Teknolojik bozukluklar-II

(dünden devam…)

Uyku bozuklukları ve gündüz yorgunluğunu açıklamaya bile gerek olduğunu düşünmüyorum. Teknolojinin ömrümüzden çaldığı en değerlilerimiz herhalde zaman ve uykumuz olsa gerek.

Bulunan ortamdaki klima ve iklimlendirme araçları da birçok hastalıklara zemin hazırlamakta, havalandırırken havasızlaştırmaktalar.

Şimdi; daha yeni olan, bedenselden çok ruhsal ve duygusal sorunlar oluşturan, kaygı, huzursuzluk, uyum sorunları, depresyon, sosyal fobi, anti sosyal kişilik, öfke kontrol bozuklukları, şiddet gibi bu yazının içeriğini aşan birçok psikiyatrik bozukluklara da yol açabilecek isimleri olan ve ilginç durumlardan bahsedelim.

Hikikomori, sosyal çekilme olarak Türkçeleştirebileceğimiz, ilk olarak Japonya'da tanımlanmış ve bir milyonu aşkın sayıda genci ilgilendiren bir sorun. Genelde ergenlik yaşında başlayan ve bireyde; toplum yaşamına karışmayan, aşırı uyumlu, arkadaş edinmeyen, var olan arkadaşlıklarını çabuk bitiren, gelecek endişesi taşımayan, vaktinin çoğunu bilgisayar ve televizyon karşısında geçiren hatta yeme-içme ve tuvalet ihtiyaçlarını bile odalarında karşılayan, özellikle engellendiklerinde saldırganlık veya yüksek sesle cevap verme davranışları sergileyebilen hatta intihara eğilime varabilen bir bozukluk durumudur. Bazı yazarlar Japonya'ya özel kültürel bir hastalık olduğunu, bazıları ise bilinen hastalıkların karışımları ile oluştuğunu düşünmekteler. Ülkemizde de benzer sosyal içe çekilmeler adı altında vakalar olmaya başladı. Bu yalnız sağlığı değil gelecekte kitleleri etkileyecek çok önemli bir sorun.

İnternet bağımlılığı, son 20 yılın tüm dünyada görülen en yaygın sorunlarındandır. Her yaş ve cinste görülebilir. Özellikle 12-18 yaş aralığında ve erkeklerde kızlara oranla 2-3 kat fazladır. Tüm toplumda görülme sıklığı ortalama %1,8'dir. Zamanın çoğunu internette geçirip orada rahatlık bulan, engellenirse huzursuz, mutsuz ve depresif ruh haline girebilen, bu yüzden ailesini, işini, eğitim ve sosyal çevresini kaybetmek pahasına ihmal eden kişilik durumu olarak tanımlanmaktadır. Birçok psikiyatrik hastalıklarla ve diğer bağımlılık tipleri ile birlikte olabilir. Bireyin erken yaşta ve uzun süre internette kalması dikkat eksikliğine sebep olabileceği gibi ayrıca hiperaktivitenin de bulunması, internet bağımlılığı için bir risk faktörü olarak görülmektedir. Bu bağımlılık tipi tüm teknolojik aletler ile gerçekleşebilir ve model olarak "patolojik kumar tipi bağımlılığa" benzemektedir.

Ego sörfü, düzenli aralıklarla kendi adını, lakabını veya hakkında internette ne gibi bilgilere ulaşıldığını kontrol etmek için arama motorlarında araştırma eylemidir. Terim, ilk kez 1995'te Sean Carton isimli yazar tarafından kullanılmıştır. Önceleri bir merak ile başlasa da kontrol takıntısına benzeyen bir davranış şekli ile kişi kendini bu araştırmayı yapmaktan kendini alamaması ile göstermektedir.  

Enfornografi, pornografi ve enformasyon sözcüklerinden türetilmiş bir kelimedir. Kendisine gerekli olmadığı halde oluşan bilgi açlığını amaçlı/amaçsız internette dindirmeye çalışma çabası olarak tanımlanmıştır.

Blog İfşacılığı ise enfornografiye kelime olarak yakındır. Herkes tarafından bilinmemesi ve yayılmaması gerekli olan bilgileri online yayınlama (ifşa etme) merakı şeklinde tanımlanabilir. Bazı kişiler bir hayli ileri giderek kendine ve yakın çevresine dair birçok detayı her ayrıntısının altını çize çize kişisel bloglarında paylaşabilirler.

Youtube Narsizmi, kendisini tanıtmak için sürekli kendi videolarını internet sitelerinde yayınlama ve yayınlatma davranışı olarak tanımlanır. Kelime olarak narsisizm, kişinin kendi bedensel ve/veya zihinsel benliğine karşı duyduğu aşırı hayranlık ve bağlılık, kabaca tabirle kişinin kendisine aşık olması durumudur. Bu bozukluk ise narsisizmin youtube'da yaygın olarak yapılmasının adıdır.

Siperhondrik bozukluk, bir çeşit hastalık hastalığı (Hipokondriazis) çeşididir. Kendisinde var olduğunu düşündüğü hastalıkları hakkında internet ortamında bilgi, belge ve tedavi yöntemleri araştırarak kendisine tanı koymaya çalışma ya da tedavi etme uğraşında olma durumudur. Acaba gözümden kaçan bir belge ya da makale var mı diye günlerce haftalarca tekrar tekrar araştırır. Ancak araştırdığı sağlık sorunları sık sık değişebilir. Şikayetleri nedeniyle defalarca hastanelere gittikleri halde yapılan işlemlerin yetersiz olduğunu ve doktorların kendilerini anlamadıklarını düşünerek tatmin olmazlar. İnternette araştırma yaparken birçok hastalığı kendilerine yakıştırmaları ve hastalıktan hastalığa geçebilirler. Bir yandan çeşitli hastalıklarla uğraşırken diğer yandan da kafalarına takılan başka hastalıklara yakalanmamak için çeşitli vitamin ve mineral takviyeleri, antioksidanlar, vücutlarını güçlendirdiğine inandıkları çeşitli ilaçlar kullanabilirler.

Cheesepodding, Türkçe'de tam karşılığı yok ve zamanının büyük kısmını internetten müzik dinleme ve indirmekle geçirenler için kullanılıyor. Aslında indirdikleri müzikleri dinleyecek vakitleri olmaması ile biraz da arşivcilik takıntısına benzer. Yakın zamana kadar popüler olan bu durum online müzik dinleme platformları yaygın kullanılmaya başlanmış olsa da arşivleme takıntısını halen devam ettiren bireylerin var olduğu biliniyor. 

(devam edecek)