Gadir-i Hum’un farziyeti

İnancımıza göre Gadir Vakıası İslam tarihinin en önemli olaylarından birisidir. Gadir günü (Zilhicce ayının 18'i) Hz. Resul-ü Kibriya Efendimiz (s.a.a) Veda Haccı'ndan dönerken Gadir-i Hum denen yerde, İmam Ali'yi (a.s) kendisinden sonraki imam ve halife olarak insanlara tanıtması ve İmam Ali'ye (a.s) biat almasıdır.

Gadir Hum'da irad edilen hutbenin altı yerinde imamlığın Hz. Ali'nin olduğu belirtilmiştir:

"1- Ali b.Talib, benim kardeşimdir, vasimdir, halifemdir ve benden sonraki halifemdir. 

 2- Allah Resulünün (s.a.v) halifesi odur. Mü'minlerin emiri odur. Allah tarafından tayin edilen hidayet imamı odur.

3- Ey insanlar! Bu Ali'dir! O benim kardeşimdir, vasim, ilmimi toplayan ve ümmetim arasında iman eden kimseler üzerindeki halifemdir.

4- Ey insanlar! Ben hilafet emrini kıyamet gününe kadar imamet veraseti olarak neslime emanet ediyorum.

5- Ali, Allah tarafından tayin edilen imamdır.

6- Benden sonra Ali, Allah'ın emri ile sizin veliniz ve imamınızdır. İmamet makamı ondan sonra da Allah ve Resulü ile görüşeceğiniz güne kadar O'nun evlatlarından olan benim neslimin hakkıdır." 

Tebliğ ve İkmal ayetleri Gadir-i Hum'da inerek din kemale ermiş ve tamamlanmıştır. Hz. Resûlullah (s.a.v) insanların görmesi için Hz. Ali'nin (a.s) elini havaya kaldırarak, şöyle buyurur: "Ey insanlar! Ben sizlere sizlerden daha çok velayet (ve yönetici) hakkına sahip değil miyim?" İnsanlar hep birden şöyle dediler: "Evet ey Allah'ın Resulü!" Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurdu: "Allah benim mevlamdır ve ben de müminlerin mevlasıyım. Ben onlara kendi nefislerinden daha öncelikli kimseyim." Daha sonra da emin olmak ve yanlıştan kaçınmak için şu cümleyi üç defa tekrarladı: "Ben kimin mevlasıysam, bu Ali de onun mevlasıdır." Hz. Peygamber (s.a.v) daha sonra şöyle dua etti: "Allah'ım! Ali'nin velayetini kabul eden ve onu seven kişiyi sen de sev. Ali'ye düşmanlık eden kimseye sen de düşmanlık et. Allah'ım! Ali'nin yardımcılarına yardım et. Ali'nin düşmanlarını hor ve hakir kıl ve Ali'yi hakkın merkezi kıl." Daha sonra oradakilere: "Bu mesajı burada olmayanlara ulaştırın" diye buyurdu.

Gadir Hadisini nakledenlerin sayısı oldukça çoktur. Örnek olarak: Ehl-i Beyt'in (a.s) kendisi, yani Hz. Ali (a.s), Hz. Fatıma (s.a), Hz. Hasan (a.s) ve Hz. Hüseyin (a.s).

Sonra Hz. Fahr-i Kâinat Efendimizin (s.a.a) 110 sahabesi bu hadisi nakletmişlerdir. Örneğin: Ömer b. Hattab, Osman b. Affan, Ayşe binti Ebu Bekir, Salman-ı Farisi, Ebuzer-i Gaffari, Zübeyr b. Avam, Cabir b. Abdullah Ensari, Abbas b. Abdul Müttalib, Ebu Hureyre... Bu isimlerin hepsi Gadir-i Hum'da bulunmuş ve Gadir hadisini vasıtasız olarak nakletmişlerdir.

Aynı şekilde "Gadir Hadisini" Tabiinden 83 kişi nakletmiştir. Örneğin: Esbag b. Nebate ve (Emevi halifelerinden) Ömer b. Abdülaziz.

Tabiinlerden sonra, ikinci asırdan on dördüncü asra kadar yaşamış olan Ehlisünnet ulemasından 360 kişi "Gadir hadisini" nakletmiştir. Örneğin: Şafiilerin imamı İmam Şafii; Hanbelilerin imamı İmam Hanbel; Ahmed b. Şuayb Nesai, İbn-i Meğazili, Ahmed b. Abdullah, Ahmed b. Abdurabbih…

Şia muhaddis ve âlimleri arasında da çok sayıda kişi "Gadir hadisini" farklı kitaplarda nakletmişlerdir. Örneğin: Şeyh Kuleyni, Şeyh Saduk, Şeyh Mufid, Seyyid Murtaza…

Gadir hadisini bir grup "hasen hadis", bir grup ise "sahih hadis" olarak bilmektedir. Aynı şekilde tüm Şia muhaddisleri ve bazı Ehlisünnet büyükleri "Gadir hadisini" mütevatir hadislerden bilmektedirler.

Şia ve Sünni müfessirlerin görüşüne göre, Kur'an-ı Kerim'deki birkaç ayet Gadir-i Hum'da inmiştir.

"İkmal ayeti" diye meşhur olan Maide suresinin 3. ayeti: "Bugün, dininizi kemale erdirdim; üzerinize olan nimetimi tamamladım ve din olarak sizin için İslam'ı beğendim."

"Tebliğ ayeti" diye meşhur olan Maide suresinin 67. ayeti: "Ey Resûl! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan O'nun elçiliğini yapmamış olursun."

Mearic suresinin 1 ve 2. ayetleri: "İstekte bulunan biri, (muhakkak) gerçekleşecek olan bir azabı istedi. Kâfirler için olan bu (azabı) geri çevirecek yoktur."

Hz. Fahr-i Kâinat Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Gadir-i Hum günü ümmetimin en önemli bayramlarından biridir. O gün yüce Allah, kardeşim Ali b. Ebu Talib'i benden sonra insanların hidayet olması için, ümmetimin bayraktarı olarak atamamı emretti. İşte o gün Allah-u Teâlâ, dinini ikmal etti; nimetini ümmetime tamamladı ve İslam'ı onlar için beğendi."

Aynı şekilde İmam Cafer-i Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Gadir-i Hum günü büyük bir bayramdır. Allah, bugünü bayram saymayan ve azametini bilmeyen hiçbir peygamberi görevlendirmemiştir. Bugünün adı göklerde "ahit ve sözleşme günü" ve yerde ise, sağlam anlaşma ve herkesin hazır olduğu gündür."