin, Almanya ile bağlaşıkları Baltık kıyılarından Volhiniya bataklıklarına kadar olan yerlerde kurtardıkları ulusları yani Lehleri, Baltları, Letonları ve Litıvanyalıları tekrar Rus boyunduruğu altına bırakmayacaklardır? Rus çinovik ve kazaklarının, birinciler halktan birçok paralar koparmasını, ikincilerinde her şeyi yağma ederek boşalttıkları Lehistan artık geçmişte kalmıştır? Bundan sonra Rusya eskiden olduğu gibi Alman sınırına asker yığamayacaktır. Almanya ilerisi için kendisini güvence altına alacaktır.Almanya bundan böyle Belçika'nın, İngiltere ve Fransa'ya tabi bir devlet olmaması, askerlik ve ekonomi bakımından Almanya'ya karşı bir türlü kugan durumda bulunmaması için inancalar elde edecektir. Almanya bir daha kendi aleyhinde birleşip onu yok etmeye çalışacak komşular değil, onunla dostluk içinde yaşayacak komşular istiyor?Bu korkunç savaştan çıkacak Avrupa'da eskisine hiç benzemeyecektir? Barıştan sonra bağlaşıklarımızla dostluğumuz devam edecektir? İngiltere savaştan sonra da bizim ezilmemiz için tecim savaşını devam ettirecek gibi tedbirler düşünüyor. Bu istekleri sonuçsuz kalacaktır? Düşmanlarımız savaştan sonra Bağlaşıklarımızdan sonra bizim en çok ezilmemizi düşünüyorlar? Biz savaştan sonra herkesle iyi geçinmeyi ve rahat yaşamayı istiyoruz? Biz savaşı istemedik, sınırlarımızı genişletmeyi düşünmedik, savaş, bizim isteğimizle çıkmadı. Biz hiçbir ulusun varlığını yok etmeyi düşünmedik. Betman Holveg konuşmasında, Orduları ile işgal ettiği topraklarda, halkı Alman olmayan uluslara bağımsızlığını vererek Avrupa haritasının değişeceğini, böylece İngiltere, Fransa ve Rusya'nın nüfuzu altındaki ülkelerin ve halklarının bağımsızlığını vaat ederek savaştan sonra barış içerisinde yaşayacak bir Avrupa'nın kurulmasını tasarlayarak kendi nüfuzunu kuvvetlendirmek istediğini ilan ediyor. Başbakan Betman-Holveg'in bu düşünceleri dünya basınında duyulunca Rusya, yeni Başbakanı Ştürmer vasıtası ile Almanya ile ayrı bir barış düşüncesini hemen terk eder. İngiltere ve Fransa hükümetleri ise Avrupa'daki eski imtiyazlı durumlarını muhafaza edebilmek için savaşı uzun sürecek bir yıpratma savaşına dönüştürürler. Bu durum ise Almanya için bir yıkım olabilirdi.Almanya Başbakanı Betman-Holveg 5 haziran 1916 günü Alman meclisinde yine barıştan söz eder:"" Bir Amerikan Gazetecisine şunları söylemiştim: Barış görüşmeleri, savaşan devletlerin başında bulunanlarca bütün savaş cephelerinin haritalarından çıkarılacak gerçek duruma göre ele alınmadıkça onlardan bir sonuç elde edilemez?Bu önergemi karşıdakiler kabul etmediler. Haritayı kendi lehlerine çevirmek istiyorlar?Ancak bu harita bizim lehimizde işlemeye devam etti. Küt-ül-Amare'de İngizlerin esir düşmesi, Fransızların Verdön önünde yenilerek büyük zarara uğramasını, Rus saldırılarının kırılmasını, Avusturya'nın İtalya'ya karşı çetin saldırılarının sonuçları, Selanik bölgesindeki durumun iyileşmesi, son günlerde donanmanın kazandığı zaferi de haritalara ekledik. İşte savaş haritası böyle değişti? Bu şartlar altında kesin zafere kadar Savaşa devam etmek gerekiyor.Biz barışa ulaşmak için elden gelen her şeyi yaptık. Düşman aldırış etmedi. Bundan böyle bizim barış uğrunda yeni denemelerde bulunmamız bize kar değil zarar getirir?
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011