Geçmişten günümüze taşınan miras: Mudurnu Evleri

Bolu'nun cennet köşesi Mudurnu, asırlık Osmanlı sivil mimarisinin en güzel örneklerini barındıran evleriyle adeta bir açık hava müzesi.

Kentsel SİT alanı ilan edilen bu şirin ilçe, Göynük evlerine benzerlik gösteren ve tarihini yansıtan konutlarıyla kültürel miras açısından büyük önem taşıyor.

Yapım Özellikleri ve Kat Planları

Mudurnu evleri, genellikle 2 veya 3 katlı inşa edilmiş, büyük ailelerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde tasarlanmıştır.

Yapım Tekniği ve Malzeme



Yapısal Karkas: Evler genellikle çıralı çamdan karkaslı olarak inşa edilmiştir.

Dış Cephe: Çoğu ev ahşap kaplamalı olsa da, bazı örnekler sıvanarak çeşitli renklerde boyanmıştır. Keyvanlar Konağı gibi bazı evlerin tamamen ahşap ve toprak sıva ile yapıldığı bilinmektedir.

Çatılar: Yağışların fazlalığı nedeniyle genellikle %50 eğimli kırma çatılar tercih edilmiş, bu çatılar uzun saçaklı yapılmış ve alaturka kiremit ile örtülmüştür.

Katlara Göre Fonksiyonel Bölünme

Mudurnu evlerinin katları, ailenin yaşam biçimine ve ihtiyaçlarına göre özel olarak düzenlenmiştir:

Zemin Kat: Genellikle hizmet ve üretim faaliyetleri için ayrılmıştır. Odunluk, kiler, depo, ahır, hizmetçi odaları ve geleneksel günlerde ailenin birlikte yemek yediği fırın odaları bu katta bulunur. Ana giriş kapısı da çoğu zaman bu kattadır.

Orta Kat (Kışlık Kat): Bazı evlerde bulunan bu kat, alçak tavanlı ve küçük pencereli olup, daha çok kışlık ve günlük yaşamın geçirildiği "esas yaşam katı" olarak kullanılırdı. Mutfak (aşevi) ve depolar bu katta yer alır.

Üst Kat (Yazlık/Misafir Katı): Daha yüksek tavanlı olan bu kat, genellikle evli çocuklara ve konuklara ayrılırdı.

İç Mekân Düzeni

Sofa: Odalar genellikle sofanın etrafında sıralanmıştır. Büyük konaklarda ise sofaların yanı sıra 4 büyük salon da bulunurdu.

Oda: Her oda adeta ayrı bir birim gibi tasarlanmıştır. Odalarda genellikle ocaklar, yüklükler ve sedirler bulunur.

Mimari Özellikler ve Sanatsal Detaylar

Mudurnu evleri, Türk Evi geleneğinin estetiğini yansıtan zengin mimari detaylara sahiptir.

Cephe Unsurları

Cumba ve Şahnişler: Evlerin bazıları dışa yönelik çıkmalar, yani şahnişli ve cumbalıdır. Tescilli cumbalar, konakların mimari açıdan değerli özelliklerindendir.

Pencereler: En yaygın pencere tipi, dikdörtgen ve düşey sürme (giyotin) pencerelerdir. Pencerelerin etrafında, her katta farklı şekillerde süslemeler yer alır.

Balkonlar: Balkon süslemelerinde ahşap oymacılığının yanı sıra nadiren de olsa maden işçiliğinin dekoratif örnekleri de görülmektedir.

Ahşap İşçiliği ve Bezeme

Mudurnu evlerinin en belirgin özelliği ahşap işçiliğindeki ustalığıdır:

Kapı ve Pencereler: Osmanlı ağaç işçiliğinin en güzel örneklerine kapı ve pencerelerde rastlanır.

Tavanlar: Konaklarda, ziyaretçilerin hayranlığını uyandıran muhteşem tavan süslemeleri bulunur.

Detaylar: İç mekânlardaki oymalar, kapı tokmakları ve diğer ahşap ayrıntılar dönemin sanatsal zevkini yansıtır. Armutçular Konağı gibi bazı yapılar ise ahşap barok özellikleri gösteren, bezeme açısından Mudurnu'nun en özel örneklerindendir.

Tarihi ve Kültürel Önemi



Mudurnu, günümüze kadar ulaşan eski Türk evleri ve sivil mimari eserleri bakımından ülkemiz için büyük bir değere sahiptir:

Kentsel SİT Alanı: Mudurnu, birkaç yüz yıl öncesinin sivil mimari özelliklerini koruyabilmesi sayesinde Kentsel SİT alanı ilan edilmiştir ve bu evler koruma altındadır.

Kültürel Miras: İlçe, Göynük evleriyle benzerlik gösterse de kendine has özellikleri ile tarihini ve kültürünü yansıtan özgün bir dokuya sahiptir.

Konaklama ve Yaşatma: Armutçular Konağı, Bökesoylar Konağı, Hacı Abdullahlar Konağı ve Fuat Beyler Konağı gibi birçok tescilli yapı, günümüzde restore edilerek butik otel ya da konut olarak kullanıma sunulmuş, böylece bu tarihi mirasın yaşatılmasına katkı sağlanmıştır.

Bu konaklar, Mudurnu'nun yüzlerce yıllık yaşam biçimini ve estetik anlayışını gelecek nesillere aktaran somut birer kanıt niteliğindedir.

Mudurnu, sivil mimari eserlerinin yanı sıra Yıldırım Bayezid Camii ve Hamamı gibi erken dönem Osmanlı eserleriyle de zengin bir kültürel rota sunmaktadır. Ahşap işçiliğinin sanatla buluştuğu bu evler, Anadolu'nun tarihine ve geleneksel Türk evinin sıcaklığına dokunmak isteyenler için eşsiz bir keşif noktasıdır.