İstanbul’da Çifte Sultanlar

Sevgili okurlar, bu yazımızda sizlere güzel İstanbul'umuzun Kocamustafapaşa semtinde, Sümbül Efendi Camii avlusunda türbeleri bulunan ve halk arsında "Çifte Sultanlar" olarak bilinen Şah İmam Hüseyin Efendimizin kızları veyahut da torunlarından söz etmek istiyorum.

Sümbül Efendi Camisinin aslı 1284 yılından Teodora tarafından yaptırılan Aya Andrea kilisesidir. 1489 yılında Koca Mustafa Paşa tarafından camiye çevrilerek yanına medrese yaptırılmıştır. O günlerde esir olarak manastıra getirilen Peygamber torunlarının güzellikleri karşısında herkes büyülenmiştir.

Çifte Sultanlar Türbesi'nin varlığına işaret eden eldeki en eski bilgi İmam Suyutî'nin (öl.1505)  Koca Mustafa Paşa Camii'nin şerefiyesine dair yazdığı bir risaleye atfedilmektedir. 

Risalenin tercümelerinde, Hz. Kerimeteyn-i Muhteremeyn, Hazret-i Hüseyin'in iki kerimesi/kızı şeklinde ifadeler kullanılmıştır. Arşiv belgelerinde ise İmam Zeynelabidin'in iki kerime-i muhteremleri ifadesi yer almıştır. Günümüzde ise bu türbe Çifte Sultanlar ismiyle şöhret bulmuştur.

Hepimizin malumudur ki, Hazret-i Ebu Eyyub el-Ensârî'nin kabrini Hazret-i Pîr Akşemseddîn-i Velî keşfederek ortaya çıkartmıştır. Çifte Sultanlar'ın kaybolan kabrini de Hazret-i Pîr Yusuf Sümbül Sinan hazretleri keşfederek tespit etmiştir. Ve kabrinin Çifte Sultanlar'ın ayakucunda olmasını vasiyet etmiştir ki, kabri bugün Çifte Sultanlar'ın ayakucundadır. Sümbül Efendi'nin vasiyeti şu şekildedir: "Benim kabrimi Şah İmam Hüseyin Efendimizin torunlarının ayak kısmına defnediniz ki, başım onların ayakaltına gelsin…"

Hz. Hüseyin efendimizin torunları (İmam Zeynalabidin efendimizin kızları) olan Çifte Sultanlar; Bizans imparatoru Konstantin'in Araplarla yaptığı bir savaşta esir düşerler ve Mısır'dan İstanbul'a getirilip kabirlerinin bulunduğu yerdeki kilisede hapsedilirler. Ve kendilerine Hristiyan dinine girmek için hazırlıklı olmaları adına 40 gün mühlet verirler. Bu 40 gün boyunca "Çifte Sultanlar'a eşlik eden Bizans imparatorunun kızı Katerina, Onların güzellikleri, ibadetleri ve tavırları karşısında Müslüman olur ve babasına karşı tavır alır. Nihayet beklenen kırkıncı gün gelip çatınca Çifte Sultanlar'ın dilinden şu sözler dökülür:

-Allah'ım ruhumuzu kabzeyle ve bizleri yabancılar eline bırakma, ölümümüz onların elinden olmasın… Onlar bu duayı yaparken imparatorun kızı da aynı anda, "Yarabbi sevdiğim canlarımı şu anda günahsız yere öldürecekler. Beni onların ardında bırakma, bana bu acıyı tattırma ve benim de canımı onlarla birlikte al" şeklinde dua ederek ruhunu Allah'a emanet eder. Ehl-i Beyt'in aşkıyla iman eden Sarı Katerina'nın ismi Sarı Sıdıka olmuştur ve kabri de Çifte Sultanlar'ın hemen yanı başındadır. Rabbimiz şefaatlerinden mahrum eylemesin…

Evet, sevgili okurlar o günden bu yana, İstanbul'un Kerbela'sı Sümbül Sinan Tekkesi'dir. İstanbul'un fethinden günümüze -son zamanlarda yapılmasa da- kadar her 10 Muharrem'de Sümbül Sinan Tekkesi'nde Kerbela şehitlerine Hazreti Hüseyin Efendimiz'e mevlîd-i şerîf, duâ ve niyazlar tertip edilmektedir.

