Piyasalarda talep daralması varsa başka bir ifade ile piyasalar tüketim kabiliyetini kaybetmiş ise talep arzı karşılamıyordur. Mal ve hizmet normal değerinin altında piyasalarda fiyat bulacaktır.
Mal ve hizmet fiyatının normal değerinin altında seyretmesi belli bir süre sonra üretimi de azaltacaktır. Bu sürecin devamı durumunda ekonomilerde resesyon ve deflasyon kaçınılmaz olur.Piyasalarda talep fazlası varsa, arz talebi karşılayamıyorsa; mal ve hizmet normal değerinin üstünde piyasada fiyat bulacaktır. Bu süreç pahalılığa yani enflasyona neden olur. Üretilen mal ve hizmetlerin normal değerinin altında veya üstünde fiyat bulması ekonomilerde dengesizliklerin ve krizlerin habercisidir.
Kapitalist ekonomi modelinde mal ve hizmeti oluşturan üretim faktörleri hammadde, toprak (rant), emek ve para olarak ifade edilir. Burada para, üretimde maliyetli olarak bulunur ve üretim, tüketim faktörlerinin her birine ek bir yük getirir. Oysa karşılığı olduğunda değeri oluşan veya mal ve hizmeti ortaya çıkartacak fonksiyonu icra eden para, maliyetsiz olmalıdır. Dikkatle incelendiğinde görülür ki, hammadde, toprak ve emek gibi üretim faktörlerinin zati bir değeri vardır. Oysa paranın zati değerini piyasalar oluşturur. Para, üretim ve hizmet faktörlerini devreye koyan bir işlemcidir. Mal ve hizmet üretiminde maliyeti arttıracak bir unsur değildir. Onun için Milli Ekonomi'de tahrik unsuru olarak da görev yapan para maliyetsizdir ve bir işlemci görevi görür. Emeği tahrik ederek üretim faktörlerini devreye koyan para, ürettiği mal ve hizmetlerin de karşılığı olur.
Milli Ekonomi Modeli'nin sahibi /BTP Genel Başkanı Prof. Dr. Haydar Baş
MİLLİ EKONOMİ MODELİ İÇİN NE DEDİLERDoç. Dr. Eric Shaydullin - ABD Harvard Üniversitesi:MEM kapsamlı bir ekonomik sistemdir Milli Eonomi Modeli'nin para bölümüne özel bir yer ayırması boş değil. Model, paraya, tahrik unsuru olmak, emeğin ve üretimin karşılığı olmak gibi yeni işlevler kazandırıyor.Gelişmekte olan ülkeler emeklerinin ve üretimlerinin karşılığı olarak milli paralarını devreye koymayarak kendi paralarından uzaklaşıyorlar ve borçlanarak gelişmiş ülkelerin oyuncağı haline geliyorlar.
Senyoraj hakkını kullanmayan gelişmekte olan ülkeler gelişmiş ülkeleri besliyor, onlara senyoraj yoluyla vergi veriyor.Sunduğu milli çözümlerle, Milli Ekonomi Modeli dünyadaki bütün ülkelere umut veriyor. Milli Ekonomi Modeli sunduğu devlet projeleriyle dünyanın karşı karşıya bulunduğu talep tıkanması problemini de çözüyor.Milli Ekonomi Modeli bütün konulara çözüm sunan bir ekonomik sistemdir, basit bir tez değildir.