Orucun insan ve toplum üzerinde sağladığı yararlardan biri de, onun insan kalp ve düşüncesinde yaratmış olduğu berraklık ve temizliktir. Diğer bir ifadeyle oruç, insanın derinliklerinde bilgi ve anlayış meşalesini tutuşturur! Sadi Şirazi'nin dediği gibi; 'İçini yiyecekten temizle ki, onda bilgi ışığını göresin.'
Oruç, (özellikle de Ramazan'ın bir aylık orucu) nefsanî arzu ve şeytani isteklerin egemenliğini takva ve ilahi emirlere itaat edişe bırakır. Böylece içgüdülerin ruh üzerindeki yarattığı karanlık, iç aydınlığa ve gönül nuruna dönüşüverir.
Oruçtan kaynaklanan bu berraklık ve temizlik sonucu insan kendini bilerek ve bularak, sadece ağzını ve midesini yiyecek ve içeceğe kapamakla kalmaz, aynı zamanda elini, ayağını, gözünü, kulağını, dilini, hâsılı vücudunun tüm organlarını ve benliğini Allah'ın haram kıldığı tüm şeylerden sakındırır. Böylece de günahı düşünmekten çekinen bir takva derecesine ulaşabilir. Bu, orucun yarattığı doruk noktasıdır.
İmam Ali (a.s) de bir sözünde bu yüce mertebeyle ilgili şöyle buyurmuşlardır: 'Kalbin, günah düşüncelerinden oruçlu olması, midenin yiyecek ve içeceğe karşı oruçlu olmasından üstündür.' (Gurerü'l-Hikem, s.203).
Tabiî ki bu sözden, orucun dış yüzü olan yemek ve içmekten imsak etmeyi (kaçınmayı) bırakmak anlamı çıkmaz, tersine, bununla yetinmeyip aynı zamanda orucun manevi sonuçlarını da elde etmeye çalışmamız gerektiği anlaşılır. İlginçtir ki, bu görünürdeki imsak ve normal oruç bile, oruçlu olan kimselerin ruhlarında bir devrim yaratmaktadır!
Hepimizin yakinen bildiği gibi mübarek Ramazan ayında Müslüman topluluklar içerisinde işlenen kötülük ve fesat oranı, diğer zamanlara göre daha da azalmaktadır. Şehirlerdeki külhanbeylikleri, olabildiğine sarhoş olup nara atmalar, bıçak çekmeler ve sokak kavgaları bu mübarek ayda özel bir azalma göstermektedir ve yine fesat ve pislik yuvalarının gözle görülür derecede azaldığı da her kes tarafından fark edilmektedir.
Özetlersek; oruçtan kaynaklanan kalbi berraklık, arınmışlık ve yine oruçlu kimsenin kötülük ve hatalarından kendini koruyarak perhiz etmesi onu, günah işlemekten doğan ilahi azabın ateşinden koruyan bir sipere dönüşmektedir. Nitekim Gönüller Sultanı Peygamber Efendimiz (sav) bu konuda şöyle buyurmuştur: 'Oruç, insanı cehennem azabından koruyan bir siperdir' (el-Vafi, c.7, s.5).
Yüce Allah da şöyle buyurmuştur: 'Oruç, bana hastır ve onun ödülü benim (veya onun ödülünü ben vereceğim).' (el-Vafi, c.2, s.5).
Hadislerden ve İslam'ın değerli önderlerinin sözlerinden yola çıkarak şunu söylemek mümkün: Orucun tutulduğu Ramazan ayı, kâinatın yaratıcısına hamd u senada bulunma, O'na ibadet ve kulluk etme ve O eşsiz Mabudu her zamankinden daha çok övme ve anma ayıdır. İslam rivayetlerinde, bu ayda namazların daha bir alçak gönüllükle eda edilmesi ve müstahab/sünnet namazların gece ve gündüz terk edilmemesi önemle tavsiye edilir. Böylece bir ay boyunca süren bu eğitim ve alıştırma sonucu, müminler ibadetlerinde daha halis olur ve canlar Allah'a daha çok yaklaşır.
Ramazan Kur'an ayıdır, dua ayıdır, dinimizin değerli önderleri (
Ehl-i Beyt İmamları), müminlerin bu ayda, özellikle de mübarek Kadir Gecelerinde olabildiğine ibadet ve dua ile meşgul olmalarını ve Allah'a yakarmalarını tavsiye etmişlerdir.
Ramazan üretim, tevbe ve Allah'a dönüş ayıdır. Ehl-i Beyt İmamları bu ayda günahların affedileceğini söylemişlerdir, pişmanlık duyan bir günahkâr, bu ayda Allah için oruç tutar ve kendi geçmişinden utanç duyarak Allah'tan kendisini affetmesini dilerse, hiç şüphe yok ki Yüce Allah sınırsız sevgisiyle kendisini bağışlayacak ve her iki cihanda da mutluluk bahşedecektir.
Bu ayın yücelik ve bereketi, ruhlarda oluşturduğu devrim ve içte yarattığı derin değişim ve dönüşümlerdir. Kötü ve çirkin işlere bulaşan bir insanı temiz kılan, günahlarının doğurduğu ilahi azaptan onu kurtaran şey, işte bu pratik başarılardır ki oruçlu kimseyi karanlıklardan aydınlığa çıkarır; takva ve erdemlilerin ışığına, tevbe ve Allah'a doğru dönüşüm aydınlığına ve Yüce Allah'ın sevgi ve rahmetinin nuruna ulaştırır.