Bence İstanbul'a yolunuz düştüğünde ilk ziyaret etmeniz ve feyizyap olmanız gereken yerlerin başında Kocamustafapaşa semtinde bulunan "Çifte Sultanlar" (Hz. Fatıma, Hz. Sakine) türbesi gelmelidir… Orada eminim ki, Ehl-i Beyt'in nurunu görecek, kokusunu alacak ve havasını yudumlayacaksınız. Ziyaretinizden sonra ikinci adresiniz hiç şüphesiz Eyüp El-Ensari hazretleri olacaktır…

Sümbül Sinan Hazretleri

Evliyaullahın büyüklerinden olan ve halk tarafından Sümbül Efendi diye anılan Sümbül Sinan Hazretlerinin esas ismi Yusuf, babasının ismi Ali'dir. 1451 yılında Merzifon'un Borlu kasabasında dünyaya geldi. Küçük yaşlardaki istidadı ilerde yüksek manevi dereceler elde edeceğinin bir nişanesiydi.

Bir gün üstadı Mehmet Cemalettin Efendi talebelerinden çiçek getirmelerini ister. Tüm talebeler ertesi gün çok çeşitli, birbirinden güzel çiçeklerle hocalarının huzuruna çıktılar. Ancak içlerinden Yusuf Sinan solmuş ve kurumaya yüz tutmuş bir sümbülle çıkageldi. Hocası bunun hikmetini sorduğunda cevaben; "Hangi çiçeğe elimi attım ise Allah'ı zikir ve tesbihle meşguldüler. Onları dallarından koparıp da Allah'a ülfetlerini kesmeye gönlüm elvermedi. Baktım bu zavallı sümbül dalından kopmuş, Ben de Size bu çiçeği getirdim" dedi. Bu olay üzerine üstadı Yusuf Sinan'a Sümbül lakabını verdi.

Sümbül Efendi Hazretleri, Koca Mustafa Paşa dergâhında tam 33 yıl irşat vazifesiyle Ehl-i Beyt'in büyüklüğünü ve yüceliğini anlatmıştır. Denilebilir ki, bu aşkın ve hizmetin bedeli olarak kalbi bir keşifle "Çifte Sultanlar" ı bulmuş ve ayakuçlarına defnedilmeyi şeref bilmiştir… 1529 yılı Muharrem ayında Rahmeti Rahmana yürümüştür.

Şeyhülislam Ebussuud ile Sümbül Sinan Hazretleri çağdaştır.  Maneviyata, tarikata, rabıtaya inanmayan ve her karşılaştığında da, Sümbül Sinan Hazretlerine çok ağır sözler söyleyen Ebussuud her defasında O'nu incitirmiş. Hatta bir defasında, münakaşa öyle bir safhaya gelmiş ki Ebussuud, Sümbül Efendiye:

- Senin cenaze namazını papaza kıldırtacağım, demiş.

Sümbül Efendi de, "âmin" diye dua ve istekte bulunmuş. Aradan epey bir zaman geçtikten sonra, Sümbül Efendi Hazretleri, vefatına yakın bir zamanda, dervişlerini toplayıp şöyle bir vasiyette bulunmuş: "Evlatlarım! Ben yolcuyum. Öteki âleme göçmek üzereyim. Vefatımdan sonra, musalla taşından kaldırıncaya kadar sarık ve cübbemi tabutumun üzerine koymayacak ve hiç kimseye haber vermeyeceksiniz. Cenazemi Fatih camiine götürüp, namazımı da orada kılacaksınız" demiş.

Sümbül Efendi Hazretleri buyurduğu gibi vefat etmiş, sessizce teçhiz ve tekfin işi tamamlanıp Fatih Camiine götürülmüş. O gün Osmanlı hanedanından da bir kadın cenaze bulunuyormuş ki protokol icabı namazını da Şeyhülislâm Ebussuud'un kıldırması icap ediyormuş.

Ebussuud, önce erkek cenazenin, yani Sümbül Efendinin namazını (bilmeyerek) kıldırmış, sonra da Sultan hanımınkini kıldırmış. Üstatlarının vasiyetini yerine getiren dervişler, namazdan sonra Sümbül Sinan hazretlerinin sarık ve cübbesini tabutun üzerine koymuşlar. Şeyhülislam Ebussuud, bir bakmış ki Sümbül Sinan Hazretlerinin dergâhına has olan sarık ve cübbe... Şaşkınlık içerisinde hemen cenazenin kim olduğunu sormuş, Sümbül Sinan Hazretleri olduğunu öğrenince PAPAZ olduğunu anlamış…