logo
17 HAZİRAN 2025

Üretim etkenlerinden anakaya ve çevre

01.06.2021 00:00:00

Orman ekosisteminin üzerinde bulunduğu toprağın altında anakaya bulunmaktadır.  Anakaya zamanla ayrışarak, üzerindeki toprağı ve bitkilerin ihtiyaç duyduğu mineral besin maddelerinin kaynağını oluşturur. Böylece anakaya, ekosistemin verimliliğine ve dolayısıyla üretimine etki eder. Anakaya ne kadar kolay ayrışırsa, o kadar derin toprak oluşturur.

Zor ayrışan anakayalardan sığ topraklar oluşur. Kalker tipindeki anakayalar; iyi kırıntılı, ince yapılı, kuraklığa eğilimli, biyolojik faaliyeti yüksek, sığ, taşlı, kırmızımsı ve boz toprakları oluştururlar. Silikat anakayaları ise, değişik irilikte yapı gösteren, taşlı veya taşsız esmer orman topraklarını oluşturmaktadır.  

Ilıman, nemli ve dağlık arazilerdeki esmer orman toprakları, anakayanın verimliliği açısından, beş sınıfa ayrılmıştır. Bunlar; çok verimli topraklar (gabro, bazalt, diyabaz gibi volkanik ve killi kayalardan oluşur), verimli topraklar (granit, gnays, siyenit, diyorit, andezit gibi kayalardan oluşur), orta verimli topraklar (silisyum elementini içermeyen kum taşları ve kil taşları üzerinde  bulunan granit, gnays, grovak gibi kayalardan oluşur), verimsiz topraklar (silisyum oksit içeren mineraller, mikamsı kil taşları, silisyumlu kum taşları ve sellerin oluşturduğu kumlardan oluşur) ve çok verimsiz topraklardır (kuvarsitler, kumullar, çakıl çökeltileri ve kireçsiz kil taşlarından oluşur.

Orman ekosisteminin ilk doğal oluşumunda, yakın ve komşu çevreden gelen canlı ve cansız elemanlar önemli bir rol oynar. Orman ekosistemi oluştuktan ve geliştikten sonra da sürekli olarak yakın ve komşu çevre ile girdi-çıktı ilişkisi devam eder.

Yani yakın ve komşu çevre, ekosistemdeki üretimi yapan elemanların geldiği ana kaynak sayılır. Ekosisteme yakın çevreden gelen bazı tüketici ve zararlı elemanlar, ekosistemdeki ürünü tüketerek, üretimin artmasını engellerler.

Ekosisteme, insan ve evcil hayvanlar da zarar verebilmektedir. Ayrıca, çevrede çıkan yangınlar da ekosisteme sıçrayabilmektedir. Ormancının görevi ise, zararlı olan elemanları ekosistemden uzak tutarak ve verim gücü yüksek olan türleri ekosisteme getirerek, üretimin artmasına yardımcı olmaktır.

Ormanı işletmek ve üretimi arttırmak için, ormancının yaptığı tüm faaliyetler çevre etkisi olmaktadır. Çünkü söz konusu faaliyetler, ekosistem dışında planlanarak, ekosistemde uygulanmaktadır.

Bu plan ve uygulamalar, ekosisteme dışarıdan giren diğer elemanlardan çok farklıdır. Ormancının ekosistem içinde yaptığı teknik faaliyetlerin, üretim üzerindeki etkisini incelemek, Orman Hasılat Bilgisi bilim dalının konusu olmaktadır.

Orman ekosisteminin üzerinde bulunduğu arazi ve toprak, ekosistemin verim gücünü belirleyen önemli etkenlerdendir. Arazinin eğimi, bakısı, biçimi, denizden ve vadi tabanından yüksekliği iklimi ve iklim de üretimi etkiler.

Deniz seviyesinden yukarıya doğru çıkıldıkça, her 100 metrede bir hava sıcaklığı 0,4-0,6 santigrad derece azalmaktadır. Buna karşılık yağış miktarı da 50 milimetre artmaktadır. Bu durum iklim etkenlerinin değişmesine yol açmakta ve vejetasyon süresinin kısalmasına neden olmaktadır. 

