6 Ağustos gecesi saat 21.10'da donanmadan yapılan top ateşi durdurulunca, Suvla'daki, gizlenmiş olan İngiliz birlikleri Sazlı Derenin kuzeyinden, Anafartalar, Conkbayırı ve Koca Çimen Tepe istikametine doğru ilerler. Karanlığın etkisi ile ve gerekse araziyi iyi tanımadıklarından dolayı yürüyüş çok ağır ve temkinli yapılmaktadır. Halbuki, Ağıl Dere ve Sazlı Dere kesiminde kuvvetli bir savunma birliği yoktu.( haziran tarihinde Anafartalar komutanı olarak görevlendirilmiş Alman Binbaşı Wilmar'ın komutasında bir tabur ve birkaç bölükten başka kuvvet yoktu. Bir de 19. Tümen Komutanı Albay Mustafa Kemal tarafından 6 Ağustosta Sazlı Dere ve ağıl Dere girişini savunması için görevlendirilmiş olan 14. Alay vardı. Bu iki Türk savunma birliği de 20000 kişilik İngiliz kuvvetini durduracak kuvvette bir savunma birliği olamazdı. Conkbayır'ı istikametinde ilerleyen İngiliz kuvvetlerinin, ilk Türk savunması ile karşılaşması Sazlı Dere girişindeki bölgeyi tutmuş olan 14. Alay ile olmuştur. Albay Mustafa Kemal'in iki aydan beri düşündüğü Anafartalar, Conkbayır'ı ve Koca Çimen Tepe istikametinde yapacakları saldırının başladığını,sazlı Dere istikametinden gelen silah seslerinden anlar. Hemen gerekli önlemleri almaya başlar. Kolordu karargahını uyarır. Çünkü Conkbayır'ı istikametine ilerleyen İngiliz kuvvetleri başarılı olurlarsa, Arıburnu Cephesini kuzeyden kuşatarak karargah ile ilişkinin kesilmesi demekti. 14. Alay kalabalık İngiliz kuvvetleri karşısında direnemedi. Sazlı Dere istikametinde vuruşarak geri çeklir. Yalnız 6-7 Ağustos gecesini de İngilizlere zehir eder. Conkbayır'ı istikametinde ilerleyen İngiliz kuvvetleri 7 Ağustos 03,00 de 14. alayla yaptıkları vuruşmadan sonra Yayla Tepeyi ele geçirerek mevzilenmeye başlarlar. Siper kazmaya başlarlar. Amaç; Çatlak Dere, Sazlı Dere ve Ağıl Dere girişini ve bölgesini olası bir Türk saldırısı veya savunmasına karşı denetimleri altına almak. Bu olay Türk ordusunun çok yararına olmuştur. Zira, Türklere, bu bölgede savunma yapmaları için zaman kazandırmıştır.19.Tümen Komutanı Mustafa Kemal,30-31 Mayıs Ağıl Dere vuruşmasından sonra, hazırladığı raporlarla V.Ordu Komutanı Liman Paşa'yı,Kolordu Komutanı Esat Paşa'yı defalarca uyarır. Anafartalar, Conk Bayır'ı ve Koca Çimen Tepe silsilesinin önemini belirterek bu bölge için ayrı bir savunma hattı kurulmasını önerir.Fakat üst rütbeli komutanlar bu uyarılara göre hiçbir önlem almazlar Ve iki ay sonra,6 Ağustos da Suvla koyunda çıkartma yapan İngilizler,Sazlı Dere-Conkbayırı istikametinde,bu savunmasız bölgede ilerlemeye başlarlar. Liman Paşa ve Esat Paşa,İngilizlerin, Çanakkale Boğazının Gelibolu kıyılarını ele geçirmek için başlattıkları asıl saldırının 5-6 Ağustos gecesi başlayan Arıburnu saldırısı olarak görürler. Halbuki asıl saldırı Conkbayır'ı ve Koca Çimen Tepe istikametine yapılan saldırıdır. 5-6 Ağustos gecesi, Arıburnuana yapılan ve devam eden saldırılar Suvla Koyundan başlayan asıl saldırıları gizlemek ve o bölgeye yardım için birliklerin kaydırılmasını önlemek içindir. Olanlar olmuştur.Yapılacak tek yöntem en kısa zamanda önlemler almaktır: Mustafa Kemal, Sazlı Dere istikametinden gelen silah sesleri üzerine emri altındaki 18, 27, 57, 72. Alay komutanlıklarına, Conkbayır'ı istikametinden gelebilecek bir kuşatma hareketine karşı uyarı emri çıkarır: "Genel durum pek önemlidir. Komutanlar ve subaylardan her zamandan çok olağanüstü uyanık ve fedakarca çalışma isterim."".Esat Paşa, 7 Ağustosda saat 04.20'de Alman albay Kannengisser'i karargahında, İngilizlerin, Arıburnunun kuzeyinden çıkartma yaparak yürüyüşe geçtiğini, Conkbayırı ve Koca çimen Tepe yolunu 25 ve 64. alaylarla tutması için görevlendirir. 7 Ağustos sabahında Conkbayır'ında İngiliz birlikleri ile temas sağlanır. Yapılan vuruşmanın ilk anlarında Albay Kannengisser göğsünden isabet alarak yaralanır. Komutayı Yarbay Cemil Conk alır. Yarbay Cemil Conk komutasındaki 25 ve 64. alaylar Conkbayır'ın en kanlı savunmasını yaparak direnmeye çalışırlar. Bu esnada Arıburnu cephesinde 19.Tümenin sağ yanı,6 Ağustos saat 21,00 den itibaren denizden ve karadan yoğun bir topçu ateşine tutulur. Amaç: 1-Gece karanlığında Suvla koyuna bir İngiliz kolordusunun çıkışını gizlemek 2- İngiliz kuvvetlerinin Suvla koyundan Conk Bayırına yaptıkları yürüyüşü gizlemek. Suvla Koyunda ay doğmadan önce bir İngiliz kolordusu çıkarılır. Amaç: Conkbayır'ı ve Koca Çimen Tepe'ye Yürüyüşe geçen İngiliz kuvvetlerini desteklemek. Kolordu, 7 ağustosta saat 03.00'den sonra ay doğunca Conkbayır'ı istikametinde ilerlemeye başlar. Saat 04.00'den itibaren Arıburnu'nda da İngilizler yoğun bir topçu ateşi başlatırlar. Arkasından da saldırıya geçerler. Amaç: Arıburnu-Conkbayır yolunu açmaktır. 19.Tümen saldırıyı geri püskürtür. Düşmana ağır kayıp verdirerek, Arıburnu-Conkbayır' yolunu kapalı tutar.
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011