Arazinin değişik bakılarda gösterdiği sıcaklık ve nem koşulları birbirinden çok farklıdır. Dünyanın kuzey yarım küresindeki güneye bakan yamaçlarda, güneşlenme süresi ve güneş ışınlarının şiddeti daha fazla olmaktadır. Bunun sonucu olarak, güneye bakan yamaçlar kuzeye bakan yamaçlardan daha sıcak, hava nemi daha düşük ve kurak olmaktadır.

Güney yamaçlarda karlar daha önce eridiği için, vejetasyon dönemi erken başlamaktadır. Buna karşın, hava neminin düşük olması nedeniyle de vejetasyon dönemi kısalmaktadır. Güney yamaçlarda ilkbahar don zararları daha fazla ve kuraklık yüzünden de bitki örtüsü daha az olmaktadır. Ayrıca, ormanın alt sınırı da yukarılara çekilmektedir.

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. Ömer Saraçoğlu / diğer yazıları
'Hedef Anadolu’dur'
'İsrail aslında bir inancı, medeniyeti bombalıyor'
Dev elektrik santrali devre dışı
İran, İsrail'in şah damarını kesti
ABD masadan çekildi
Rusya-ABD hattı koptu
Selçuk Bayraktar, İsrail’e silah sağlayan şirkete ortak oldu
Fransa'daki fuarda İsrailli stantlara siyah branda çekildi
Bedelli askerlikte büyük kırılma
Temmuz'da fiyat roket gibi yükseliyor mu?
ABD reddetmişti
Netahyahu, Hamaney'i öldürmek istiyor
İsrail, İran devlet televizyonunu vurdu
Canlı yayında kadın spikerin panik anları
Akaryakıta bir zam daha
Litre fiyatı 48 TL'yi aştı
'1.50 boyumla bu insanları kandırmışım'
Seçil Erzan davasında ara karar
Ferdi Zeyrek'in yerine seçim
Besim Dutlulu yeni başkan oldu
İranlılar, Suriyelilerin yaptığını yapmadı
İran-İsrail savaşının 4'üncü gününde İranlılar, ülkelerine dönüyor
Katil kıvırdı!
'Tahran sakinleri bedel ödeyecek' demişti
Sakaryalı sporcular İran'da saldırının ortasında kaldı
Geceyi ateş altında geçirdiler
İsrail'i vuran füze sayısı belli oldu
350 balistik füze ateşlendi
İran'dan şok hamle!
Tahran NPT anlaşmasından çekiliyor
'Hedef Anadolu’dur'
'İsrail aslında bir inancı, medeniyeti bombalıyor'
Dev elektrik santrali devre dışı
İran, İsrail'in şah damarını kesti
123456789101112131415
'Hedef Anadolu’dur'
'İsrail aslında bir inancı, medeniyeti bombalıyor'
Dev elektrik santrali devre dışı
İran, İsrail'in şah damarını kesti
ABD masadan çekildi
Rusya-ABD hattı koptu
Selçuk Bayraktar, İsrail’e silah sağlayan şirkete ortak oldu
Fransa'daki fuarda İsrailli stantlara siyah branda çekildi
Bedelli askerlikte büyük kırılma
Temmuz'da fiyat roket gibi yükseliyor mu?
ABD reddetmişti
Netahyahu, Hamaney'i öldürmek istiyor
İsrail, İran devlet televizyonunu vurdu
Canlı yayında kadın spikerin panik anları
Akaryakıta bir zam daha
Litre fiyatı 48 TL'yi aştı
'1.50 boyumla bu insanları kandırmışım'
Seçil Erzan davasında ara karar
Ferdi Zeyrek'in yerine seçim
Besim Dutlulu yeni başkan oldu
İranlılar, Suriyelilerin yaptığını yapmadı
İran-İsrail savaşının 4'üncü gününde İranlılar, ülkelerine dönüyor
Katil kıvırdı!
'Tahran sakinleri bedel ödeyecek' demişti
Sakaryalı sporcular İran'da saldırının ortasında kaldı
Geceyi ateş altında geçirdiler
İsrail'i vuran füze sayısı belli oldu
350 balistik füze ateşlendi
İran'dan şok hamle!
Tahran NPT anlaşmasından çekiliyor
'Hedef Anadolu’dur'
'İsrail aslında bir inancı, medeniyeti bombalıyor'
Dev elektrik santrali devre dışı
İran, İsrail'in şah damarını kesti
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.